جنجال‌های طرح مجلس برای شکستن انحصار از زبان انگلیسی

خبرنگار اجتماعی ، کنندگان مجلس طرحی یک فوریتی با عنوان "رفع انحصار زبان انگلیسی در نظام آموزش همگانی کشور" را ارائه کرده‌اند. طرحی که واکنش‌های مختلفی را در فضای مجازی و میان معلمان به همراه داشته است.

صرف‌نظر از نگرانی‌هایی که در این‌باره در فضای مجازی مطرح شده است و برخی این طرح را به ضرر دانش‌آموزان و در ادامه سیاست‌های خصوصی‌سازی می‌دانند که این روزها گریبانگیر آموز‌ش‌وپرورش شده اما آنچه به نظر می‌رسد این است که کنندگان امضاءکننده این طرح نیز هنوز به طور کامل نسبت به جزییات آن و آنچه با اجرای این طرح قرار است اتفاق بیفتد، واقف نیستند و طرح رفع انحصار از زبان انگلیسی را نیازمند چکش‌کاری بیشتر می‌دانند و در عین حال امید چندانی هم به تصویب آن در صحن علنی مجلس ندارند!

البته درباره این طرح یک فوریتی که بخشی از آن را در ادامه می‌خوانید چند ابهام مطرح است، اگر‌چه ضعف سیستم آموزشی کشور در بحث آموزش زبان کاملاً مورد تأیید است اما آیا راه‌حل آن واگذاری وظیفه آموزش زبان به آموزشگاه‌های خصوصی است؟ طرحی که به منظور شکستن انحصار آموزش زبان انگلیسی در مدارس تدوین شده است تا چه اندازه باعث هموارشدن مسیر خصوصی‌سازی آموزش می‌شود؟ و تا چه میزان به عدالت آموزشی و وضعیت دانش‌آموزان مناطق محروم کشور توجه دارد؟

در بخشی از این طرح یک فوریتی آمده است:‌ "با تصویب این قانون آموزش زبان انگلیسی در نظام آموزش همگانی کشور جنبه اختیاری خواهد داشت و وزارت آموزش‌و پرورش مکلف است امکان آموزش سایر زبان‌های مهم بین‌المللی و منطقه‌ای را به صورت اختیاری فراهم آورد و دانش‌آموزانی که گرایش نظری را برای تحصیل انتخاب کرده یا می‌کنند لازم است حداقل مهارت مکفی در یکی از زبان‌های مورد تایید را کسب کنند.

دانشگاه‌های کشور با هماهنگی دستگاه‌های ذی‌ربط می‌توانند در اجرای این قانون نسبت به تفاهمنامه با دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی، انجمن‌های علمی و فرهنگی، نهادهای دولتی و مدنی یا کنسرسیومی از آنها در کشورهایی که آموزش زبان آن کشورها به لحاظ گستره‌ای بین المللی و منطقه‌ای، مراودات فرهنگی و تجاری دارای اولویت است اقدام کنند.

میزان ارائه خدمات آموزش همگانی در خصوص هر زبان متناسب با مشارکتی خواهد بود که کشور یا کشورهای طرف تفاهم در یک برنامه حداقل 15 ساله از طریق همکاری‌های علمی و فنی، اعزام مدرس و ارائه بورسیه برای تربیت مدرس و معلم در پردیس‌های بین المللی دانشگاه‌های کشور و بخشی از هزینه‌های برقراری دوره‌های آموزشی در مناطق محروم و کمک هزینه دانش‌آموزان فاقد توان مالی تقبل خواهند کرد.

با تصویب این قانون آموزش و پرورش مکلف خواهد بود آموزش زبان‌های موضوع این قانون و زبان انگلیسی را صرفاً از طریق آموزشگاه‌های آزاد تحت نظارت آن وزارتخانه و حداکثر معادل سه سال تحصیلی منحصراً برای دانش آموزان مقطع دبیرستان ارائه کند؛ همچنین وزارت آموزش‌و پرورش مکلف است برای تسهیل در بهره‌مندی حداکثری دانش‌آموزان از خدمات آموزشگاه‌های آزاد نسبت به تعیین سطوح قیمتی ارائه خدمات آموزشی در این آموزشگاه‌ها نظارت و اعمال مقررات کند. دانش‌آموزانی که خواهان تحصیل در گرایش نظری بوده و قادر به تامین حداقل هزینه آموزشگاه‌های آزاد نباشند می‌توانند از بورسیه‌های مذکور در این قانون بهره‌مند شوند."

به منظور بررسی طرح یک فوریتی کنندگان مجلس با عنوان رفع انحصار زبان انگلیسی در نظام آموزش همگانی کشور با دو نفر از اعضای کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس گفت‌وگو کردیم.

به دنبال رفع انحصار از انگلیسی هستیم نه حذف آن

حجت‌الاسلام علیرضا سلیمی عضو کمیسیون آموزش‌وتحقیقات مجلس درباره چرایی ارائه طرح یک فوریتی برای رفع انحصار از زبان انگلیسی گفت:‌ این طرح ارائه شد تا آموزش زبان منحصر به مدارس دولتی نباشد و به معنای حذف زبان انگلیسی از مدارس نیست.

وی ادامه داد: این طرح هنوز مصوب نشده است و فعلاً فقط در‌ حد یک ایده است و باید به کمیسیون آموزش مجلس بیاید و در آنجا چکش‌کاری شود علت ارائه طرح رفع انحصار از زبان انگلیسی نیز به خاطر آن است که به نظر می‌رسد فرایند آموزش زبان در مدارس ضعیف است و دانش‌آموزان حدود 7 سال زبان انگلیسی می‌خوانند اما پس از آن مهارت لازم را برای مکالمه در حد چند جمله ندارند و علت این ضعف نیز به مسائل مختلفی مربوط است.

آموزش دولتی ضعیف است!

سلیمی ادامه‌داد:‌ به نظر می‌رسد آموزش دولتی ما ضعیف شده است و بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد، مدارس غیردولتی در بحث آموزش زبان انگلیسی قوی‌تر کار کرده‌اند و باید بحث انحصار آموزش زبان را از مدارس دولتی بردایم تا اگر فردی مایل بود بتواند با پرداخت هزینه‌ها به آموزشگاه‌های خصوصی برود البته هم‌اکنون افراد متمول برای یادگیری زبان از آموزشگاه‌ها استفاده می‌کنند و در این میان دانش‌آموزانی که توانایی مالی کافی را ندارند در مدرسه تحت آموزش قرار بگیرند و مدرسه فرصت بیشتری را برای آموزش آنها خواهد داشت.

عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس گفت: ارائه این طرح به معنای حذف معلمان زبان انگلیسی نیست بلکه می‌خواهیم وضعیت آموزش‌ها را تقویت کنیم هر چند که این طرح هنوز در حد ایده است و حتی ممکن است در کمیسیون آموزش مجلس هم رأی نیاورد اما فضای ایجاد شده کاملاً برعکس آنچه مدنظر طراحان است، بوده و به دنبال حذف زبان انگلیسی نیستیم  و صرفاً به دنبال برداشتن انحصار هستیم.واقعیت این است چند درصد دانش‌آموزان بعد از دوران مدرسه می‌توانند در حد چند جمله مکالمه کنند‌؟ هم‌اکنون در نحوه آموزش زبان مشکلات جدی داریم و باید این روش تغییر کند.

چرا فقط باید انگلیسی را به دانش‌آموزان آموزش دهیم؟

محمد جواد ابطحی عضو کمیسیون آموزش‌وتحقیقات مجلس نیز در این رابطه به تسنیم گفت: طرح این است که زبان انگلیسی از انحصار خارج شود مثلاً امکان فراگیری زبان فرانسوی، روسی یا آلمانی هم وجود داشته باشد، کنندگان مجلس این طرح را ارائه کردند تا اگر  دانش‌آموزان تمایل داشتند در کنار زبان انگلیسی، زبان دیگری را بیاموزند.

وی ادامه داد: باید ببینیم این طرح رأی می‌آورد یا خیر البته در گفت‌وگوهایی که با کنندگان داشتیم به نظر می‌رسد این طرح رأی نیاورد.

عضو کمیسیون آموزش‌وتحقیقات مجلس گفت: با ارائه این طرح برخی معلمان به ویژه معلمان زبان انگلیسی احساس نگرانی کردند اما باید بگویم اصلاً به دنبال حذف زبان انگلیسی نیستیم.

ابطحی  در پاسخ به این پرسش "اگر قرار باشد آموزش زبان را به آموزشگاه‌های خصوصی بسپاریم، امکان شکل‌‌گیری مافیای دیگری در کنار مافیای کنکور وجود دارد و این مسئله در نهایت به زیان دانش‌آموزان تمام خواهد شد" گفت: هم‌اکنون آموزشگاه‌ها انواع زبان‌های خارجی را آموزش می‌دهند اما آموزش‌وپرورش صرفاً به آموزش زبان انگلیسی متمرکز است و تأکید این است که دانش‌آموزان باید حتماً همین زبان را فرابگیرند اما طرح کنندگان به دنبال شکستن انحصار زبان انگلیسی است تا سایر زبان‌های دنیا هم مطرح شود.

وی با اشاره به اینکه طرح رفع انحصار از زبان انگلیسی به جز بحث آموزشی، ابعاد سیاسی و اجتماعی هم دارد، گفت: در سطح جامعه بارها مشاهده کرده‌ایم که از همان دوران مهدکودک، آموزش زبان انگلیسی را تبلیغ و تشویق می‌کنند و این احساس خطر وجود دارد که تهاجمی علیه زبان فارسی باشد و اینکه همه دانش‌آموزان را به سمت زبان انگلیسی سوق دهیم تا چه اندازه درست است، زبان انگلیسی هم یکی از زبان‌های معمول دنیا است و نباید کشور را در انحصار این زبان درآورد.

عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در پاسخ به این پرسش که "براساس این طرح هزینه‌های فراگیری زبان بر عهده دانش‌آموز است و این باز هم به ضرر مردم خواهد بود" ادامه داد: آموزش و پرورش نمی‌تواند هزینه‌ها را تضمین کند ودر نهایت اگر تعدادی از دانش‌آموزان تمایل داشتند می‌توانند یک کلاس به جز زبان انگلیسی مثلا زبان فرانسه در مدرسه تشکیل دهند و مدرسی را از بیرون برای آموزش زبان فرانسه دعوت کنند.

طرحی فقط برای حذف زبان انگلیسی از  مدارس!

در کنار نظرات کنندگان مجلس، برخی معلمان بر این باورند که این طرح در نهایت به حذف زبان انگلیسی از مدارس و واگذاری آن به آموزشگاه‌های خصوصی ختم خواهد شد.

عادل برکم معلمی که در بحث نفی خصوصی‌سازی آموزش تا به امروز تلاش‌های بسیاری نموده است درباره طرح جدید کنندگان مجلس برای رفع انحصار از آموزش زبان انگلیسی به تسنیم گفت:‌ اینکه کنندگان مجلس می‌گویند، حذف زبان انگلیسی نیست قابل تأمل است، حذف زبان انگلیسی از مدارس دیگر به چه صورت می‌تواند انجام شود؟! اینکه در این طرح اعلام شده از این به بعد قرار نیست در مدارس دولتی، انگلیسی تدریس شود یعنی زبان انگلیسی حذف شده است و برای دانش‌آموز مدارس دولتی جایگزینی نگذاشته‌اند و گفته شده است اگر می خواهید برای یادگیری زبان انگلیسی به موسسات بیرون از مدرسه بروید و این دقیقاً یعنی حذف و اگر بگوییم حذف زبان انگلیسی انجام نشده، بازی با کلمات است.

باز هم حمله به آموزش رایگان و راه‌باز کردن برای خصوصی‌سازی

وی ادامه داد: در این طرح آمده است که دانش‌آموزان رشته‌های کاردانش و فنی‌وحرفه‌ای به یادگیری زبان انگلیسی نیازی ندارند در حالیکه برای برخی رشته‌های فنی، فراگیری زبان انگلیسی یک نیاز است از طرف دیگر دانش‌آموزان شاخه‌ نظری نیز باید برای یادگیری زبان با هزینه خود به آموزشگاه‌های خصوصی بروند و در اینجا یکبار دیگر خصوصی‌سازی آموزش تکرار می‌شود و به ساحت آموزش رایگان خدشه وارد شده است.

این معلم با انتقاد از این دیدگاه کنندگان مجلس که معتقدند در مدارس آموزش زبان به خوبی انجام نمی‌شود، عنوان‌کرد: وقتی در مدارس دولتی  40 دانش‌آموز را در کلاس درس می‌گذاریم و ساعت آموزش زبان دو ساعت در هفته است "هم‌اکنون در دوره متوسطه دوم دو ساعت در هفته آموزش زبان انگلیسی داریم" آن هم در شرایطی که مدارس آزمایشگاه زبان ندارند و به تقویت حرفه‌ای و دانش تخصصی معلمان زبان توجهی نمی‌شود، چگونه انتظار یادگیری کیفی را دارند؟ در همین حدی که دانش‌آموزان زبان انگلیسی بلد هستند یک معجزه است، کنندگان مجلس به جای پاک کردن صورت مسئله به فکر بالا بردن کیفیت مدارس دولتی باشند.

برکم بیان‌کرد: اینکه می‌گویند آموزشگاه‌ها، زبان را به خوبی آموزش می‌دهند باید توجه داشت که سیلابس درسی آنها متنوع و ساعت آموزش بیشتر است از سوی دیگر آموزش زبان را از سنین پایین‌تر آغاز می‌کنند.

این معلم بیان‌کرد: یکی از اشکالات طرح این است که گفته دانش‌آموزان باید حداکثر در مدت سه سال زبان را فرابگیرند اما هم‌اکنون یک فرد که به آموزشگاه می‌رود برای تسلط به زبان حداقل 5 سال زمان می‌گذارد.

طرحی ضد فرهنگ و هویت!

وی ادامه‌داد: به جز این موارد، کنندگان تأکید دارند به دلیل مسائل فرهنگی و هویتی، طرح رفع انحصار از زبان انگلیسی را ارائه کردند اما این ادعا هم نمی‌تواند چندان دقیق باشد چرا که در مدارس کتاب‌های زبان انگلیسی با نظارت آموزش‌وپرورش تهیه می‌شود و مطالب با هویت و فرهنگ ما همخوانی دارد در حالیکه در آموزشگاه‌ها الزاماً این اتفاق نمی‌افتد و تازه بچه‌ها در کنار یادگیری زبان انگلیسی با فرهنگ آن کشور هم آشنا می‌شوند.

برکم بیان‌کرد:‌ یکی دیگر از اشکالات طرح این است که گفته‌اند، دانش‌آموزان محروم بورسیه شوند و اینکه براساس مراودات فرهنگی که انجام می‌شود برخی کشورها برای آشنایی با زبان کشورشان کلاس‌هایی را برگزار خواهند کرد اما باید گفت ضمانت اجرایی این موضوع چقدر است؟ کشور ما  داعیه عدالت دارد اما برای روستاها معلم کافی و کیفی نداریم، آن وقت چه تضمینی است که برای آموزش زبان در مناطق محروم نیرو اعزام شود با این کار فرصت یادگیری زبان انگلیسی را از مناطق محروم هم گرفته‌ایم.

این معلم در پایان خاطرنشان کرد: شاید هم کنندگان مجلس می‌خواهند با این طرح برای آموزش‌وپرورش درآمدزایی کنند! چون مجوز تأسیس آموزشگاه‌های زبان را این وزارتخانه می‌دهد.

پایان/