بررسی رابطه ارزیابی عملکرد بر مبنای رویکرد اقتصادی و چرخه تبدیل وجه نقد

هدف از این پژوهش بررسی رابطه ارزیابی عملکرد بر مبنای رویکرد اقتصادی و چرخه تبدیل وجه نقد بصورت کامل و جامع و با منابع جدید می باشد

چکیده
تداوم فعالیت بنگاه‌های اقتصادی تا میزان زیادی به مدیریت منابع کوتاه مدت آن بستگی دارد، زیرا فعالیت‌های عملیاتی در یک دوره‌ی عادی که معمولا سالانه است به شناخت سرمایه در گردش و مدیریت مطلوب آن مربوط بوده به طوری که از این طریق نتایج مورد انتظار تحقق می‌یابد و امکان تداوم فعالیت در بلندمدت فراهم می‌شود. مدیریت سرمایه درگردش درارتباط با تصمیمات تامین‌مالی و کنترل دارایی‌های جاری واحدهای تجاری از یک طرف و مخاطرات ناشی از تامین مالی کوتاه‌مدت و بلندمدت از طرف دیگر اهمیت موضوع را آشکار می‌سازد. در تحقیق حاضر با توجه به اهمیت ذکر شده و محدودیت‌های اعمال شده بر شرکت‌های پذیرفته شده در بازه زمانی 1386 الی 1390، تعداد 72 شرکت جهت بررسی فرضیات انتخاب گردید. نتایج تحقیق حاضرکه یکی از شاخص‌های سرمایه در گردش را (چرخه وجه نقد) با معیارهای عملکردی اقتصادی (ارزش افزوده اقتصادی و ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده) موردبررسی قرارداده، حاکی ازاین است که بین چرخه تبدیل وجه نقدواجزاءآن شامل دوره وصول مطالبات، دوره گردش موجودی‌ها و دوره واریز بستانکاران با شاخص‌های ارزش افزوده اقتصادی رابطه معکوس معناداری وجودداردومدیران شرکت ها میتوانند با کاهش دوره وصول مطالبات ودوره گردش موجودیها، درحد مطلوب سودآوری شرکت‌ شان را افزایش دهند. همچنین، نتایج تحقیق دررابطه با دوره واریز بستانکاران مطابق با این دیدگاه است که دوره واریز بستانکاران، در شرکتهائی که سودآوری بالائی را دارند نسبت به شرکتهائی که سودآوری کمتری دارند کوتاه ترمی باشد.

کلمات کلیدی:
سرمایه در گردش- چرخه تبدیل وجوه نقد- معیارهای ارزیابی مالی شرکت- ارزش افزوده اقتصادی– ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده.

مقدمه
نقش اساسی مدیریت سازمان‌های نوین، ارزش‌آفرینی برای همه افراد و نهادهایی است که به نوعی علایق‌خویش را در سازمان جستجو می‌کنند. درمیان ذی‌نفعان هرسازمان و بنگاه که به طور عمده از سهامداران، مشتریان، کارکنان، تأمین کنندگان کالا، جامعه ومراجع دولتی تشکیل می‌گردند، سهامداران به خاطر نقش محوری در کارآفرینی و شکل‌دهی بنگاه و پذیرش‌ریسک، ازجایگاه ویژه‌ای برخوردارند. ارزش برای سهامداران ازطریق خلق ارزش برای سایرذینفعان سازمان ایجاد می‌شود و هنر مدیریت تلفیق و تعادل در ارزش‌آفرینی برای مجموعه ذینفعان است. نهایت امر سهامداران به ارزش‌های مورد انتظار خویش دست می‌یابند و نیز ادامه سرمایه گذاری در شرکت را مطلوب می‌دانند. امروزه سهامداران انتظار دارند که بتوانند از طریق شاخص‌های قابل اتکا، اطلاعات مربوط به سودآوریواقعی بنگاه، وضعیت نقدینگی فعلی و آتی بنگاه، پتانسیل درآمدزایی، رشد پایدار شرکت و تحلیل ریسک آن را بدست آورند. از اینرو معیارهای جدیدی برای سنجش ارزش بنگاه مطرح شده که به سرعت جایگزین معیارها و شاخص‌های سنتی اندازه گیری ارزش بنگاه شده است (نیکومرام و عسگری، 1381، 54).

ارزیابی عملکرد (ابزار اجرای استراتژی شرکت و نظارت بر حسن انجام کار) فعالیتی است که مدیران به جهت رسیدن به اهداف و استراتژی‌های خود انجام می‌دهند. انتخاب یک معیار ارزیابی عملکرد مناسب و رسیدن به اهداف شرکت با استفاده از این معیار، سبب با اهمیت‌تر شدن نحوه انتخاب یک معیار مناسب جهت ارزیابی عملکرد می‌شود. توسعه و بهبود معیارهای ارزیابی عملکرد به عنوان یک بخش مهم از زنجیره ارزش، یکی از وظایف اصلی حسابداری مدیریت است. معیارهای ارزیابی عملکرد معتبر و قابل اتکاء به شرکت اجازه می‌دهد که استراتژی و اهداف خود را به طور اثر بخش به مرحله عمل برسانند. مدیران و پژوهشگران با استفاده از راه‌های مختلف مثل استفاده از مدل ارزیابی عملکرد، تلاش می‌کنند تا مدیریت و کنترل بر زنجیره ارزش را بهبود بخشند (لهمن و همکاران، 2004).

در این راستا در بسیاری از این شرکت‌ها به روال معمول و سنتی، از متغیرهای مهم حسابداری مانند فروش، سود و نسبت سود به فروش، برای ارزیابی عملکرد استفاده کرده‌اند. این روش‌ها هر چند درعمل همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما این روش‌ها جهت ارزیابی عملکرد مدیران چندان مناسب نیستند، زیرا سودآوری رابطه نزدیکی با مقدار سرمایه‌گذاری دارد و هیچ کدام از این روش‌های سنتی به مبلغ سرمایه‌گذاری توجه ندارند. به طور خلاصه، معیارهای ارزیابی عمکرد نوین رابطه نزدیکی با ارزش سهامداران دارند. این معیارها روند آتی را منعکس می‌نمایند زیرا سرمایه‌گذاران و بازار انتظار دارند که تورم درتمامی زمان‌ها بر ریسک و ارزش پول تأثیرگذار باشد. معیارهای نوین، اثرات حسابداری تعهدی را از بین می‌برند و به عنوان یک الگو، توانائی شرکت در ایجاد ارزش برای سهامداران از یک دوره به دوره‌ای دیگر را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌آورد. سرمایه درگردش از اقلام مهم دارایی‌های واحدها و بنگاه‌های اقتصادی تلقی می‌شود که در تصمیمات مالی نقش قابل توجهی دارد. توسعه کمی و کیفی فعالیت‌های تجاری، توسعه کمی وکیفی قلمرو مدیریت مالی را به دنبال داشته و به تبع آن مدیریت مالی را پیچیده‌ترنموده است. بنابراین بررسی ارتباط این شاخص با سایر شاخص‌های عملکردی در واحدهای اقتصادی یکی از موارد مدنظر استفاده کنندگان از صورت‌های مالی خواهد بود (هاوازکوا ،2010، 44).

فهرست مطالب
چکیده 1

فصل اول: کلیات تحقیق.
1-1- مقدمه.3
1-2- بیان مساله 4
1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق 7
1-4- اهداف تحقیق 9
1-4-1- اهداف علمی 9
1-4-2- اهداف کلی و فرعی 9
1-4-3- اهداف کاربردی 9
1-5- سوالات تحقیق 10
1-6- فرضیه‌های تحقیق 11
1-7- تعریف عملیاتی متغییرهای تحقیق 11
1-7-1- متغیر وابسته 11
1-7-2- متغیر های مستقل 12
1-8- روش تحقیق 13
1-9- قلمرو تحقیق 14
1-9-1- قلمرو زمانی و مکانی تحقیق 14
1-9-2- جامعه و نمونه آماری 14
1-9-3- روش گرد آ و ری اطلاعات 15
1-9-4- ابزار گرد آ و ری اطلاعات 15
1-10- ساختارکلی تحقیق 15

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق.
2-1- مقدمه 17
2-2-بخش اول: مدیریت سرمایه درگردش 18
2-2-1- ماهیت واهمیت سرمایه درگردش 19
2-2-1-1- مدیریت حسابهای دریافتنی 20
2-2-1-2- مدیریت موجودی کالا 22
2-2-1-2-1- مدیریت موجودی کالاوسیستم به هنگام (JIT) 23
2-2-1-3- مدیریت حسابهای پرداختنی 23
2-2-1-4- مدیریت چرخه تبدیل وجه نقد (متغیروابسته تحقیق) 24
2-2-2- عوامل موثردرتعیین میزان سرمایه درگردش 24
2-2-3- سیستم جامع مدیریت سرمایه درگردش 26
2-2-3-1- شرایط درون شرکتی مدیریت سرمایه درگردش 26
2-2-3-2- شرایط والزامات محیطی سرمایه درگردش 27
2-3- بخش دوم- چرخه تبدیل وجه نقد 29
2-3-1- استراتژیهای گوناگون سرمایه درگردش ومیزان نقدینگی 30
2-3-2- مدیریت موجودی نقد 30
2-3-3- دلایل نگهداری وجه نقدتوسط شرکتها 31

2-4- بخش سوم- عملکرد مالی 33
2-4-1- سنجش عملکردو معیارهای مربوط 33
2-4-2- ویژگیهای نظام ارزیابی عملکرد اثربخش 34
2-4-3- شاخص های ارزیابی عملکرد شرکت ها ..35
2-4-4- روشهای ارزیابی عملکرد از بعد مالی 36
2-4-4-1- ارزش افزوده اقتصادی ..36
2-4-4-2- ارزش افزوده بازار .37
2-4-4-3- ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده ..38
2-4-5- ظهورارزش افزوده اقتصادی وتعاریف آن 38
2-4-5-1- مفهوم ارزش افزودة اقتصادی (EVA) 41
2-4-5-2- مزایای ارزش افزوده اقتصادی (EVA) .43
2-4-5-3- معایب ارزش افزودة اقتصادی (EVA ) 44
2-4-5-4- ضرورت استفاده ازارزش افزوده جهت اعطای پاداش به مدیران 45
2-4-5-5- فاکتورهای کلیدی مورد توجه ارزش افزوده اقتصادی 46
2-4-5-5-1- هزینه سرمایه ونحوه محاسبه آن 46
2-4-5-5-2-میانگین موزون هزینه سرمایه ()WACC 49
2-4-5-5-3- سرمایه به کارگرفته شده (CAPITAL) ونحوه محاسبه آن 50
2-4-5-5-4- سودخالص عملیاتی بعد از کسرمالیات (NOPAT) ونحوه محاسبه 51
2-4-5-5-5- تعریف نرخ بازده سرمایه (R ) و نحوه محاسبه آن 51
4-2-4-6- تعدیلات ارزش افزوده اقتصادی 54
2-5- بخش چهارم: تاثیرمدیریت سرمایه درگردش برسودآوری 56
2-5-1- رابطه بین روشهای مدیریت سرمایه درگردش وارزش شرکت 57
2-5-1-1- شیوه های تاثیرگذاری مدیریت سرمایه درگردش برریسک وبازده شرکت 57
2-5-2- ارتباط مدیریت سرمایه درگردش با عملکرد مالی 59
2-6- پیشینه تحقیق 60
2-6-1- بررسی نتایج پژوهش های صورت گرفته درخارج از کشور 60
2-6-2- بررسی نتایج پژوهش های صورت گرفته درداخل کشور 63

فصل سوم: روش اجرای تحقیق.
3-1- مقدمه 68
3-2- روش تحقیق 69
3-2-1- قلمروتحقیق 69
3-2-1-1- قلمرو زمانی تحقیق 69
3-2-1-2- قلمرومکانی تحقیق 69
3-3- فرضیه‌های تحقیق 70
3-3-1- تبدیل فرضیه‌های پژوهشی به آماری 70
3-4- جامعه‌ی آماری، روش نمونه گیری وگردآوری داده ها 71
3-4-1- جامعه آماری: 71
3-4-2- روشگردآوری داده ها 73
3-5- روش های تجزیه وتحلیل داده ها 73
3-5-1- روشهای آماری: 73
3-5-2- متغیرهای تحقیق 73
3-5-2-1- ارزش افزوده اقتصادی(EVA) 74
3-5-2-2- ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده (REVA) 74
3-5-3- آزمون پیش فرض استفاده ازمدل رگرسیون 74
3-6- خلاصه فصل 75

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل و بیان نتایج حاصل از تحقیق.
4-1- مقدمه 77
4 – 2- توصیف نمونه آماری 78
4-3- آزمون نرمال بودن داده ها 78
4-4- نتایج حاصل ازآزمون فرضیه‌ها 79
4-4-1- نتایج حاصل ازآزمون فرضیه‌اصلی اول 79
4-5- خلاصه‌ فصل 81

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات.
5-1- مقدمه 84
5-2- یافته های تحقیق .84
5-2-1- توصیف متغییر های تحقیق ..84
5-3- خلاصه تحقیق ومقایسه آن باسایرتحقیقات مشابه 85
5-3-1- خلاصه ادبیات نظری تحقیق 85
5-3-2- مقایسه نتایج تحقیق با تحقیقات قبلی .87
5-3-3- خلاصه ادبیات نظری تحقیق 87
5 -3-3-1- نتایج حاصل ازآزمون فرضیه ‌اصلی اول (ارزش افزوده اقتصادی) 87
5-3-3-2- نتایج حاصل از آزمون فرضیه‌ اصلی اول (ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده) 88
5-4- نتایج تحقیق 89
5-5- محدودیت‌های تحقیق 90
5-6- پیشنهادات 89
5-6-1- پیشنهادات مبتنی برتحقیق 89
5-6-2-پیشنهادات برای تحقیقات آتی .91
فهرست منابع و مآخذ ..92
چکیده انگلیسی .96

فهرست جداول و اشکال
شکل(2-1) شرایط مدیریت سرمایه در گردش 28
شکل (2-2) چرخه عملیاتی 29
جدول (2-1) محاسبه اجزای نرخ بازده سرمایه بر اساس رویکرد مالی 52
جدول (2-2)جدول تعدیلات مورد نیاز محاسبه نرخ سرمایه بر اساس رویکرد تامین مالی..54
جدول(3-1) انتخاب نمونه بر اساس محدودیت های تحقیق 72
جدول(4-1) آمار توصیفی داده های تحقیق 78
جدول(4-2) آزمون نرمال بودن داده ها 79
جدول(4-3) رابطه ی بین ارزش افزوده اقتصادی و چرخه تبدیل وجوه نقد 80
جدول(4-3) رابطه ی بین ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده و چرخه تبدیل وجوه نقد 81
جدول(4-5) جمع بندی فرضیه های فرعی 81
جدول(5-1) جمع بندی فرضیات 89