​​​​​​​بررسی مصداق های مبهم شرط خلاف مقتضای ذات عقد نکاح

در خصوص شروط صحیح و باطل در ضمن عقود به‌طور کلی و عقد نکاح به عنوان یکی از عقود معین مشخص شد، درج هر شرطی که با مقتضای ذات عقد به صورت کلی و عقد نکاح به صورت خاص، منافات داشته باشد، به موجب شرع و قانون ممنوع بوده و موجب بطلان عقد و شرط می‌گردد.

با بررسی‌های صورت گرفته در خصوص ماهیت ذات عقد نکاح، آن‌چه بیشتر مورد اختلاف فقها و حقوق‌دانان قرار گرفته، مصادیقی از شروط ضمن عقد نکاح است که برخی به صحت آن شروط و عدم مخالفت با مقتضای ذات عقد، اعتقاد داشته و برخی این مصادیق را در دایره شروط خلاف مقتضای ذات عقد، دانسته و حکم به بطلان عقد و شرط می‌دهند. در این‌جا با توجه به موضوع رساله، برخی از مهم‌ترین مصادیق مشتبه شرط خلاف مقتضای عقد نکاح و دلایل طرفداران و مخالفان آن به تفکیک مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

فهرست مطالب
مفهوم و مصادیق اقتضای عقد نکاح

مبحث اوّل: اقتضای اطلاق و ذات عقد نکاح
گفتار اوّل: اقتضای اطلاق عقد نکاح
بند اوّل: اقسام و مصادیق شرط خلاف مقتضای اطلاق عقد نکاح
الف: شرط صفت
ب: شرط فعل
ج: شرط نتیجه
گفتار دوم: اقتضای ذات عقد نکاح

مبحث دوم: بررسي مهم‌ترین مصادیق مشتبه شرط خلاف مقتضای ذات عقد نکاح
گفتار اوّل: شرط عدم نزدیکی در عقد نکاح
بند اوّل: شرط عدم نزدیکی در عقد نکاح، باطل است
مهم‌ترين ادله مخالفان صحت شرط عدم نزديكي
1- مغایرت با سنت
2- مغایرت با واژه نکاح
3- مغایرت با اهداف و مقاصد نکاح
4- تحریم شدن امر مباح
5- تمکین محدود در عقد نكاح موقت
6- عدم تحقق رابطه‌ی زوجیت و وظایف زناشویی
7- بطلان قیاس شرط عدم نزدیکی با نکاح ناتوان جنسی
8- استناد به روایت نبوی
بند دوم: صحت اشتراط شرط عدم نزدیکی در عقد نکاح
مهم‌ترين ادله موافقان صحت شرط عدم نزديكي در عقد نكاح
1- استناد به روایت عمار بن مروان از امام صادق (ع)
2- عدم مغایرت با واژه نکاح
3- عدم تحریم امر مباح و وفای به شرط
4- پذیرش شرط عدم نزدیکی در عقد نکاح موقت
5- تحقق رابطه زوجیت بدون رابطه‌ی جنسی
6- صحت نکاح ناتوان جنسی، شخص عقیم و مجنون
7- غایات و اهداف متعدد در نکاح
8- عدم استمتاع بدون اشتراط شرط ضمن عقد
9- رد قیاس با مورد ایلاء
بند سوم: نظریه‌ی مختار
مهم‌ترين ادله نظريه مختار
گفتار دوم: آثار عملی پذیرش صحت شرط در باب نسب و تکالیف مالی
بند اوّل: وضعیت حقوقی نسب در صورت صحت شرط عدم نزدیکی
بند دوم: وضعیت حقوقی نفقه در صورت صحت شرط عدم نزدیکی
بند سوم: وضعیت حقوقی مهریه در صورت صحت شرط عدم نزدیکی
الف: استحقاق زن بر نصف مهریه
ب: امکان استناد زوج به حقّ حبس
گفتار سوم: شرط عدم تمتعات در عقد نکاح
مهم‌ترين ادله مخالفان صحت شرط عدم تمتعات در عقد نكاح
الف: اشتراط عدم مطلق تمتع شرط خلاف تمامی آثار عقد است
ب: اشتراط عدم مطلق تمتع با اثر ظاهر عقد منافات دارد
ج: نفی مطلق استمتاعات ضمن عقد نکاح از مصادیق سلب حق است
گفتار چهارم: بررسی برخی از مصادیق مشتبه دیگرشرط خلاف مقتضای ذات عقد:
بنداوّل: شرط بچه‌دار نشدن از طرف هر یک از زوج و یا زوجه:
بند دوم: شرط عدم پرداخت نفقه در عقد نکاح
بند سوم: شرط خیار فسخ در عقد نکاح

فهرست منابع