محیط زیست
دانلود مقاله کارشناسی ارشد رشته محیط زیست ارزیابی مهمترین دلایل ناکارامدی گزارشهای ارزیابی محیط زیستی (EIA) سدهای بزرگ در ایران چكیده به علت اهمیت بالای آب در برنامه‌ریزی‌های توسعه در كشور ایران، مهار سیلاب‌ها و آبهای جاری از طریق احداث سد، همواره از کارهای اساسی و زیربنایی محسوب شده و برای نیل به خود کفایی اقتصادی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. سدها در مراحل مختلف احداث، بهره برداری و پایان عمر مفید خود، تأثیرات عمیق و شگرفی بر محیط زیست بر جای خواهند گذاشت كه یكی از بهترین راههای شناخت و مدیریت این تغییرات، انجام مطالعات ارزیابی محیط زیستی است. این در حالی است كه بسیاری از سدهای بزرگ کشور با دارا بودن گزارش ارزیابی زیست محیطی، هم اکنون معضلات بزرگی را برای محیط زیست خود ایجاد كرده‌اند. معضلاتی که بسیاری از آنها در بخش پیش‌بینی آثار این گزارش ها دیده شده اند، اما به دلایل مختلف بروز كرده‌اند. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که مشکلی در زمینة تهیة گزارش ارزیابی محیط زیستی برای سدهای بزرگ در ایران وجود دارد. در این تحقیق با استفاده از نظریات صاحب‌نظران از طریق مصاحبه و پرسشنامه و مطالعة گزارشهای ارزیابی محیط زیستی موجود از سدهای بزرگ متعلق به بیوم‌های مختلف ایران، به بررسی این دلایل پرداخته شده است. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد كه مهمترین دلایل ناكارامدی گزارشهای ارزیابی محیط زیستی سدهای بزرگ در ایران، نارسایی و كاستی‌های موجود در گزارش‌ها و نبود ضمانت اجرایی برای نتایج آنهاست. كلید واژه: سد بزرگ روش‌های ارزیابی گزارش ارزیابی آثار محیط زیستی سرآغاز سرزمین پهناور ایران در منطقه‌ای خشک و نیمه‌خشک قرار گرفته و توزیع ناموزون جریان‌های‌سطحی، محدودیت های عمده ای را در مورد استفاده بهینه از عنصر حیاتی به‌وجود آورده‌است و بعلاوه قسمت اعظم این جریان‌ها قبل از اینکه مورد استفاده قرار گیرند، از دسترس خارج و به سوی دریا سرازیر می‌شوند. بنابراین مهار سیلاب‌ها و آبهای جاری از طریق احداث سد، از کارهای اساسی و زیربنایی محسوب شده و برای نیل به خودکفایی اقتصادی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. (نجمایی، 1376). اما درعمل مشاهده می‌شود که بسیاری از این سدها، به اهداف اولیه خود نائل نیامده وعمر مفید آنها بسیار کمتر از عمر مفید پیش بینی شده است، آب آنها از کیفیت مناسبی برخوردار نبوده، یا آنکه عامل ایجاد بسیاری از معضلات در محیط پذیرنده خود شده اند. این درحالی است که بسیاری از این سدها، حتی دارای گزارش ارزیابی محیط زیستی نیز هستند و ملاحظات محیط زیست در آنها (حداقل برای تبعیت از قوانین موجود) مد نظر قرار داده شده است. به بیان دیگر بسیاری از سدهای کشور با دارا بودن گزارش ارزیابی محیط زیستی، هم اکنون معضلات بزرگی را برای محیط زیست خود ایجاد كرده‌اند. معضلاتی‌که حتی بسیاری از آنها در بخش پیش‌بینی آثار این گزارش‌ها دیده شده اند. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که مشکلی در زمینه تهیه گزارش ارزیابی محیط زیست برای سدهای بزرگ در ایران وجود دارد. در این تحقیق با استفاده از نظریات تهیه كنندگان گزارش ارزیابی سدهای بزرگ با حداقل مدرك تحصیلی كارشناسی ارشد محیط زیست، استادان دانشگاه و برخی دیگر از صاحب‌نظران این رشته از طریق مصاحبه و پرسشنامه و مقایسه نتایج با گزارشهای ارزیابی محیط زیستی موجود از سدهای بزرگ متعلق به بیوم های مختلف ایران، به بررسی این دلایل پرداخته شده است. فهرست مطالب چكیده 1 كلید واژه 3 سرآغاز 3 مواد و روش ها 3 محورهای تحقیق 4 نمودار (1): تخصص افراد پرسش شونده در این تحقیق 5 عوامل زیر به ترتیب در ناكارامدی گزارشهای ارزیابی محیط زیستی مؤثرند می باشند: 6 1-1- نبود ضمانت اجرایی کافی برای نتایج EIA (60 درصد) 6 1-2- پایین‌بودن کیفیت گزارشهای EIA (33 درصد) 6 1-3- زمانبر بودن روند تهیة گزارش های EIA به طور کلی و بخصوص در مورد سدهای بزرگ (33 درصد) 9 1-4- فراوان بودن آثار اجتناب ناپذیر و برگشت ناپذیر سدهای بزرگ (صفر درصد) 10 3-1- توجیه نبودن مسئولان و کارفرمایان نسبت به مسائل محیط زیستی (33 درصد) 12 3-2- اولویت بالای احداث سدهای بزرگ در سیاستگذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های کلان (33 درصد) 12 3-3-عدم دسترسی به اطلاعات مناسب و به روز (20درصد) 13 3-4-مشخص نبودن هدف و ضرورت اجرای طرح (14درصد) 13 4-1-کیفی بودن (40 درصد) 14 4-2- جامع نبودن (پوشش ندادن به همه موارد مانند مشارکت مردمی و ...) (40 درصد) 14 4-3- عدم تعمیم پذیری (13 درصد) 15 4-4- مکاندار نبودن (7 درصد) 15 نتیجه‌گیری و پیشنهادها 16 فهرست منابع 19 پیوست 1: نتایج پرسشنامه‌ها 20 ادامه پیوست 1: نتایج پرسشنامه‌ها 21 پیوست 2 : مقایسه نتایج تحقیق با گزارشهای ارزیابی چند سد بزرگ 22
