صورتهای مختلف اختلاف در عقد نکاح و شروط ضمن عقد

1- گاهی اختلاف در نوع عقد نکاح است: مثلاً زوج ادعا می‌کند اراده عقد موقت داشته و زوجه ادعا می‌کند اراده عقد دائم داشته است.
2- گاهی اختلاف در ذکر اجل است: به این صورت که هر دو قصد عقد موقت را نموده‌اند اما زوج می‌گوید در عقد مدت را ذکر کردم و زوجه ادعا می‌کند اجل ذکر نشده است.
3- گاهی عقد نکاح برخلاف قصد دختر منعقد می‌گردد: برای مثال دختری اجازه جاری نمودن صیغه عقد دائم را به عاقد می‌دهد ولیکن عاقد بنا به توصیه پدر وی صیغه عقد را به ‌صورت موقت اجرا می‌نماید.

گفتار اول: اختلاف در نوع عقد نکاح و اختلاف در ذکر اجل
ابتدا پاسخ را از منظر فقه سپس از منظر حقوق و قانون بیان می‌کنیم.
سؤال: هر گاه زوج و زوجه در دوام یا انقطاع عقد نکاح اختلاف کنند حکم آن چیست؟

بند اول: نظر فقها و دلایل آنها
فقها در این خصوص اختلاف نظر دارند و ما مهم‌ترین نظرات را بیان می‌کنیم:
الف: مشهور فقها قول مدعی دوام را مقدم می‌دانند.

آیت ا.. سید محمد کاظم طباطبایی می‌فرماید «در صورتی که بین زوجین یا وراث آنها یا یکی از آنها و وراث دیگری در دوام یا انقطاع عقد نکاح اختلاف باشد قول قائل به دوام مقدم می‌شود چون حقیقت دوام و انقطاع یکی است و تنها اختلاف در ذکر اجل است و می‌توان گفت این نظر مشهور است چون مشهور می‌گویند اگر در عقد نکاح مدت ذکر نشود تبدیل به دائم می‌شود. عقد دائم عقدی است که در آن اجل ذکر نشود و اضافه می‌کند که دلیل آن یکی چون حقیقت این دو عقد است که در خبر ابان بن تغلب و موثقه ابن بکیر آمده است و در حقیقت برگشت نزاع در اینجا به این است که اجل ذکر شده یا خیر و اصل عدم آن است و مدعی کسی که ادعای متعه می‌کند و منکر کسی است که ادعای دوام می‌کند. »

فهرست مطالب

: اختلاف در نوع عقد نکاح
: اختلاف در ذکر اجل
: انعقاد عقد نکاح بر خلاف قصد دختر
گفتار نخست: اختلاف در نوع عقد نکاح و اختلاف در ذکر اجل
بند اول: نظر فقها و دلایل آنها
الف: نظر مشهور فقها که قول مدعی دوام را مقدم می‌دانند.
- بررسی ادله قول دوام
ب: فقهایی که قائل به بطلان عقد می‌باشند.
بند دوم: استفتائات و نظرات فقهای معاصر که موافق نظر مشهور می‌باشند.
بند سوم: استفتائات و نظرات فقهای معاصر که مخالف نظر مشهور می‌باشند.
بند چهارم: پاسخ مسئله از دیدگاه حقوق و قانون مدنی
گفتار دوم: وضعیت نکاح منعقده بر خلاف قصد دختر
بند اول: نظرات و استفتائات فقهای معاصر در خصوص وضعیت نکاح منعقده بر خلاف قصد دختر

گفتار اول: ماهیت شرط ضمن عقد
بند اول: شروط تعلیقی و تقییدی
بند دوم: شرط بنایی یا تبانی
بند سوم: وابستگی شرط به عقد
بند چهارم: تبعیت شرط از عقد در مرحله انشا و ادامه اعتبار حقوقی
گفتار دوم: شروط در ضمن عقد ازدواج
بند اول شروط غیر صحیحی که قواعد عمومی قراردادها درخصوص آنها رعایت نشده است
الف: شرطی که عقد ازدواج را معلق گرداند
ب: شرط خیار
بند دوم: شروطی که قواعد عمومی قراردادها در مورد آنها رعایت می‌شود.
الف: شروط صحیح
.خیار شرط نسبت به صداق
.خیار اشتراط
.سایر شروط صحیح
ب: شروط غیر صحیح در عقد نکاح
- شروط باطل در ضمن عقد نکاح
- شروط باطل و مبطل عقد
گفتار سوم: اختلاف در شروط ضمن عقد نکاح
نتیجه گیری

منابع