سازوکارهای اعمال و اجرای مجازات های جایگزین حبس

برای اینکه یک طرح و برنامه جدید مطرح شده از سوی اندیشمندان در مرحله اجرا و اعمال، شکل موفقی به خود بگیرد، می بایست زمینه ها و امکانات و شرایط اجرای آن طرح یا برنامه از قبل در جامعه فراهم شده باشد، در غیر اینصورت آن طرح پیشنهادی در مرحله پیشنهاد و نظری باقی خواهد ماند و هرگز به اهداف مطلوب منتج نخواهد شد.

در خصوص مجازات های جایگزین حبس نیز این قاعده حکمفرما می باشد و برای اینکه سیاست جایگزینی کارآمد و موفقی داشته باشیم یکسری شرایط و ساختارهایی را برای اجرای موثر آن نیاز داریم. در غیر اینصورت در اجرای موثر آن ناکام مانده و با شکست مواجه می شویم یا به عبارت دیگر روش های جایگزین حبس رسالت و یا کارکردهای موثرش را از دست خواهد داد که در ذیل به توضیح آن ساختارها می پردازیم.

هرچند مجازات حبس به دلیل مشکلات عمده ای که دامنگیر جامعه و سیاست گذاران نموده است مورد انتقادات بسیاری واقع شده است و هزینه های سرسام آور زندان، شناخت تاثیرهای زیانبار انباشتن مجرمان در زندان بر زندانیان و خانواده آنان و اجتماع و افزایش تکرار جرم در میان زندانیان و غیره، سیاست گذاران را بر آن داشته است که نقش زندان را دوباره بررسی نموده و راههای جدیدی را کشف کنند(معظمی، 1385،ص65).

لکن باید توجه کرد که جایگزین های زندان نیز معضلات و مشکلات خاص خود را دارند به ویژه آنها باید ساختار معقول و مناسبی داشته باشند تا دادگاه ها بتوانند با اعتماد کامل به سودمند و موثر بودن، آن را اعمال کنند(آشوری، 1382،ص52). لذا در ذیل پاره‌ای از ساختارها و پیش شرطهای اعمال موثر مجازات های جایگزین حبس را از بعد قانونی، اقتصادی، اجتماعی و آموزشی بیان می کنیم.

فهرست مطالب

ساز و کارهای اعمال و اجرای مجازات های جایگزین حبس 42
مبحث اول : بسترهای(پیش شرط های) اعمال موثر مجازات های جایگزین حبس 42
گفتار اول : بسترهای تقنینی و اقتصادی 42
بند اول : بستر تقنینی 43
بند دوم : بستر اقتصادی 44
گفتار دوم : بستر های آموزشی و اجتماعی 44
بند اول : بستر آموزشی 45
بند دوم : بستر اجتماعی 46
مبحث دوم : قواعد مشترک ناظر بر مجازات های جایگزین حبس در لایحه جدید قانون مجازات اسلامی 47
گفتاراول : ویژگی های مشترک مجازات های جایگزین حبس 48
بند اول : تعیین و اجرای آن از سوی دادگاه 48
بند دوم : ضرورت گذشت شاکی خصوصی 49
بند سوم : ضرورت وجود جهات تخفیف 51
بند چهارم : رعایت اصل تناسب 53
بند پنجم : الزامی یا اختیاری بودن صدور آنها 54
الف- موارد الزامی بودن54
ب- موارد اختیاری بودن 54
بند ششم : امکان صدور دو نوع به طور همزمان 55
بند هفتم : تکلیف دادگاه بر تعیین مدت مجازات حبس ضمن صدور حکم 56
بند هشتم : تصریح و تفهیم آثار تبعیت و تخلف از مفاد حکم به محکوم 58
بند نهم : امکان صدور همزمان مجازات های جایگزین با مجازات های تتمیمی یا تبعی 59
گفتار دوم : موارد منع اعمال مجازات های جایگزین حبس و تغییر در آن 60
بند اول : موارد منع اعمال مجازات های جایگزین حبس 61
الف- ارتکاب جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی 62
ب- ارتکاب جرایم عمدی متعدد 64
ج- ارتکاب جرایم عمدی با مجازات قانونی بیش از یکسال حبس و تخفیف آن به کمتر از یکسال 65
بند دوم : موجبات تغییر در مجازات های جایگزین حبس 66
الف- تخفیف و تبدیل 67
ب- تشدید 69
ج- توقف موقت 70
د- لغو مجازات های جایگزین حبس 71

منابع و مآخذ
1- منابع فارسی
الف – کتابها
ب- مقالات و مجلات
ج- پایان نامه
د- تقریرات
2- منابع لاتین
الف- کتابها
ب- قانون