مسئولیت مدنی غار در فقه و حقوق موضوعه ایران

فقه،حقوق،الهیات
دانلود پایان نامه رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی مسئولیت مدنی غار در فقه و حقوق موضوعه ایران چکیده: مسئولیت «غار» از مصادیق نوعی مسئولیت مدنی قهری است. مسئولیت «غار» در قانون ایران بطور صریح بیان نشده است اما، برخی حقوقدانان مسئولیت «غار» را تحت عنوان قاعدة «غرور» بحث کرده‌اند. فقیهان در مقام اثبات ضمان و مسئولیت «غار» به قاعدة «غرور» استناد کرده‌اند. قاعدة «غرور» از قواعد مسلم و مستقل قواعد فقهی است که برای اثبات مسئولیت «غار» بدان تمسک می‌شود بطوری که هر جا خدعه و غرور صدق کند در صورت احراز عناصر مادی و معنوی مسئولیت «غار» و فقدان موانع استناد به آن، می‌توان به قاعدة «غرور» استناد کرد و غرامتهایی را که مغرور بواسطة خدعه و غرور «غار» متحمل شده است بر اساس قاعدة «غرور» قابل مطالبه است. عقلاء «غار» را در برابر مغرور جاهل به واقع مسؤول و ضامن می‌دانند و رجوع مغرور را به غار در غرامت‌ها، مذمت نمی‌کنند بعلاوه این بنای عقلاء بوسیلة عدم الردع از طرف شارع مورد تأیید وی قرار گرفته است. چه، عبارت «المغرور یرجع الی من غره» مؤید آنست. برای تحقق مسئولیت «غار» زمانی می‌توان به قاعدة «غرور» استناد کرد که شرایط ذیل جمع شود: ۱- عمل خدعه آمیز ۲- ورود ضرر ۳- رابطة سببیت میان عمل خدعه‌آمیز و اقدام مغرور ۴- علم غار و جهل مغرور ۵- عنصر فریب‌خوردگی ۶- عدم رضایت مغرور ۷- عدم اقدام مغرور علیه خود. در این رساله نظرهای فقیهان امامیه دربارة مسئولیت «غاّر» - كه تحت عنوان قاعدة «غرور» به آن پرداخته‌اند – بررسی و تحلیل شده است. و در نهایت از دستاوردهای این رساله بررسی مستقل مسئولیت «غاّر» تحت قاعدة «غرور» بوده است.در حقوق نیز از مصادیق مسئولیت مدنی به آن پرداخته شده و در ضمن آن مبانی نظری كلاسیك حقوق نیز مطرح شده است. از دستاوردهای دیگر رساله بررسی وجوه افتراق یا اشتراك غرور با غرر و تدلیس می باشد كه شناخت وجوه افتراق و اشتراك آنها، به ویژه، با تدلیس ضروری بنظر می‌آمد.در این رساله نوع حكم مستفاد از قاعدة «غرور» نیز پس از بررسی اقسام حكم، مورد توجه قرار گرفته است. از دیگر دستاوردهای رساله، بررسی دو عنصر مادی و معنوی مسئولیت «غار» بوده كه در ذیل هر كدام شرایط آنها مورد بررسی قرار گرفته است. این رساله با عنوان مسئولیت مدنی «غار» در فقه و حقوق موضوعه، از یك مقدمه و چكیده و در سه فصل تدوین شده است كه در فصل اول آن به كلیات رساله پرداخته شده است كه شامل چهار مبحث می‌باشد در مبحث اول مسئولیت و اقسام آن را در فقه و حقوق و در مبحث دوم احكام و اقسام آن و در مبحث سوم تعریف و عناصر و نوع حكم مستفاد از غرور و در مبحث چهارم به تفاوت غرور با غرر و تدلیس، پرداخته‌ایم.فصل دوم مدارك و مستندات مسئولیت «غاّر» در فقه و حقوق می‌باشد كه در دو مبحث به آن پرداخته شده است كه مبحث اول مستندات مسئولیت «غاّر» درفقه امامیه و مبحث دوم مستندات مسئولیت «غاّر» در حقوق ایران را شامل می‌شود.در فصل سوم به رابطه مالك با غار و مغرور و مصادیق مسئولیت «غاّر» پرداخته‌ایم. فصل سوم دارای دو مبحث می‌باشد كه در مبحث اول نظرهای مختلف در رابطه با ارتباط مالك با غار و مغرور و در مبحث دوم مصادیق مسئولیت «غاّر» را بررسی كردیم.و در نهایت، نتایجی كه نگارنده به آنها دست یافته است، بیان شده است. کلمات کلیدی: قاعده ید عقد ضمان قاعده غرور مسئولیت غار مسئولیت مدنی مسئولیت مدنی غار فقه و حقوق موضوعه ایران فهرست مطالب فصل اول:كلیات مسئولیت غار 2 مبحث اول: مسئولیت و انواع آن در فقه و حقوق: 4 - مفهوم مسئولیت : 4 - انواع مسئولیت در حقوق : 5 - مسئولیت اخلاقی: 5 - مسئولیت حقوقی یا قانونی: 5 - مسئولیت قانونی یا حقوقی: 6 - مسئولیت كیفری: 6 - مسئولیت مدنی‌ : 6 - فرق میان مسئولیت كیفری و مسئولیت مدنی: 8 - وجه اشتراك مسئولیت كیفری و مدنی: 10 - اقسام مسئولیت مدنی: 11 قلمرو مسئولیت قراردادی و مسئولیت قهری: 13 1- مبنای مسئولیت : 17 2- مفهوم خطا یا «تقصیر قراردادی» : 19 3- اثبات تقصیر: 20 نتیجه: 21 - مسئولیت در فقه: 22 - معنای لغوی ضمان: 24 - معنای اصطلاحی ضمان: 24 اقسام ضمان در فقه: 25 1- ضمان عقدی: 25 2- ضمان قهری: 26 مبحث دوم: احكام: 26 - احكام : 27 - اقسام احكام: 28 - احكام عقلی و احكام شرعی: 28 - احكام تكلیفی : 29 - احكام وضعی:‌ 30 احكام امضائی و احكام تأسیسی : 30 - احكام امضائی : 30 - احكام تأسیس : 31 مبحث سوم – تعریف ، عناصر و نوع حكم مستفاد از غرور : 31 - معنای لغوی غرور و بررسی مشتقات آن: 32 - مفهوم اصطلاحی غرور: 36 - نوع حكم مستفاد از غرور : 39 نتیجه: 42 - عناصر و اركان مسئولیت و ضمان «غار» در فقه و حقوق: 42 - عناصر و اركان ضمان و مسئولیت «غار» در فقه: 42 - عناصر مادی مسئولیت غار : 43 1- عمل خدعه‌آمیز : 43 2- ورود ضرر و خسارت: 50 1- اصل ثمن: 59 ب) زیادت قیمت از اصل ثمن: 64 ج) منافی مستوفی : 66 د) منافع غیر مستوفی: 73 - حكم تلف جزء و وصف از میان رفته: 77 - زمان رجوع مغرور به «غار» : 80 3- رابطة سببیت: 84 - عناصر معنوی مسئولی غار: 90 1- علم : 91 2- قصد: 106 3- فریب خوردگی 111 - عناصر مسئولیت غار در حقوق ایران: 115 حقوقدان برای تحقق مسئولیت مدنی عناصری را مطرح كرده اند كه باید مسئولیت غار رادرآن عناصر جستجو كنیم 115 مفهوم ضرر در حقوق ایران: 116 انواع ضررمادی: 118 ب:ضرر معنوی : 119 -انواع ضرر معنوی 120 2- ارتكاب عمل نامشروع: 123 3- رابطه سببیت: 126 شرایط ضرر قابل مطالبه: 128 مبحث چهارم : تفاوت غرور با غررو تدلیس 133 تفاوت غرور با غرر: 135 غرر در اصطلاح: 135 - اثر غرر: 136 مهمترین موارد غرر و خطر عبارتست از: 137 تفاوت غرور با تدلیس: 139 - تدلیس در لغت: 140 - تدلیس در اصطلاح: 141 - اثر تدلیس: 150 فصل دوم: مدارك مسئولیت غار در فقه و حقوق: 154 اثبات مسئولیت غار از روی ادله‌های مختلف 155 كتاب: 155 2- سنت: 158 - روایات مخصوص باب بیع: 161 - روایات باب نكاح: 167 نتیجه: 179 اجماع: 185 عقل: 187 بنای عقلاء: 188 7-قاعده «تسبیب»: 194 3- نظریه‌های مختلط و واسطه: 207 الف: نظریه كار نامتعارف: 207 ب: نظریه «خطر» در برابر انتفاع: 208 - منابع غرور در قانون مدنی ایران: 211 فصل سوم: بررسی رابطه مالك با غار و مغرور و مصادیق مسئوولیت غار. 218 مبحث اول: رابطه مالك با غار و مغرور: 218 مبحث دوم: مصادیقِ مسؤلیتِ «غـّار»: 222 گفتار اوّل: بیع: 222 گفتار دوّم: اجاره: 226 گفتار سوّم: عاریه: 232 گفتار چهارم: قرض: 233 گفتار پنجم: مضاربه: 234 گفتار ششم: مزارعه و مساقات: 236 گفتار هفتم: جعاله: 237 گفتار هشتم: هبه: 238 نتایجی كه نگارنده در این رساله به دست آورد، عبارتند از: 244