مبانی نظری و پیشینه تحقیق معیارهای ارزیابی عملکرد اقتصادی 30 صفحه

مقدمه
سنجش عملکرد جزء ضروري از هر سازمانی است، به طوري که می‌تواند بازخوردي از کارایی برنامه‌ها و پیاده سازي آن‌ها بدهد. مدیران بازرگانی و حسابداران نسبت به نقشی که سنجش عملکرد در سیستم کنترل و برنامه ریزي سازمانی بازي می‌کند آگاهی زیادي دارند . گزارش عملکرد گذشته شرکت یکی از کاربردهاي بنیادي سیستم سنجش عملکرد است. ارزيابي عملكرد با توجه به توسعه بازار هاي سرمايه از مهم‌ترین موضوعات مورد توجه سهامداران، اعتبار دهندگان، دولت‌ها و مديران است. نقش معيارهاي ارزيابي عملكرد در انعكاس عملكرد شرکت‌ها از طريق محتواي اطلاعاتي موجودشان نيز پررنگ‌تر شده است.

بايد اشاره نمود كه حداكثر كردن ارزش بازار سهام شرکت‌ها از اهداف اوليه و اساسي هر شركتي محسوب می‌شود. به اين منظور تحلیلگران به دنبال معياري هستند تا با در نظر گرفتن هزینه‌ای سرمايه و نرخ بازده سرمايه گذاري براي حداكثر كردن ارزش شركت و افزايش ثروت سهامداران اقدام كنند(يحي زاده فر و همکاران،1389).امروزه ارزش افزوده اقتصادي ابزاري مهم براي اندازه گيري عملكرد و مديريت در دورترين نقاط دنيا مورد توجه قرار گرفت. هنوز نظرهای مختلفي در مورد برتري ارزش افزوده اقتصادي نسبت به ابزار اندازه گیری عملكرد سنتي وجود دارد. استفاده از مفهوم ارزش افزوده اقتصادي و كاربرد عملي آن‌ها به عنوان يك سيستم كنترل مديريت براي اندازه گیری عملكرد در سازمان‌ها تأكيد می‌شود.

انواع معیارهای ارزیابی عملکرد
استفاده کنندگان گزارش‌های مالی با استفاده از معیارهای مختلف، عملکرد شرکت را ارزیابی می‌کنند. روش‌های متعددی برای ارزیابی عملکرد وجود دارد که به طور کلی می‌توان آن‌ها را به دو دسته مدل‌های حسابداری و مدل‌های اقتصادی تقسیم کرد.

مدل‌های حسابداری(مالی) ارزیابی عملکرد
حاصل سیستم اطلاعات حسابداری، گزارش‌های مالی است که سود گزارش شده در آن‌ها از اهمیت زیادی برای استفاده کنندگان برخوردار است. سرمایه گذاران با اتکا به سود حسابداری، عملکرد شرکت را ارزیابی کرده و پیش بینی‌های خود را بر آن اساس انجام می‌دهند. مدیران نیز از سود برای برنامه ریزی آینده شرکت استفاده می‌کنند. در مدل حسابداری ارزیابی عملکرد، ارزش شرکت از حاصل ضرب دو عدد بدست می‌آید؛ عدد اول، سود شرکت و عدد دوم، ضریب تبدیل سود به ارزش است. همان طور که پیش از این نیز بیان شد در مدل‌های حسابداری ارزیابی عملکرد، ارزش یک شرکت، تابعی از معیارهای مختلفی نظیر سود، سود هر سهم، نرخ رشد سود، بازده حقوق صاحبان سهام، بازده سرمایه گذاری، جریان نقدی آزاد و سود تقسیمی است (Stewart,1991:22).سود حسابداری، سنتی‌ترین معیار ارزیابی عملکرد است که برای سرمایه گذاران، سهامداران، مدیران، اعتباردهندگان و تحلیلگران اوراق بهادار از اهمیت زیادی برخوردار است. بررسی‌های انجام شده توسط پژوهشگران نیز نشان می‌دهد که سود حسابداری و اطلاعات بدست آمده از آن، اطلاعات مفیدی را در اختیار استفاده کنندگان قرار می‌دهد که در تصمیم گیری‌های آن‌ها بسیار مؤثر است. با این حال، مدل‌های حسابداری (سنتی) ارزیابی عملکرد دارای نارسایی‌های زیر است:

امکان تحریف و دست‌کاری سود از طریق انتخاب روش‌های مختلف ؛
رویه‌های عمومی پذیرفته شده حسابداری، عدم یکنواختی را در اندازه گیری سود در شرکت‌های مختلف مجاز می‌کند؛
با تغییرات سطح قیمت‌ها سود اندازه گیری شده با واحد پول تاریخی، تغییر می‌کند (Hendriksen & Breda,2002:48)
به دلیل کاربرد اصل بهای تمام شده و تحقق درآمد، ارزش فروش تحقق نیافته دارایی‌هایی که در یک دوره زمانی مشخص نگهداری شده‌اند، در محاسبه سود حسابداری شناسایی نمی‌شود. این ویژگی باعث می‌شود که نتوان اطلاعاتی سودمند را افشا کرد؛
به دلیل استفاده از روش‌های مختلف پذیرفته شده برای محاسبه بهای تمام شده و روش‌های مختلف برای تخصیص هزینه‌ها، تکیه بر سود حسابداری مبتنی بر اصل بهای تمام شده تاریخی، کار مقایسه اقلام را بسیار مشکل می‌سازد؛
تکیه بر سود حسابداری مبتنی بر اصل تحقق درآمد، اصل بهای تمام شده تاریخی و محافظه کاری باعث می‌شود تا اطلاعات گمراه کننده‌ای در اختیار استفاده کنندگان قرار گیرد؛
در نظر نگرفتن هزینه سرمایه (Chen & Bodd,2001:69).
نارسایی‌های بالا نشان می‌دهد که معیارهای حسابداری مبتنی بر سود حسابداری نمی‌تواند به عنوان تنها معیار و مبنای ارزیابی عملکرد مورد استفاده قرار گیرد.

معیارهای اقتصادی ارزیابی عملکرد
در این رویکرد بیش‌تر از مفاهیم اقتصادی برای ارزیابی عملکرد واحدهای تجاری استفاده می‌شود. در این رویکرد عملکرد واحد تجاری با تاکید بر قدرت سودآوری دارایی‌های شرکت و با توجه به نرخ بازده و نرخ هزینه سرمایه بکار گرفته شده، ارزیابی می‌شود .به عنوان مثال، می‌توان از معیار ارزش افزوده اقتصادی(EVA) نام برد. پس از مطرح شدن ارزش افزوده اقتصادی توسط آقای استوارت ، عده‌ای دیگر از اقتصاددانان معیار تعدیل شده دیگری ( که برگرفته از ارزش افزوده اقتصادی می‌باشد) را تحت عنوان ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده(REVA) به اعتقاد آنان در محاسبه ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده بجای ارزش دفتری تعدیل شده دارایی‌ها باید از ارزش بازار آن‌ها استفاده کرد .و بالاخره معیار اقتصادی دیگری که مطرح شده است ارزش افزوده بازار(MVA) می‌باشد که تفاوت بین ارزش بازار شرکت و سرمایه بکار گرفته شده در شرکت می‌باشد. ارزش افزوده بازار حاصل خالص ارزش فعلی طرح‌های گذشته و فرصت‌های سود آور آتی شرکت می‌باشد و نشان می‌دهد که چگونه شرکت به طور موفقیت آمیزی سرمایه‌اش را بکار گرفته و فرصت‌های سودآور آینده را پیش بینی و برای دست‌یابی به آن‌ها برنامه ریزی کرده است (تهرانی و سراج ،۱۳۸۴ ص4-8).

مفهوم ارزش افزوده اقتصادي
يكي از معيارهاي عملكرد حسابداري، سود باقی‌مانده می‌باشد كه به عنوان سود عملياتي پس از كسر مخارج سرمايه تعريف شده و EVA در واقع نسخه تغيير یافته‌ای از سود باقی‌مانده به همراه تعديلاتي است كه بر سود و سرمايه انجام می‌شود. طرفداران مفهوم EVA ادعا می‌کنند كه اين شاخص برترين معيار عملكرد محسوب می‌شود. زيرا به عنوان يك معيار ارزيابي، هزينه فرصت صاحبان و سهام و ارزش زماني پول را در نظر گرفته و تحريف ناشي از به‌کارگیری اصول حسابداري را برطرف می‌سازد .ارزش افزوده اقتصادي معتقد است ارزش، زماني ايجاد می‌شود كه يك واحد تجاري بتواند تمامي هزینه‌های عملياتي و همچنين هزینه‌های سرمايه خود را پوشش دهد و مبالغي نيز مازاد باقي بماند. EVA به عنوان يك راه حل بديل براي نگاه به عملكرد واحد تجاري است و مقياسي است كه می‌توان بر مبنای آن به ارزيابي عملكرد پرداخت. EVA مقياسي در جهت منافع سهام داران است و مديران نيز با همان هدف مشمول ارزيابي و اعطا پاداش قرار می‌گیرند (ابراهيمي و همکاران،1388).

فهرست مطالب
انواع معیارهای ارزیابی عملکرد
1.6.2مدل‌های حسابداری(مالی) ارزیابی عملکرد
2.6.2 معیارهای اقتصادی ارزیابی عملکرد
7.2 ارزش افزوده اقتصادی و نرخ تورم و نرخ ارز
8.2 پیشینه تحقیق...........
1.8.2 پیشینه داخلی
2.8.2 پیشینه خارجی
منابع