کارشناسان مطرح‌کردند| چرا یادگیری سایر زبان‌های خارجی مخاطب کمتری دارد؟

خبرنگار اجتماعی ، مهدی نوید ادهم در نشست نقد و بررسی طرح رفع انحصار از زبان انگلیسی در نظام آموزش همگانی کشور که در دانشگاه تربیت مدرس برگزار شد، اظهار‌ کرد: پیش‌بینی می‌کنیم این طرح رای نیاورد، البته امروز دانشگاه‌ها نسبت به بحث‌های ملی باید حساسیت بیشتری نشان دهند و طرح رفع با انحصار از زبان انگلیسی با کاستی‌های جدی مواجه است همچنین با عدالت آموزشی همخوانی ندارد.

وی ادامه داد: بحث رفع انحصار از زبان انگلیسی که مطرح شد در حقیقت مواجهه هوشمندانه با امپریالیسم زبانی مطرح است، سال 81 در شورای عالی آموزش و پرورش به این موضوع پرداختیم که سیستم آموزشی نباید تک‌زبانی شود و آموزش زبان المانی، اسپانیولی، فرانسه و روسی را تصویب کردیم که سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی موظف شد، محتوا تولید کند.

داوطلب برای آموزش سایر زبان‌های خارجی کم است

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش با طرح این پرسش که چرا نتوانستیم آموزش سایر زبان‌ها را اجرا کنیم، گفت: در کانون زبان که وابسته به آموزش و پرورش است بیش از 98 درصد افراد خواستار آموزش زبان انگلیسی هستند و با وجود ارائه سایر زبان‌های خارجی داوطلبی برای یادگیری وجود ندارد.

وی عنوان‌ کرد: باید بررسی کنیم یادگیری سایر زبان‌ها با چه محدودیت‌هایی مواجه است که البته تک عاملی نیست و قطعا معلم کافی نداریم یا سیستم آموزشی مشکل دارد اما اخیرا شیوه آموزش زبان در مدارس تغییر کرده و اثربخشی مطلوب داشته اما زمان آموزش هم مهم است.

آموزش زبان فارسی هم مشکلات جدی دارد

نوید ادهم ادامه داد: بحث دیگری که کمتر به آن اشاره می گردد بحث فرهنگ اجتماعی است یعنی اگر فرد زبانی را فراگرفت بعدا فیلم یا داستان کافی در اختیارش باشد که بتواند آموخته خود را تقویت کند هم‌اکنون منع قانونی برای آموزش سایر زبان‌های خارجی نداریم و به نظر می‌رسد وضعیت آموزش زبان در مدارس در مقایسه با سایر دروس وضعیت بدتری ندارد چرا که آموزش زبان فارسی ما نیز با  مشکلات جدی مواجه است.

وی گفت: کنندگان مجلس وقتی می‌خواهند زمینه ارتقای آموزش‌و‌پرورش را فراهم کنند باید به ریشه‌ها بپردازند بی ثباتی مدیریت در این وزارتخانه که دست ما نیست در همین چند سال اخیر چه تعداد تغییر وزیر داشتیم، اقتصاد آموزش وپرورش نیز مشکل دیگر است و تمام دغدغه وزیران این است که حقوق و مطالبات معلمان را به موقع پرداخت کنند بحث دیگر نیروی انسانی است، مجلس مصوب می‌کند که این تعداد نیرو جذب کنید در حالیکه ما می‌گوییم این تعداد نیرو در فلان جنسیت و رشته نیاز داریم و این استخدام ها ترکیب نیروی انسانی آموزش و پرورش را به هم می‌زند.

موانع آموزش کیفی زبان انگلیسی در مدارس

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش ادامه داد: پژوهش معتبری ندیدم که بگوید آموزشگاه‌های آزاد از آموزش و پرورش در بحث زبان انگلیسی موفق‌تر هستند و در آنجا زمان آموزش بیشتر است اما در مدارس دو ساعت در هفته است و اگر بخواهیم دو ساعت را افزایش دهیم از کدام درس باید کم کنیم؟

نوید ادهم ادامه‌داد: اگر قرار است آموزش زبان در مدارس بهینه باشد از چه سنی باید شروع شود، از چه پایه‌ای و با چه میزان ساعت و از کدام درس باید کم شود؟

رفع انحصار از انگلیسی معلم و دانش‌آموز را تحت تاثیر قرار می‌دهد

تسنیم در ادامه این نشست تخصصی، محمدرضا گشمردی‌ کننده گروه زبان فرانسه دانشگاه تربیت مدرس گفت: طرحی که در مجلس پیشنهاد شد را می‌توان با نگاه کلان و خرد نگاه کرد، که در نگاه کلان فرقی نمی‌کند کدام زبان خارجی باشد، اما طرحی که مجلس ارائه کرده حداقل تاثیرش بر روی زبان انگلیسی خواهد بود و آموزش و پرورش را دچار تغییر می‌کند، یعنی به لحاظ چارچوب آموزشی و محیط آن دچار تغییراتی خواهد شد.

وی ادامه داد: در این طرح دو عنصر معلم و دانش‌آموز به شدت تحت تاثیر قرار می‌گیرند و بلاتکلیف هستند، باید بدانیم زبان انگلیسی و سایر زبان‌های خارجی امروز در چه وضعیتی قرار دارند، آیا شرایط آموزش آنها در مدارس خوب است یا خیر.

کننده گروه زبان فرانسه دانشگاه تربیت مدرس، گفت: وضعیت امروز زبان انگلیسی ما مطلوب نیست، اما چرا کنندگان طرحی نمی‌آورند درباره این که مثلا آموزش فیزیک را در مدارس حذف و آن را به آموزشگاه‌ها واگذار کنیم، بسیاری از دانش‌آموزانی که هم اکنون فیزیک یا شیمی می‌خوانند ممکن است در آینده به رشته‌هایی بروند که با این دروس ارتباطی پیدا نمی‌کند، اما آیا می‌توان آنها را هم حذف کرد و بگوییم دانش‌آموزان به آموزشگاه‌ها بروند.

گشمردی مطرح کرد: در کشورهای اروپایی دانش‌آموزان سه زبان خارجی را به صورت رسمی می‌خوانند، حتی در کشور فرانسه ایرانی‌ها می‌توانند زبان فارسی را بخوانند و آموزش و پرورش حق ندارد بگوید نمی‌توانید آن را انتخاب کنید.

چرا انگلیسی کاربردی‌تر‌ است؟

وی ادامه داد: برخی مولفه‌ها هستند که کاربردی‌تر بودن یک زبان را تعیین می‌کنند، به عنوان مثال اگر به جز انگلیسی مثلا زبان فرانسه زبان نخست بین‌المللی بود‌ ما باید آن را می‌آموختیم، اما هم اکنون انگلیسی کاربرد بیشتری دارد. از سوی دیگر اگر کنندگان می‌خواهند آموزش زبان مختص انگلیسی نباشد اما آیا آموزش و پرورش برای تامین معلم مشکل ندارد؟ اگر یک دانش‌آموز بخواهد به جز انگلیسی زبان دیگری بیاموزد برای انتخاب آن با مشکل مواجه نمی‌شود.

کننده گروه زبان فرانسه دانشگاه تربیت مدرس، با اشاره به این که طرح رفع انحصار از زبان انگلیسی به چه مجموعه‌ای در آموزش و پرورش آسیب خواهد زد و آیا دغدغه این است معلمان زبان کم شوند یا دانش‌آموزان به جای انگلیسی زبان دیگری را بیاموزند، یا این که هزینه‌های آموزش و پرورش کمتر شود، مطرح کرد: البته این طرح نکات خوبی هم دارد که نیاز به چکش‌کاری بیشتری دارد و هیچ فردی با انحصار دائمی یک زبان خارجی موافق نیست.

روش‌های آموزش زبان‌های خارجی در مدارس مشکل دارد

تسنیم، در ادامه این پنل تخصصی فرامرز میرزایی رئیس انجمن زبان عربی دانشگاه تربیت مدرس در سخنانی گفت: وقتی آموزش و پرورش در کشور ما محروم‌ترین نقاط را هم تحت پوشش دارد، اگر طرح رفع انحصار از زبان انگلیسی اجرا شود این پرسش مطرح است که آیا در این مناطق آموزشگاه زبان وجود دارد، به نظر می‌رسد اجرای این طرح چندان آسان نباشد.

وی ادامه داد: در آموزش و پرورش براساس قانون اساسی آموزش زبان عربی الزامی است، اما آنچه که در مدارس تدریس می‌شود زبان عربی نیست و دانش‌آموزان حتی نمی‌توانند مشکلات ارتباطی خود را برطرف کنند. پس ایراد در روش‌های تدریس است، وقتی دانشجویان به دانشگاه وارد می‌شوند ما از صفر شروع می‌کنیم.

در دانشگاه زبان را به انگلیسی محدود کرده‌اند

میرزایی ادامه داد: مشکل اصلی ما در آموزش و پرورش، نظام آموزشی است. همچنین نگرش ترویج گونه به زبان انگلیسی وجود دارد و باید فکری برای آن کرد، در گذشته الزام بود دانشجویان دکترا یکی از زبان‌های زنده دنیا را بلد باشند اما در دانشگاه‌ها آن را به انگلیسی منحصر کردند. در حالی که یک مهندس عمران وقتی می‌خواهد برای کارهای عمرانی به کشور عراق یا سوریه برود، به زبان عربی نیاز دارد.

رئیس انجمن زبان عربی دانشگاه تربیت مدرس، ادامه داد: انحصار زبان انگلیسی در مراکز آموزش عالی بسیار جدی است و چند سال قبل نامه‌ای از دفتر رهبر انقلاب به وزیر سابق علوم ارسال شد تا به شکایت دانشجویان رسیدگی شود چرا که بسیاری شکایت کرده بودند که نمی‌خواهند انگلیسی را فرا بگیرند.

70 درصد دستاوردهای پژوهشی دانشگاه‌ها به زبان انگلیسی است

تسنیم، علیرضا جلیل‌فر رئیس انجمن آموزش زبان و ادبیات انگلیسی ایران در این پنل تخصصی در سخنانی مطرح‌کرد: بیش از یک میلیارد نفر در جهان  از انگلیسی به عنوان زبان دوم استفاده می‌کنند و در کشورهایی مانند ایران، زبان انگلیسی به عنوان زبان خارجی تدریس می‌شود و با این احتساب حدود 3 میلیارد نفر در دنیا از زبان انگلیسی استفاده می‌کنند.

وی ادامه داد: تمام شبکه‌های جهانی دنیا که حدود 8 میلیارد نفر از آن استفاده می‌کنند 70 درصد انگلیسی است. همچنین در دانشگاه‌ها مقالات و کتاب‌ها و حتی ارزیابی دانشگاه‌ها به زبان انگلیسی است. مثلا یک همکار بنده در گروه عربی وقتی می‌خواهد مقاله‌ای را به صورت بین‌المللی چاپ کند نیاز دارد آن را به انگلیسی تدوین کند.

رئیس انجمن آموزش زبان و ادبیات انگلیسی ایران ادامه داد: 70 درصد دستاوردهای پژوهشی دانشگاه‌ها به زبان انگلیسی است و حتی اگر هم اکنون دانش‌آموزان را بفرستیم که زبان اسپانیایی بیاموزند آیا هدف این است که آنها فقط بتوانند اسپانیایی حرف بزنند، اگر هدف آموزش و پرورش این باشد که خروجی آن از زبان علوم استفاده کند تا تولیدات خود را به دنیا معرفی کند باید بدانیم علم دانشگاهی زبان خودش را دارد.

جلیل‌فر ادامه داد: 70 درصد زبان علوم دنیا انگلیسی است که حداقل 200 سال قدمت دانشگاهی دارد.

وی بیان کرد: وزارت علوم آمار دهد چه تعداد از استادان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی برای فرصت مطالعاتی می‌روند، یکی از دانشجویان بنده برای فرصت مطالعاتی به فرانسه رفته بود، که به او گفتند باید انگلیسی بلد باشد.

رئیس انجمن آموزش زبان و ادبیات انگلیسی ایران مطرح کرد: اگر می‌گویند کیفیت آموزش زبان انگلیسی بد است، معیار را برای بد بودن چه می‌گذارند. مثلا با چه معیاری آموزش درس‌های دیگر خوب است. اتفاقا باید بگوییم کیفیت آموزش زبان انگلیسی در کشور چندان هم بد نیست.

پایان/