تاثیر گسترش مالی و تجاری بر رشد اقتصادی

تاثیر گسترش مالی و تجاری بر رشد اقتصادی (مطالعه موردی کشورهای صادر کننده نفت)

چکیده:

بهبود اقتصادی از اهداف مهم کلان اقتصادی هر کشور است. زیرا برای افزایش سطح رفاه افراد هر کشور باید شاخص­های اقتصادی و اجتماعی بهبود یابند که این مهم جز در سایه رشد اقتصادی کشور میّسر نیست. بر این اساس هدف اصلی از انجام این تحقیق تاثیر بهبود بخش مالی و آزادسازی تجاری بر رشد اقتصادی در کشورهای صادر کننده نفت است. در واقع بررسی تاثیر همزمان متغیر توسعه مالی و آزادسازی تجاری بر تولید ناخالص داخلی ضروری می­باشد. این مطالعه با استفاده از مدل پانل دیتا پویا (OGMM ) صورت گرفته است. نمونه آماری استفاده شده در این پژوهش طی سالهای2 201 -5 199 برای11 کشور عضو اوپک شامل: ایران، عراق، لیبی، الجزایر، آنگولا، عربستان صعودی، امارت متحده عربی، نیجریه، اکوادور، کویت،ونزوئلا می­باشد.

با توجه به اینکه در این تحقیق تأثیر گسترش مالی به وسیله 3 متغیر عمق مالی، اعطای تسهیلات بانکی به بخش دولتی و اعطای تسهیلات بانکی به بخش خصوصی نشان داده شده است نتایج برآوردی نشان می­دهد که افزایش عمق مالی برابر 67/0- و اعطای تسهیلات بانکی به بخش دولتی برابر 99/0- و اعطای تسهیلات بانکی به بخش خصوصی برابر 28/1 درصد بر رشد اقتصادی تاثیر گذار می­باشد همچنین تأثیر گسترش تجاری در كشورهای عضو اوپک برابر 1/0- بر رشد اقتصادی می­باشد بنابراین فرضیه اول تحقیق مبنی بر اثر مثبت و معنی­دار گسترش مالی بر رشد اقتصادی تنها در مورد بخش اعطای تسهیلات بانکی به بخش خصوصی مورد تایید قرار می­گیرد و در موارد دیگر رد می­شود. همچنین فرضیه دوم تحقیق مبنی تاثیر مثبت و معنی­دار گسترش تجاری بر رشد اقتصادی نیز رد می­شود.

فهرست مطالب

فصل اول: کلیات تحقیق 1

1-1 ) بیان مساله تحقیق : 2

1-2 ) اهمیت وضرورت تحقیق: 4

1-3 ) هدفهای تحقیق : 5

1-4 ) سوالات یا فرضیه های تحقیق: 5

1-5 ) چهارچوب نظری تحقیق : 6

1-6) روش تحقیق : 10

1-7 )جامعه آماری و حجم آن : 10

1-8 )روش گرد آوری اطلاعات : 10

1-9 ) روش تجزیه و تحلیل اطلاعات : 10

1-10 ) متغیرها و واژه های كلیدی : 10

1-11 ) پیشینه تحقیق 11

1-12 ) محدودیت و مشکلات تحقیق 13

فصل دوم: مطالعات نظری ادبیات موضوع 14

مقدمه 15

2-1 ) بازار مالی و انواع آن 15

2-1-1) بازار پول (بانک ) 16

2-1-2) بازار سرمایه ( بورس) 17

2-1-3 ) ویژگی های یک سیستم مالی کارا 20

2-1-4 ) وظایف سیستم مالی در دستیابی به رشد اقتصادی بالاتر : 20

2-2-1 ) فراهم نمودن شرایط حقوقی جهت جذب سرمایه گذاران خارجی : 24

2-2-2 ) تنوع بخشیدن به ابزارهای مالی : 24

2-2-3 ) بهبود سیستم اطلاعاتی : 24

2-2-4 ) وجود نهادهای مالی موثر بر کارایی عملکرد : 25

2-3 ) مروری بر شاخص های توسعه مالی 25

2-3-1) شاخص جامع گلبرایت و لایت 25

2-3-2 ) شاخص های توسعه مالی در بخش بانکی 26

2-3-3 ) شاخص مالی در بخش غیر بانکی 28

2-3-4 ) شاخص توسعه پولی و کیفیت سیاست گذاری پولی: 29

2-3-5 ) برخی شاخص های توسعه یافتگی بخش مالی و تجاری : 30

2-4 ) معیارهای آزادسازی مالی و تجاری 32

2-4-1 ) معیارهای آزادسازی تجاری 32

2-4-2 ) معیارهای آزادسازی مالی 34

5-2 ) رشد اقتصادی 35

2-6 ) مروری بر مدل های رشد اقتصادی 35

2-6-1 ) مدل رشد کلاسیک 35

2-6-2 ) مدل رشد هارود و دومار 36

2-6-3 ) مدل رشد نئوکلاسیک 38

2-6-4 ) مدل رشد سولو 40

2-6-5 ) الگوی رشد درون زا 42

2-6-6 ) مدل های نسل اول و دوم 43

2-6-7 ) نقد مدل هارود-دومار و سولو: 44

2-7 ) مروری بر نقش نفت در رشد و توسعه اقتصادی 45

2-7-1 ) نقش نفت در توسعه اقتصادی 45

2-7-2 ) اهمیت نفت در کشورهای در حال توسعه: 45

2-8 ) نتیجه گیری: 46

فصل سوم: مبانی نظری متدولوژی تحقیق 47

مقدمه 48

1-3) پیشینه تحقیق 48

1-1-3) مطالعات خارجی 48

2-1-3) مطالعات داخلی 55

2-3) روش جمع آوری اطلاعات و منابع مورد استفاده 59

3-3) جامعه آماری و حجم نمونه 59

3-4 ) نحوه محاسبه دادههای آماری 59

3-4-1) سرمایه فیزیکی: 59

3-5 ) روش برآورد مدل 60

3-5-1 ) داده های تلفیقی پانل پویا 60

3-5-2 ) تخمین زننده های GMM 64

3-5-2-1 ) روش گشتاورها 64

3-5-2-2 ) شرایط گشتاوری 65

3-6 ) تعریف تخمین زننده GMM: 67

3-7 ) مدل داده های تركیبی پویا: 68

3-7) نتیجه گیری 72

فصل چهارم: برآورد مدل وتحلیل فرضیه 75

مقدمه 76

4-1 ) متغیرها 77

4-2 ) تصریح مدل و شناسایی الگو 78

4-3 ) روندها 78

4-3-1) بررسی روند تغییرات تولید ناخالص داخلی در کشورهای اوپک و ایران 78

4-3-2) بررسی روند عمق مالی 80

4-3-3 )بررسی رد میزان اعتبارات اعطایی به بخش خصوصی و دولتی 84

4-3-4) بررسی روند گسترش تجاری در کشورهای اوپک و ایران 86

4– 4 ) نتایج برآورد مدل 89

4-4-1 ) آزمون مانایی متغیرها 89

4 – 4 – 2 ) آزمون همجمعی 91

آمار توصیفی داده ها 92

4-5 ) نتیجه گیری 97

فصل پنجم: نتیجه گیری وپیشنهادات 99

مقدمه: 100

پیشنهادات برای سیاست گذاران: 103

پیشنهادات برای محققین بعدی: 104

منابع فارسی: 106

پیوست 108

فهرست جداول

جدول شماره (2-1) گروهی از شاخص های مالی 31

جدول شماره (4-1) آزمون ریشه واحد Levin,lin& chu t در سطح 90

جدول شماره (4-2) آزمون ریشه واحد Levin,lin& chu t با یکبارتفاضلگیری 90

جدول شماره(4-3) : آزمون همجمعی 92

جدوال شماره(4-4) آمار توصیفی 93

جدول شماره( 4-5 ): مدل برآوردی کشورهای اوپک 94

فهرست نمودارها

نمودار شماره ( 4-1 ):روند میزان تولید ناخالص داخلی در کشورهای اوپک و ایران 80

نمودار شماره ( 4-2 ):روند تغییرات تولید ناخالص داخلی در کشورهای اوپک و ایران 80

نمودار شماره (4-3 ) : روند عمق مالی در کشورهای اوپک و ایران 83

نمودار شماره (4-4) : روند تغییرات عمق مالی در کشورهای اوپک و ایران 83

نمودار شماره (4-5):روند میزان اعتبارات اعطایی به بخش دولتی در کشورهای عضو اوپک و ایران 85

نمودار شماره (4-6):روند میزان اعتبارات اعطایی به بخش خصوصی در کشورهای اوپک و ایران 85

نمودار شماره (4-7):مقایسه میزان اعتبارات اعطایی به بخش خصوصی و دولتی در کشورهای اوپک 86

نمودار شماره (4-8): روند تغییرات توسعه تجاری در کشورهای اوپک و ایران 87