بررسی سه طلاق کردن در یک مجلس در ادله اربعه

زنى که سه بار طلاق داده شده باشد سه طلاقه نامیده می‌شود. سه طلاق از نظر فقه اهل تشیع در يك مجلس صحيح نيست بلكه بايد در سه مجلس باشد. يعني اگر مردى زنى را دوبار طلاق دهد و به او رجوع كند يا دوبار او را طلاق دهد و بعد از هر طلاق عقدش كند، بعد از طلاق سوم، آن زن بر او حرام مى‏شود و احتياج به محّلل دارد. يعني شخص بالغ ديگري بعد از تمام شدن عده طلاق با اين زن به طور دائم ازدواج نمايد و با او نزديكي و دخول نمايد و بنابراحتياط واجب انزال هم بشود (البته بدون مانع و واسطه مانند كاندوم) اگر بعدا اين مرد بميرد يا در حال اختيار و با ميل خودش زنش را طلاق دهد آنگاه بعد از گذشتن عده وفات يا طلاق، آن شوهر اول، مي تواند با او ازدواج كند .در زمان پيامبر اكرم -صلى الله عليه و آله- سه طلاق به لفظ واحد و در مجلس واحد، يك طلاق محسوب مى شود و پس از ايشان نيز، صحابه آن حضرت بر آن اجماع داشتند تا زمان عمر كه وى اين حكم را تغيير داد و آن را سه طلاق مقرر داشت.

یکی ازدستورات عمر در باب طلاق، سه طلاقه كردن زن است در يك مجلس، كه گفت مردم استعجال دارند و خوبست فاصله ميان آنها نباشد يعنى اگر مردى بزنش بگويد:طلقتك ثلاثا كافى است كه او را سه طلاق داده باشد در صورتيكه اگر مردى هم بدانگونه گفته باشد اين سخن يك طلاق بيشتر محسوب نميشود چنانكه در تفسير الدرالمنثور است كه رسول اكرم صلى الله عليه و آله از مردى كه زنش را طلاق داده و محزون بود پرسيد او را چگونه طلاق دادى؟عرض كرد او را در يك مجلس سه طلاق دادم فرمود اين يك طلاق است اگر ميخواهى باو رجوع كن.و آيه الطلاق مرتان فامساك بمعروف او تسريح باحسان دلالت دارد كه اين طلاقها بايد متفرق و از هم فاصله داشته باشند .

قرآن كريم مي فرمايد: الطلاق مرتان... سوره بقره آيه 229، طلاقي كه رجوع و بازگشت دارد، دو مرتبه است.از اين آيه استفاده مي شودكه دويا سه طلاق در يك مجلس انجام نمي پذيردوبايد در جلسات متعددي واقع شود،به خصوص اينكه تعدد طلاق براي آنست كه فرصت بيشتري براي رجوع باشد شايد بعد از كشمكش اول صلح و صفا برقرار گردد.

اين حكم از نظر اهل تشیع مورد قبول است ولي در ميان اهل تسنن اختلاف نظر وجود دارد اگر چه بيشتر آنان معتقدند سه طلاق در يك مجلس واقع مي شود. در تفسير المنار از مسند حنبل وصحيح مسلم دوكتاب اصيل اهل سنت نقل مي كند:«اين حكم كه سه طلاق در يك مجلس يك طلاق بيشتر محسوب نمي شوداز زمان پيامبر اكرم(ص)تا دو سال از خلافت عمر مورد اتفاق همه اصحاب بوده است ولي از آن زمان خليفه دوم حكم كرد كه در يك مجلس سه طلاق واقع مي گردد »در هر صورت اگر كسي سه بار طلاق داد ديگر نمي تواند رجوع كند مگر با محلّل .

فهرست مطالب

5-1 بخش اول: مبحث سه طلاق 50
5-1-1 طلاق سوّم چيست؟ 50
5-3-2 سه طلاق در يك مجلس 51
5-3-3 احکام سه طلاقه 52
5-3-3-1 حرام شدن سه طلاقه بر شوهرش 52
5-3-3-2 مواردی که در سه طلاقه بودن مدخلیت ندارد 52
5-3-3-3 عدم تحقق سه طلاق در یک مجلس 52
5-3-3-4 بطلان دو و سه طلاق در يك مجلس ‏ 57
5-2 بخش دوم: بررسی آیات قرآن 58
5-2-1 تفسیر عبارات «أو تسریح بإحسان» 61
5-3 بخش سوم: دلایل اهل تسنن برای سه طلاق کردن در یک مجلس 66
5-3-1 دلایل اهل تسنن مبنی بر صحت سه طلاق کردن در یک مجلس از دیدگاه قرآن 66
5-3-2 دلایل اهل تسنن مبنی بر سه طلاق کردن در یک مجلس از دیدگاه سنت 66
5-3-2-1 روايت فاطمه بنت قيس: 66
5-3-2-2 حديث سهل: سهل بن سعد ساعدي روايت كرده است كه: 67
5-3-3 استدلال به اجماع 67
5-3-3-1 استدلال به اجتهاد در مقابل نص 68
5-3-3-2 نسخ قرآن به وسيله اجماع كاشف از نص 70
5-3-3-3 تاديب مردمى كه به حدود خدا تجاوز كردند 71
5-3-3-4 امضاى سه طلاق در يك مجلس براى جلوگيرى از دروغ گويى 71
5-3-3-5 دگرگونى احكام بر طبق مصالح 72
5-4 دیدگاه اهل تشیع در مورد سه طلاق کردن در یک مجلس 73
5-4-1 دیدگاه اهل تشیع در مورد سه طلاق کردن در یک مجلس از منظر قرآن 73
5-4-2 استدلال به سنت از دیدگاه اهل تشیع 81
5-5 استدلال های اهل سنت مبنی بر صحت سه طلاق کردن در یک مجلس و نقدهای اهل تشیع بر آنها 83
5-5-1 دلایل اهل تسنن مبنی بر صحت سه طلاق کردن در یک مجلس از دیدگاه قرآن 83
5-5-2 دلایل اهل تسنن مبنی بر سه طلاق کردن در یک مجلس از دیدگاه سنت 84
5-5-3 استدلال به اجماع 86
5-5-4 استدلال به اجتهاد در مقابل نص 87
5-5-5 توجيهاتى براى حكم خليفه دوم 90
5-5-5-1 نسخ قرآن به وسيله اجماع كاشف از نص 90
5-5-5-2 تاديب مردمى كه به حدود خدا تجاوز كردند 92
5-5-5-3- امضاى سه طلاق در يك مجلس براى جلوگيرى از دروغ گويى 95
5-5-5-4 دگرگونى احكام بر طبق مصالح 96
5-5-5-5 تغییر احکام بر حسب مقتضیات زمان 98
5-5-6 مفاسدی که سه طلاق کردن در یک مجلس در طول تاریخ برای مردم به وجود آورده است. 99

منابع