ابزار سنجش هوش سازمانی و مدل های نظری جهت حمایت از آن

هوش سازمانی یک ساختار چند بعدی است که از ظرفیت تحلیل اطلاعات سازمانی ، قابلیت انطباق پذیری سازمانی و هوش احساسی تشکیل شده است . (Kalkan , 2005 :44) ویژگی اصلی پیچیدگی موجود در تمامی انواع سیستم های اجتماعی منجر به تلاش هایی برای دانستن هرچه بیشتر درباره ی مجموعه ای از پارامتر ها که در واقع به الگوهای رفتاری یک سیستم حمله می کنند و زیرمجموعه ای از پارامترهای طراحی و متغیرهای کنترل و ارتباطات درونی آن ها که بوسیله ی آن این الگوهای رفتاری شکل می گیرند شده است .

شوائینگر به سه تئوری از سایبرنتیک سازمانی اشاره نموده که ابعاد جدیدی را به این تلاش ها اضافه کرده است:
مدل کنترل سیستماتیک - مدل سیستم قابل دوام - مدل یکپارچه ی تیمی

پیشنهاد وی این است که تلفیق این تئوری ها می تواند یک چهارچوب سیستماتیک برای پیشرفت و یادگیری سازمان هایی فراهم کند و بدین طریق هوش سازمانی را بالا می برد. این تئوری ها مکمل یکدیگرند و در اصول با هم مشترکند:
o مدل کنترل سیستماتیک چهارچوبی را طراحی می کند برای (خود)کنترلی جامع فعالیت های یک سازمان ، تا تناسب خود را افزایش دهد.
o مدل سیستم قابل دوام به مسائل تشخیص و طراحی ساختارهای یک سازمان برای ماندگاری و پیشرفت می پردازد.
o مدل یکپارچه ی تیمی یک چهارچوب ساختاری را فراهم می کند برای گسترش رفتار تعاملی در یک سازمان تا از آن طریق همبستگی، همکاری و خلق دانش را پرورش دهد ( schwaninger, 2001: 139).

خوشبختانه امروزه علوم روانشناختی در حیطه های صنعتی و سازمانی هم از لحاظ شناسایی عوامل و متغیر های موثر بر رفتار فرد در سازمان ها و هم از جهت معرفی ابزارهایی برای اندازه گیری این ویژگی ها پیشرفتی چشمگیر داشته است که بکارگیری و استفاده از این ابزارها امکان تصمیم گیری های دقیق و عینی تر را برای مدیران و برنامه ریزان عالی فراهم می سازد تا بتوانند با فراهم نمودن بستری مناسب جهت شکوفایی استعداد و پرورش کارکنان به سوی ارتقاء ، توسعه و تعالی سازمان ها گام بردارند (کهن سال و همکاران ،1389 :109 ).

در همین راستا ، آلبرشت در سال 2003 جهت سنجش و اندازه گیری هوش ، فرم 49 گویه ای مقیاس هوش سازمانی را طراحی و تدوین نمود و آن را در مورد یک گروه نمونه 128 نفری اجرا نمود و با استفاده از روش آلای کرونباخ پایایی هوش سازمانی کل 81% و هفت مولفه ی آن را به ترتیب 94% ،97% ، 97% ، 97% ، 98% ، 98% گزارش نمود. سپس از راه بررسی ارزش گویه ها و تحلیل عاملی به روش مولفه های اصلی نشان داد که در این مقیاس هفت عامل از ارزش ویژه ی بیش تر از یک برخوردارند و در هر هفت گویه که بار عاملی بیش تر را نشان می دادند، انتخاب گردیدند و آن عوامل را به ترتیب به عنوان مولفه های بینش راهبردی ،سرنوشت مشترک ، میل به تغییر ، روحیه ، اتحاد و توافق ، کاربرد دانش و فشار عملکرد نام گذاری کرد (Albrecht,2003:3).

فهرست مطالب
تعریف نظری هوش سازمانی 27
تعریف عملیاتی هوش سازمانی 27
هوش سازمانی 32
2ـ 1-1.مقدمه 32
2-1-2. تعاریف هوش سازمانی 32
2-1-2-1. هوش در حوزه روانشناسی 34
2-1-2-2. هوش در حوزه سازمانی 38
2-1-3. اهمیت هوش سازمانی 40
2-1-4. بهبود هوش سازمانی 42
2 ـ 1ـ 5. پیش نیازهای ضروری جهت بهبود هوش سازمانی 43
2 ـ 1ـ 5-1. تقویت سرمایه اجتماعی سازمان 43
2 ـ 1ـ 5-2. توجه به جایگاه سرمایه فکری در سازمان 43
2 ـ 1ـ 5-3. سرمایه فرهنگی در راستای تقویت سازمان 43
2 ـ 1ـ 5-4. ضرورت توجه به فرهنگ سازمانی 44
2 ـ 1ـ 5-5. تبدیل سازمان به سازمان یادگیرنده 44
2 ـ 1ـ 6. هوش سازمانی و یادگیری 44
2 ـ 1ـ 7. هوش سازمانی و هوش تجاری 45
2 ـ 1ـ 8. سه مدل نظری برای حمایت از هوش سازمانی 45
2 ـ 1ـ 9. رویکردهای هوش سازمانی 48
2 ـ 1ـ 9-1. رویکرد رفتارگرایی 49
2 ـ 1ـ 9-2. رویکرد شناخت گرایی 49
2 ـ 1ـ 9-3. رویکرد اجتماعی 48
2 ـ 1ـ 10. ضریب هوش سازمانی 47
2 ـ 1ـ 11. درک شهودی از هوشمندی 50
2 ـ 1ـ 12. ماهیت سازمان های هوشمند 53
2 ـ 1ـ 13. هوشمندی رقابتی و هوش سازمانی 56
2 ـ 1ـ 14. اقدامات اساسی در هوش سازمانی 56
2 ـ 1ـ 15. ابزار سنجش هوش سازمانی 58
2 ـ 1ـ 16. اجزای هوش سازمانی 59
2 ـ 1ـ 16-1. هوش سازمانی به عنوان یک فرایند 59
2 ـ 1ـ 16-2. هوش سازمانی به عنوان یک محصول 60
2 ـ 1ـ 17. فرایند هوش 60
2-2-1-2) تحقیقات داخلی پیرامون هوش سازمانی 33
2-2-2-2) تحقیقات خارجی پیرامون هوش سازمانی 39
منابع و مآخذ
الف) منابع فارسي
ب) منابع غیرفارسی