نقش سیمای جمهوری اسلامی ایران در افزایش آگاهی مخاطبان در كاهش آلودگی هوا(از نظر كارشناسان محیط زیست و رسانه)

محیط زیست
نقش سیمای جمهوری اسلامی ایران در افزایش آگاهی مخاطبان در كاهش آلودگی هوا (از نظر كارشناسان محیط زیست و رسانه) چکیده: این تحقیق در پی آن است كه با استفاده از نظر كارشناسان محیط زیست و رسانه به بررسی نقش سیمای جمهوری اسلامی ایران در افزایش آگاهی مخاطبان برای كاهش آلودگی هوا بپردازد و در نهایت الگوئی از چگونگی محتوا و ساختار برنامه‌های آلودگی هوا پیش روی برنامه‌‌سازان سیما و سازمان‌های متولی محیط زیست كشور بگذارد. در این پژوهش با استفاده از روش كیفی و تكنیك مصاحبه عمیق به جمع‌آوری اطلاعات لازم از كارشناسان و برنامه‌سازان با سابقه حوزه محیط زیست پرداخته شده است. داده‌های اصلی در واقع پاسخ‌ها، نظرات و عقاید كارشناسان است و برای تحلیل داده‌ها از روش مقوله‌بندی و كدگذاری استفاده شده است. نتایج این تحقیق بیانگر این واقعیت است كه سیمای جمهوری اسلامی ایران نتوانسته به عنوان رسانه ملی و همگانی نقش خود را در افزایش اطلاعات مردم، برای رفع مشكلات زیست محیطی بویژه كاهش آلودگی هوا ایفا كند. در واقع آلودگی هوا فقط در مواقعی كه هوا در شرایط هشدار، اضطرار یا بحران قرار گرفته تنها جنبة خبری پیدا كرده است.سیاست‌گذاری در روابط متقابل تلویزیون و سازمان‌های متولی آلودگی هوا، اولویت دادن به برنامه‌های زیست محیطی در سیما، تامین بودجه و امكانات، برجسته‌سازی و تبدیل كاهش آلودگی هوا به مطالبه عمومی، پیگیری مطالبات مردم، وجود مشاور محیط زیست در كنار برنامه‌سازان آلودگی هوا، توجه به همه اقشار مردم و تعیین نوع قالب، رویكرد، مدت و ساعت پخش برنامه با توجه به نوع مخاطب و پیام آلودگی هوا، توسعه زیر ساخت‌های شهری و هماهنگی بین پیام پخش شده از سیما و شرایط محیطی مخاطبان، اعلام وضعیت موجود آلودگی هوای شهر در هر بخش خبری، شرح وظایف شهروندان به زبان ساده و جلب مشاركت آنان، مهمترین نكاتی بود كه توسط كارشناسان برای ایفای نقش تلویزیون در افزایش آگاهی مخاطبان در كاهش آلودگی هوا بیان شد. واژگان کلیدی: افزایش آگاهی كاهش آلودگی هوا سیمای جمهوری اسلامی ایران   مقدمه: «سالهاست كه محیط زیست هم از جنبه ضرورت و هم از حیث اعتبار مورد توجه دولت‌ها و ملت‌ها قرار گرفته و به دغدغه بسیار مهمی در فرآیند انجام فعالیت‌های بشری تبدیل شده است»(كریمی،1387، ص71). اما در كشور ما نسبت به سایر كشورها مساله محیط زیست محروم قلمداد می‌شود و به تبع آن بحث اطلاع رسانی و آموزش با وسایل ارتباط جمعی هم كمتر مورد توجه مسئولان امر قرار گرفته است.آلودگی هوای شهر تهران، یكی از معضلاتی زیست محیطی است كه سالیان سال است شهروندان و محیط زیست كشور را تحت تاثیر خود قرار داده و حتی از یك معضل شهری به یك معضل ملی مبدل شده، به نحوی كه در قانون برنامه چهارم توسعه بطور مشخص به بحث آلودگی هوای شهر تهران و 7 شهر آلوده دیگر توجه شده است (متصدی زرندی،1387،ص13). به طور طبیعی و با توجه به آموزه‌های جهانی در خصوص اهمیت و نقش آموزش شهروندان برای پیشگیری از تخریب محیط زیست شهری و كاهش پیامدهای رفتاری در مواجهه با محیط زیست باید از وسایل ارتباط جمعی بهره لازم را برد و در این بین تلویزیون را شاید به جرات بتوان مهمترین رسانه جمعی نامید. رسانه‌ای كه با قدرت فوق العاده‌اش قادر است مردم را ساعت‌ها به تماشا وادار سازد بدون آنكه گذشت زمان را متوجه شوند. قرن جاری را اندیشمند ارتباطات مارشال مك لوهان عصر وسایل الكترونیكی نامیده كه بیشترین تاكیدش بر تلویزیون بوده است. او تلویزیون را سرور رسانه‌ها می‌دانست و عقیده داشت كه تلویزیون است كه در قرن جاری همه چیز را مشخص خواهد كرد. «تلویزیون از آنجا كه با اكثر حواس آدمی سر و كار دارد، بیشترین تاثیر احساسی، عاطفی و از همه مهمتر اطلاعاتی را بر انسان می‌گذارد و در نمایشی كردن و ارزش دادن به وقایع، مهارت خاصی دارد» (دادگران، 1383، ص121).در حال حاضر در اقصی نقاط جهان برای بهبود رفتار افراد جامعه با محیط زیست سه رویكرد مورد توجه است: رویكرد بازدارنده، رویكرد اخلاقی و رویكرد مبتنی بر آگاهی جمعی (كریمی،1387). فهرست مطالب چکیده 3 واژگان کلیدی: 3 Abstract 4 مقدمه 5 چهارچوب نظری 7 نظریه برجسته سازی 7 نظریه کاشت 8 نظریه اشاعه نوآوری 9 نظریه شکاف آگاهی 9 روش تحقیق 9 جامعه مورد بررسی 10 حجم نمونه 10 نحوه نمونه گیری 10 ثبت و ضبط اطلاعات 10 تحلیل و تفسیر داده‌ها 11 یافته‌ها و نتیجه‌گیری 12 جدول1-5- تاثیر شکاف آگاهی بر اطلاعات آلودگی هوا 16 منابع 24