ارز‌یابی کارایی شعب سازمان تامین اجتماعی

چکیده
سازمان تامین اجتماعی به عنوان یکی از بزرگ‌ترین سازمان‌های بیمه‌ای، با پوشش 37 میلیون نفر از جمعیت کشور و 63 هزار نفر پرسنل با قلمروهای گسترده بیمه‌ای، درمانی، سرمایه‌گذاری و ... تاثیر مهم و کلیدی در ساختار اقتصادی و اجتماعی کشور دارا بوده و در نتیجه ارزیابی عملکرد شعب این سازمان از اهمیت فراوانی برخوردار می‌باشد. به علاوه، تحلیل پوششی داده‌ها یک روش ناپارامتریک با رویکرد حل مسایل برنامه‌ریزی خطی برای ارزیابی عملکرد واحدهای تصمیم گیرنده‌ای است که ورودی‌های چندگانه را به خروجی‌های چندگانه تبدیل می‌نمایند. در این مقاله با استفاده از این روش به ارزیابی کارایی شعب سازمان تامین اجتماعی اصفهان در سال 1390 پرداخته شده است. در ادامه واحدهای کارا و ناکارای این شعب شناسایی و نهایتا شعب کارا نیز با مدل اندرسن و پیترسون (AP) رتبه‌بندی شده است.

کلیدواژه‌ها
تحلیل پوششی داده‌ها؛ کارایی؛ سازمان تامین اجتماعی

1. مقدمه
در جهان امروز، با ویژگی‌های خاص خود، حیات و بقای جوامع بشری و کارایی هر ملتی وابسته به کار و تلاش مستمر و فزاینده همه اقشار جامعه بوده و درجه توسعه ‌یافتگی کشورها از بعد اقتصادی بستگی به میزان کارایی مطلوب و استفاده بهینه از منابع و امکانات موجود در جهت نیل به اهداف اقتصادی آنها داشته و به طور عام مورد پذیرش همه کشورها می‌باشد. تلاش برای بهبود استفاده موثر از منابع گوناگون چون نیروی کار، سرمایه، مواد، انرژی و اطلاعات، هدف تمامی سازمانهای اقتصادی، واحدهای تولیدی و صنعتی ومؤسسات خدماتی و مطالعاتی و اجرایی می‌باشد.به علاوه، کارایی[1] و بهره‌وری[2] یکی از اساسی‌ترین ابزارهای توسعه صنعتی، اقتصادی و اجتماعی هر کشور محسوب شده و قدرت و توان لازم را برای حل بسیاری از معضلات اقتصادی فراهم می‌آورد. مساله اصلی در بهبود بهره‌وری و کارایی نیروی کار، دیگر ایجاد ثروت نیست بلکه ایجاد ظرفیت‌هایی است که خالق ثروت هستند و این افزایش ظرفیت در توجه به عامل انسانی نهفته است. امروزه موضوع کارایی، بهره‌وری و کوشش در راه ارتقای آنها برای کلیه کشورها اعم از در حال توسعه و یا توسعه یافته، به یک آرمان ملی تبدیل شده است.

پایین بودن سطح کارایی در بسیاری از سازمان‌های تولیدی و خدماتی یکی از مشکلات مهم کشورهای در حال توسعه مانند کشورمان می‌باشد ولی با وجود حساس بودن این مساله، فقط تعداد محدودی از تحقیقات اقتصادی بر روی آن متمرکز شده است. بنابراین تحقیق حاضر به محاسبه کارایی در یک سازمان بیمه‌ای‌ (سازمان تامین اجتماعی) می‌پردازد. اهمیت موضوع تحقیق از این جهت است که سازمان تامین اجتماعی با تمام اقشار جامعه ارتباط دارد و کارا بودن این سازمان در برگیرنده منافع عمومی جامعه است. به علاوه، محاسبه نمره کارایی و در نتیجه مشخص نمودن شعب کارا و ناکارا باعث شناخت بیش‌تر مدیران گردیده و برطرف نمودن عوامل ناکارایی شعب، اقدامی مکمل در جهت توسعه کمی و کیفی این سازمان می‌باشد.
بخش­های آتی این مقاله به صورت ذیل ارایه می­گردد. بخش بعدی به مروری بر ادبیات تحقیق اختصاص دارد. بخش سوم به تعاریف، مفاهیم اولیه و معرفی مدلهای اساسی در تحلیل پوششی داده‌ها می­پردازد. در بخش چهارم به تجزیه و تحلیل داده‌ها و ارزیابی عملکرد شعب سازمان تامین اجتماعی با مدل‌های اساسی تحلیل پوششی داده‌ها می­پردازیم. بخش پایانی نیز به نتیجه‌گیری اختصاص دارد.