راهنمای پژوهش و تحقیق در نهج‌البلاغه

فقه،الهیات،معارف
راهنمای پژوهش و تحقیق در نهج‌البلاغه (بصورت جامع و کامل) چکیده پژوهش و دستیابی به معارف غنی نهج‌البلاغة علوی مرهون شناخت دقیق این کتاب براساس آثاری است که در زمینة شکل، ساختار و تبیین معانی آن ارائه شده است.این مقاله در دو بخش به معرفی نهج‌البلاغه، دیدگاه اندیشمندان مسلمان و غیرمسلمان درباره آن، معرفی ترجمه‌های فارسی، فرهنگ‌نامه‌ها، فرهنگ‌های واژگان و موضوعی نهج‌البلاغه و شیوه استفاده از آن می‌پردازد و ضمن معرفی مهم‌ترین شروح فارسی و عربی نهج‌البلاغه، به تبیین شیوه تألیف و نگارش برخی شروح جهت استفادة محققان می‌پردازد. واژگان کلیدی: نهج‌البلاغه فرهنگ‌نامه‌ها فرهنگ موضوعی شروح فارسی و عربی مقدمه نوشته‌ای که دیده نقادانه شما را می‌طلبد، مطالبی است موجز پیرامون سترگ کتابی که «فروتر از کلام خدا و فراتر از کلام بشر» است و یکی از جنبه‌های زیباشناختی آن «گنجایش معانی بسیار در الفاظ اندک» می‌باشد. این کتاب سترگ که نهج‌البلاغه نام دارد، سیراب‌کننده جان تشنگان و التیام بخش زخم مجروحان و بیدارکننده روح خفتگان در همه اعصار و قرون بوده است. گردآورنده شریف این کتاب شریف رضی& (359 ـ 406 ق) در توصیف آن می‌گوید: سخنان برگزیده سرورمان، سرچشمه و آبشخور فصاحت و منشأ و خاستگاه بلاغت است و اصول و قوانین سخن و سخنوری از آن اقتباس شده و روش آن سرمشق هر خطیب ادیب و سخنور ادیبی گشته و با این همه کسی در فراخنای بلاغت و پهنه رسایی به گَرد او نرسیده، زیرا کلام او نمونه‌ای از علم الاهی است و بوی سخن پیامبر اکرم| از آن به‌مشام می‌رسد.این کتاب از زمان گردآوری تاکنون توانسته است قلب مشتاقان ادب و فرهنگ را از هر سو به خویش معطوف دارد، هم کسانی که شیفته فرهنگ دینی و انسانی‌اند بدان توجه نشان داده و هم کسانی که فریفته رسایی و شیوایی بی‌مانند آنند، با اقبال و استقبال از آن آثار ارجمندی فراهم آورده‌اند. شرح‌های بسیاری نیز بر آن نگاشته شده و ترجمه‌های متنوعی از آن بازار اندیشه را رونق بخشیده است. فهرست مطالب راهنمای پژوهش و تحقیق در نهج‌البلاغه 1 چکیده 3 واژگان کلیدی 4 مقدمه 5 معرفی اجمالی نهج‌البلاغه 6 1. چگونگی جمع‌آوری نهج‌البلاغه 6 2. نهج‌البلاغه از دیدگاه برخی اندیشمندان 10 3. ترجمه نهج‌البلاغه به فارسی 13 4. فرهنگ نامه‌ها 18 5. فرهنگ‌های نهج‌البلاغه 23 الف) فرهنگ واژه‌ها 24 1. قاموس نهج‌البلاغه 24 2. مفردات نهج‌البلاغه 25 3. فرهنگ نهج‌البلاغه 27 4. سیری در فرهنگ لغات نهج‌البلاغه 28 ب) فرهنگ‌‌نامه‌های موضوعی 29 1. فرهنگ آفتاب ( عبدالمجید معادیخواه) 32 2. فرهنگنامه موضوعی نهج‌البلاغه (دکتر احمد خاتمی) 34 5. نحوه استفاده از فرهنگ‌ها 35 6 . شروح نهج‌البلاغه 39 الف) شروح نهج‌البلاغه فارسی 46 ترجمه و شرح نهج‌البلاغه ملافتحالله کاشانی (م. 988 ق) 46 شرح نهج‌البلاغه علامه محمدتقی جعفری تبریزی (1377 ـ 1304) 48 ب) شروح نهج‌البلاغه به عربی 51 1. شرح نهج‌البلاغه ابن ابی‌الحدید معتزلی (655 ـ 586 ق) 51 نحوه کار ابن ‌ابی‌الحدید در شرح نهج‌البلاغه 52 ایرادهای علامه شوشتری بر شرح ابن ابی‌الحدید 54 2. شرح نهج‌البلاغه ابنمیثم بحرانی (م. 679 ق) 55 نحوه کار ابنمیثم در شرح نهج‌البلاغه 57 ایرادات علامه شوشتری بر شرح ابن‌میثم 58 3. منهاج البراعه فی شرح نهج‌البلاغه سیدحبیب‌الله خوئی (1324 ـ 1261 ق) 59 نحوه کار علامه خوئی در شرح نهج‌البلاغه 60 4. بهج‌الصباغه فی شرح نهج‌البلاغه 61 علامه حاج شیخ محمدتقی شوشتری (1374 ـ 1281) 61 7. موضوعات نهج‌البلاغه 66 معاجم نهج‌البلاغه و موضوعبندی آن 69 8. فواید موضوعی‌کردن نهج‌البلاغه 72 9. چگونگی استفاده از نهج‌البلاغه 73 نتیجه‌گیری 75 منابع و مآخذ 77 مجله 81