اُزبکان میتواند در موارد زیر بکار رود:ازبکان، یک قوم ترک تبار ساکن در ازبکستان و شمال افغانستان است.
ازبکان، در تاریخ ایران به دولت ازبکان یا شیبانیان به سركردگى محمد شیبانی گفته میشود.
روابط ايرانيان و ازبكان در دوره شاه طهماسب صفوي
بحث در عوامل رويارويي
مرگ شاه اسماعيل اول و جوان بودن طهماسب و نزاعهاي سران قزلباش در دربارفرصتي فراهم ساخت تا بلا انقطاع خوانين اوزبك بر سرزمينهاي ايران بتازند. هرچندمرگ محمدخان شيباني در خراسان در سال 916 ه¨ . ق . 1510 م بهعنوان مقتدرترينرهبر اوزبك، بر حيات سياسي اوزبكان در ماوراءالنهر تأثير تضعيفكننده نهاد، ليكنعبيداللهخان اوزبك با داشتن فقيهي برجسته و شيعه ستيز (ابنروزبهان)، كه طرححكومت اسلامي را بر مبناي خلافت در سلوك الملوك گرد آورده بود، همچنان روحياترزمنده مذهبي و عقيدتي را در قوم اوزبك حفظ كرد. اين جانشين پرتوان و قدرتمند، كهوارث شكست سنگين مرو بود، با پيروزي در ماوراءالنهر و قتل يار احمد اصفهاني،(5 . ص174ـ170) مقام وكالت، كه قدرتمندترين امير تاجيك ايراني بود، نشان داد كه مرگبنيانگذار دولت اوزبكان بر فروكش كردن ايدئولوژي مذهبي و سياسي آنان درماوراءالنهر تأثيري نكرده است و آن دولت همچنان به رياست عبيداللهخان اوزبكدوران جديدي را در حيات سياسي اوزبكان گشود و با گردآوري علما و فقيهاني چونخنجي بر حيات مذهبي پيشين و اميال ناكام محمدخان شيباني تداوم بخشيد. لذا دردوران شاه طهماسب در شرق ايران بحران مذهبي و سياسي مشتعل بود.