سریال‌های تلویزیونی غیررسمی:مردم‌نگاری تماشاگران زن جوان تحصیل‌کرده‌ی سریال گمشدگان (زمستان 88)

کارشناسی ارشد
پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد ارتباطات گرایش تحقیق در ارتباطات با عنوان سریال‌های تلویزیونی غیررسمی:مردم‌نگاری تماشاگران زن جوان تحصیل‌کرده‌ی سریال گمشدگان (زمستان 88) *قابل ذکر است که پاورپوینت با 21 اسلاید بصورت رایگان ضمیمه شده است:) چکیده: پژوهش حاضر در مورد مصرف و دریافت سریال‌های تلویزیونی غیررسمی است سریال‌های روز خارجی که نه از طریق تلویزیون داخلی، بلکه به صورت مجموعه‌ی دی‌وی‌دی توزیع و مشاهده می‌شوند. هدف اصلی این پژوهش شناخت گونه‌های مواجهه مخاطب در فرهنگ رسانه‌ای بومی با جریان فرهنگ جهانی است. با مطالعه گونه‌های مواجهه و مصرف سریال لاست در بین زنان به عنوان بخشی از بینندگان سریال‌های غیررسمی در ایران، دگرگونی‌های مصرف رسانه‌ای در عصر جهانی‌شدن بررسی ‌شده‌است. در این پژوهش از نظریه های جهانی شدن، صنعت فرهنگ سازی، آستانگی آئین و آئینی کردن، مفهوم اجتماع و مخاطب فعال استفاده شده است. این مطالعه با روش کیفی اجرا و اطلاعات مورد نیاز با استفاده از تکنیک مصاحبه عمقی با زنان تحصیل كرده گردآوری شد. سوالهای این پژوهش عبارت بوده‌اند از:1. زنان از چه طریقی با کانال‌های غیررسمی توزیع و پخش سریال لاست آشنا می‌شوند؟2. نقش مخاطبان- زنان- در رواج عرضه این محصولات فرهنگی و رسانه‌ای چیست؟3. نوع برخورد زنان با سریال‌ها و نحوه تماشای آنها چگونه بوده‌است؟4. پیامدهای تماشای سریال‌های غیررسمی چیست؟5. آشنایی و استفاده از این رسانه‌ی غیررسمی چه تغییری در نگرش ایشان به محصولات رسانه رسمی دارد؟6. دلایل گرایش و علاقه مخاطبان- زنان- به سریال‌ها چه بوده‌است؟ نتایج کسب شده حاکی از آن است که مصاحبه‌شوندگان بیشتر از طریق گروه دوستان، آشنایان با سریال لاست آشنا شده‌اند. تماشای سریال‌های غیررسمی تنها به منظور سرگرمی نبوده‌است بلکه در عین حال، انتخاب تماشای سریال لاست واجد معنای اجتماعی است: مخاطبان برای ورود به مرزهای یک اجتماع و هویت یابی به تماشای سریال روی می‌آورند. بررسی نوع تماشای سریال لاست در محیط های خانوادگی و غیرخانوادگی نشان می‌دهد که الگوی جدید تماشا در تقابل با شیوه سنتی سریال‌بینی-تماشا در جمع خانواده- قرار دارد؛ مخاطبان به دلایل مختلفی همچون عدم هماهنگی زمان تماشا با دیگری، کشش داستانی، عدم پذیرش تماشای این سریال در جمع خانواده و ... به سمت مصرف شخصی در تماشای مجموعه دی‌وی‌دی سریال‌ سوق یافته‌اند. آنان در مواجهه با سریال لاست که به سبک معماگونه و پررمز و راز است؛ فعالانه ارتباطی عمیق با سریال برقرار کرده‌اند. تجربه‌ی تماشای سریال لاست با شخصیت هایی متفاوت و پیچیده که هرکدام نمایندگانی از نژادهای مختلف سراسر دنیا هستند در فضای بهشت گونه‌ی بدون زمان و مکان، همچون رویای سفر به دنیای آرمان زدایی شده انسان معاصر بوده‌است. واژگان کلیدی: مخاطب فعال مفهوم اجتماع مصرف رسانه‌ای سریال لاست (گمشدگان) طرح مسئله: ورود و رواج سریال‌های خارجی از کانالی غیر از صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران تقریباً از اواخر سال 1386؛ با سریال‌های گمگشدگان ، فرار از زندان ، دوستان و... به صورت مجموعه دی‌وی‌دی و از طریق فروش اینترنتی، مغازه‌ها و دست‌فروش‌های خیابانی در دسترس مردم قرارگرفت.از سال‌ها قبل، تلویزیون مجرای انحصاری نمایش و پخش فیلم و سریال خارجی در ایران به شمار می‌رفت. این انحصار همراه با رشد و گسترش تکنولوژی‌های جدید در طول زمان دچار تغییراتی شد. با ورود ویدیو، پخش فیلم سینمایی خارجی از انحصار تلویزیون خارج شد اما هنوز مجموعه‌های تلویزیونی دنباله‌دار از طریق صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران پخش می‌شد. ماهواره در آغاز بیشتر از آنکه منبعی برای پخش سریال باشد منجر به فهم موضوع اصلی داستان سریال‌هایی شد که با سانسور در ایران پخش می‌شدند. البته در حال حاضر با ورود شبکه های ماهواره‌ای همچون فارسی‌وان، ماهواره توانسته مخاطب سریال‌بین را به خود جذب کند اما این رسانه نیز مانند تلویزیون در بند «پخش» است. ورود کامپیوتر و دستگاه‌های پخش دی‌وی‌دی به خانه‌های مردم، رشد اینترنت، بالارفتن سواد رسانه‌ای مردم، ارزان شدن دی‌وی‌دی و سهولت تکثیر و کپی آن ، زیرنویس فارسی و... منجر به این شد که امروز شاهد رشد جریان نسبتاً قوی و قابل ملاحظه‌ی توجه و استقبال از مجموعه‌های دی‌وی‌دی شامل سریال‌های روز امریکا، کره، استرالیا و... از کانالی غیر از صداوسیما در ایران باشیم.در مطالعه ارتباطات- و نیز جریان ورود مجموعه‌های دی‌وی‌دی سریال‌ها به ایران- صاحب‌نظران رسانه سه حوزه متمایز را مورد توجه قرار می‌دهند. این سه منظر به تعبیر دالگرن سه بعد منشور، شامل صنعت (تولید)، مجموعه ای از متون دیداری و شنیداری و نیز یک تجربه اجتماعی- فرهنگی(مخاطبان) است (دالگرن،1380). آنچه در مطالعه ارتباطاتی مجموعه دی‌وی‌دی سریال‌های غیررسمی، دغدغه این پایان نامه است شناخت مخاطبان ‌سریال‌های غیررسمی و متن این سریال‌ها از زاویه دید مخاطبان است. فهرست مطالب 1- فصل اول: كلیات پژوهش 1 1-1 طرح مسئله 1 2-1- ضرورت و اهمیت پژوهش 3 3-1- هدف‌های پژوهش 4 4-1- سوال‌های پژوهش 4 5-1- فرضیه‌های پژوهش 4 6-1- تعریف نظری مفاهیم 5 فصل دوم: مبانی نظری پژ.هش 8 1-2- تحقیقات پیشین 9 2-2- چارچوب نظری پژوهش 11 1-2-2- جهانی شدن 11 2-2-2- صنعت فرهنگ سازی 13 3-2-2-آستانگی آیین و آیینی کردن 15 4-2-2- مفهوم اجتماع 17 5-2-2- مخاطب رسانه‌ 21 آیین اجتماع بینندگان محصولات رسانه‌ای جهانی 25 فصل سوم: روش‌شناسی پژوهش 26 1-3-روش تحقیق 27 2-3- جامعه تحقیق 28 3-3- روش نمونه‌گیری و حجم نمونه 28 4-3- روش و ابزار گردآوری اطلاعات 30 5-3- اعتبار و پایایی تحقیق 31 6-3-روند پژوهش 32 فصل چهارم: یافته‌های پژوهش 34 1-4- زنان در شبکه‌ی اجتماعی بینندگان سریال لاست 36 1-1-4- نحوه آشنایی و شنیده‌ها در مورد لاست (آگاهی و اقناع)‌‌ 36 1-1-1-4- پیشروهای بیننده سریال لاست 36 2-1-1-4- اکثریت بیندگان لاست 37 3-1-1-4- همه‌گیری و عقب نماندن از جمع 38 2-1-4- نحوه بدست آوردن مجموعه دی‌وی‌دی سریال لاست 38 1-2-1-4- خریدن مجموعه دی‌وی‌دی سریال لاست 38 2-2-1-4- امانت‌گرفتن مجموعه دی‌وی‌دی سریال لاست 39 3-1-4- تماشای مجموعه‌های دیگر از سریال‌های غیررسمی 40 1-3-1-4- سریال لاست دریچه‌ای برای تماشای سریال‌های غیررسمی دیگر 40 2-3-1-4- تماشای سریال لاست، استقبال نکردن از سریال‌های غیررسمی دیگر 41 4-1-4- معرفی سریال لاست به دیگران 41 5-1-4- دیگران خارج از گود شبکه سریال لاست 43 2-4- گونه‌های مواجهه و مصرف رسانه‌ای زنان از سریال لاست 44 1-2-4- وسیله پخش و تماشای دی‌وی‌دی‌ها 45 1-1-2-4- تلویزیون 45 2-1-2-4- کامپیوتر 46 3-1-2-4- لپ‌تاپ 46 2-2-4- زمان تماشای سریال لاست 47 3-2-4- انتخاب همراه برای تماشای سریال لاست 48 1-3-2-4- مجرد تنها در خانه 49 2-3-2-4- مجرد به همراه یکی از اعضاء خانواده 50 3-3-2-4- مجرد در خوابگاه 52 4-3-2-4- متاهل با همسر 53 5-3-2-4- متاهل تنها 54 4-2-4-تماشای سریال لاست و پیوستن به یک جمع 55 1-4-2-4- هم‌صحبت‌های سریال لاست 55 2-4-2-4- موضوع‌های بحث سریال لاست 57 5-2-4- پیامدهای تماشای سریال لاست 58 1-5-2-4- تغییر نگرش نسبت به سریال‌های تلویزیون 58 2-5-2-4- تجربه تماشایی متفاوت و تاثیرگذاری بر سبک زندگی 59 3-4- جذابیت‌های سریال لاست از نظر زنان 60 1-3-4- تماشای ایرانی سریال لاست( مجموعه‌های دی‌وی‌دی) 61 1-1-3-4- شکستن محدودیت زمانی 61 2-1-3-4- زبان اصلی و زیرنویس 62 3-1-3-4- سطح درگیری ذهنی 62 2-3-4- محتوا و داستان سریال لاست 63 1-2-3-4- سبک معما گونه سریال لاست 63 2-2-3-4- روایت غیرخطی سریال لاست 64 3-2-3-4- بحث‌های فلسفی و علمی در سریال لاست 65 4-2-3-4- نکات آموزنده سریال لاست 65 5-2-3-4- بازنمایی متفاوت زنان در سریال لاست 67 فصل پنجم: نتایج پژوهش 68 1-5- سریال لاست، رویارویی با یک پیام جهانی 69 2-5- شکل گیری اجتماع بینندگان سریال لاست در ایران 71 3-5- الگوی تماشای سریال لاست در محیط خانواده‌ی ایرانی 76 1-3-5- شخصی‌شدن مصرف رسانه 77 2-3-5- خط بطلان بر انفعال مخاطب بومی جهانی 79 4-5- رویای سفر به دنیای آرمان زدایی شده انسان معاصر 80 5-5- آینده رسانه‌ی رسمی در مواجهه با رسانه غیررسمی 82 6-5- محدودیت‌های پژوهش 84 7-5- پیشنهادهای ‌پژوهش 85 فهرست منابع ومآخذ 93