ارزیابی عملکرد 360 درجه مدیران

هدف از این پایان نامه ارزيابي عملكرد 360 درجه مدیران بصورت جامع و کامل با منابع بروز و جدید می باشد

بازخورد 360 درجه
مجموعه‌ای از ارزشیابی‌های عملکرد اشخاص از طرف کارفرما، همکار، زیردستان و یا حتی خودشان می‌باشد. نتایج حاصل از ارزشیابی 360 درجه بر مبنای «بازتاب عملکردی» قرار دارد که می‌تواند برای شرکت کننده بسیار ارزشمند باشد و نوعی بازخور و آگاهی از نقاط ضعف و قوتش را به او ارائه می‌دهد. برای اینکه نتایج یک ارزشیابی 360 درجه مؤثر باشد، نیاز است که به وسیله یک مربی تمرین دهنده حفظ شود و شرکت کننده باید یک استراتژی برنامه‌ریزی شده را برای برطرف کردن نقاط ضعف پیشنهاد دهد. ارزشیابی 360 درجه ضعف‌ها و قوت‌های توانایی‌های کلیدی رهبری را در سازمان شناسایی می‌کند و پیشنهاد یک مداخله برنامه‌ریزی شده را برای بهبود آن‌ها ارائه می‌کند. بازخور عبارت است از اطلاعات مربوط به عملكرد شغل كه از خود شغل به دست مى‌آيد و برای اصلاح به كار می‌رود (اسماعیلی و طالب پور، 1386).

بازخورد 360 درجه يك متد و ابزار است كه براى هر مستخدم اين فرصت را فراهم مى‌آورد تا بازخور عملكرد را از مافوق خود و 4 تا 8 نفر از هم رتبه‌ها، نيروهاى تحت سرپرستى همكاران و مشتريان دريافت كند. در بيشتر شیوه‌های بازخورد 360 درجه خود فرد به عنوان خود ارزشیابی در فرآيند مشارکت مي‌کند. بازخورد 360 درجه عبارت از جمع‌آوری نظام‌مند داده‌هاى مرتبط با عملكرد افراد يا گروه، از تعدادى از ذینفعان و ارائه بازخور به آن‌ها مي¬باشد (مک‌لین، 1996). تعداد ارزياب‌ها می¬تواند سه يا چهار نفر باشد و گاهى اين عدد به 25 مى‌رسد، ولى در بيشتر سازمان‌ها اين گونه اطلاعات از 5 تا 15 نفر در مورد هر كارگر يا كارمند گرفته مى‌شود. در تعریفی دیگر در مورد بازخورد 360 درجه آمده است که یک سیستم یا فرآیندی است که در آن کارکنان، بازخوردی محرمانه و بدون نام از افرادی که در اطراف‌شان کار می‌کنند، ارایه می‌دهند. این بازخورد از طرف مدیر، کارکنان، هم‌رده‌ها و گزارش‌های مستقیم است (ووت، 2009).

تصمیمات مربوط به توسعه و مهارت آموزی، نتیجه حمایت شده ارزیابی عملکرد سنتی است ولی دستیابی به این هدف، غالباً مشکل است. به دلیل اینکه، ارزیابی عملکرد، مبتنی بر عملکرد گذشته است. از سوی دیگر، بازخورد 360 درجه معمولاً در سازمان‌ها، بعنوان ابزر توسعه برای یادگیرندگان استفاده می‌شود. مهمترین تفاوت بین ارزیابی سنتی و بازخورد 360 درجه شامل چندین منبع است، بنابراین جامع‌تر از رهیافت سنتی است. متداول ترین کاربرد بازخورد 360 درجه را می‌توان در توسعه رهبری، بهبود مدیریت، تعیین نیازهای آموزشی کارکنان، روشی جهت تعیین پاداش کارکنان و افزایش میزان اثربخشی و توسعه مهارت‌های تیم کاری دانست (مرادی، 1381).

روش‌های ارزیابی در بازخورد 360 درجه
ارزیابی بالا به پایین: همان شکل سنتی ارزیابی که سرپرستان، مدیران و زیردستان را ارزیابی می‌کنند.
ارزیابی پایین به بالا: در این نوع ارزیابی زیردستان عملکرد مدیران و سرپرستان را از چندین بعد ارزیابی می‌کنند و نتایج ارزیابی را به فرد اصلی ارائه می‌دهند.
ارزیابی همکاران: اعضای گروه، با استفاده از یک مقیاس ارزیابی و براساس یک سری ویژگی‌های پرسنلی یا عملکردی خاص، سایر افراد را ارزیابی می‌کنند.
رتبه‌بندی همکاران: اعضای گروه، بر اساس یک یا چند عامل، همدیگر را از بهترین تا بدترین (به صورت یک طیف) رتبه‌بندی می‌کنند.
خود ارزیابی: به فرآیندی دلالت دارد که به موجب آن، فرد عملکرد خودش را ارزیابی می‌کند. در این فرآیند، خود فرد به عنوان منبع ارزیابی و علاقه‌مند به خود ارزیابی است (جونز و برلی، 1379).

2-17- اهداف بازخورد 360 درجه
صاحب‌نظران اهداف زیر را برای بازخورد 360 درجه ذکر کرده‌اند:
• تهیه بازخورد از نقاط قوت و ضعف عملکرد افراد و واحد کاری
• تشخیص جهت استراتژیک برای توسعه
• بهبود سطح درک کاری و توسعه همکاری بین واحدهای کاری
• تشخص شایستگی‌های مشترک و قابل دستیابی
• توسعه و ایجاد فرآیند یادگیری برای اندیشه های باز و انتقاد سازنده
• تقویت ارزش‌های سازمانی و تسهیل تغییر فرهنگی
• کمک در جهت مشاوره به مدیران ارشد
• برنامه‌ریزی جانشین پروری
• استقرار مدیریت کیفیت جامع
• اصلاح مدیران و کلیه افراد در سازمان
• ساختاردهی مجدد
• به منظور کمک به تنظیم اهداف
• ارزشیابی عملکرد برای اصلاح و بهبود شخصی یا ارزشیابی رسمی (ماکس ول، 1386).

کاپور و راو (2011) عنوان می‌کنند که هدف بنیادی این ابزار جدید (ارزیابی 360 درجه) در هر سازمانی این است که نیازهای توسعه‌ای و رشد را مشخص کند و اطلاعات مرتبط با شایستگی و سازمانی این است که نیازهای توسعه‌ای و رشد را مشخص کند و اطلاعات مرتبط با شایستکی و صلاحیت را برای برنامه‌ریزی پی‌درپی و مدون فراهم می‌کند. در این روش نتایج از تمامی بررسی‌ها در یک گزارش گردآوری می‌شود به گونه‌ای که سرپرست، همکاران، مرئوسین و مشتریان فرم را تکمیل می‌کنند. اصطلاح ارزیابی 360 درجه به این خاطر مورد استفاده قرار می‌گرید که شامل سرپرستان، همکاران و زیردستان کاری در یک سلسه مراتب است؛ و در نهایت به ما کمک می‌کند که دیدگاه دیگران را نسبت به کارمند هدف در محل کارش درک کنیم که این خود کارامدی و موثر بودن فرد را تضمین می‌کند.

براکن (1994) خاطرنشان کرده است که سازمان‌ها به پنج دلیل اساسی زیر، از بازخوردهای چند منظوره مشابه بازخورد 360 درجه‌ای استفاده می‌کنند:
این گونه سیستم‌ها، مکمل مسائل نوین همچون تفویض اخیتار و قدت، مدیریت مشارکتی، از بین بردن لایه‌های متعدد مدیریتی و تاکید بر کار گروهی هستند.بازخوردهای چند منظوره، فاقد برخی محدودیت‌های موجود در روش‌های ارزشیابی سنتی سازمان‌ها، بویژه در طیف وسیعی از کنترل هستند.دیگر روش‌های ارزشیابی مثل زیر نظر گرفتن کارکنان، در خصوص ارزشیابی افزایش پاسخگوئی و احساس مسئولیت مدیران در زمینه پیگیری نتایج بررسی‌ها، موفق نبوده‌اند.ابزار سفارشی بازخورد 360 درجه‌ای را می‌توان به نحوی طراحی کرد که مخصوص سازمانی خاص باشد و نتایج آن بتواند سطح اعتماد به نفس رهبران ارشد را در رسیدن به اهداف نهائی سازمان، افزایش دهد.ارزشیابی‌های چند شاخصی از لحاظ درونی پذیرفتنی‌تر هستند، زیرا گردآوری اطلاعات از چند منبع صورت می‌گیرد، می‌تواند به گسترش دید افراد منجر شود. این روش، شاخص‌هائی را ارائه می‌کند که در نهایت می‌توانند پایه‌هائی برای موفقیت دریافت کنندگان اطلاعات در فرآیند ارزشیابی باشند. این شیوه، افراد را متقاعد می‌سازد که مسئولیت پیشرفت و رشد شغلی آنان، با خود آن‌هاست. در نهایت اینکه اجرای آن بسیار ارزان، ساده و سریع است.

اهمیت درخواست بازخورد
مدیران به پنج دلیل اساسی می‌بایستی درباره بازخورد، بویژه در ارتباط با خصوصیات، قابلیت‌ها و نحوه رفتار خود سئوال کنند چرا که:
1- بازخورد می‌تواند به سوال اساسی مدیریت، یعنی نحوه کار کردن من چگونه است؟ پاسخ دهد. به هر اندازه که مدیران در سلسله مراتب سازمانی بالاتری قرار می‌گیرند، اطلاعات ناقص‌تری در باره خود و عملکردشان به آن ها داده می‌شود. بازخورد و ارزشیابی 360 درجه می‌تواند اطلاعات جالبی را در اختیار آنان قرار دهد تا عملکردشان را تصحیح کنند.

2- درخواست اطلاعات از طریق بازخورد می‌تواند ساز و کاری هدایتی برای بهینه‌سازی مستمر باشد. میراث "حرکت کیفیت جامع" برای سازمان‌های آینده، به احتمال زیاد این طرز تفکر است که همواره می‌بایستی سعی در بهینه‌سازی آرام عواملی داشت که نقش و تاثیری خاص در اهداف نهائی و ماموریت سازمان دارند. برای رهبرانی که بخواهند این گونه مسائل را به خودشان تعمیم داده و سرمشق برای دیگران باشند، اطلاعات می‌بایستی معتبر، صحیح و به روز باشد. آن ها باید بدانند که دیگر افراد سازمان، چه درک و نظری درباره آنان دارند.

3- استفاده از نتایج ارزشیابی و بازخورد 360 درجه، می‌تواند به صحت و درستی نظر مدیران نبست به خودشان کمک کنند. مدیران می‌توانند مواضع خود را بر مبنای رفتارهای اتفاقی، استوار کنند. آن‌ها باید بازخوردی درست از دیگر افراد دریافت کنند تا بتوانند نقاط ضعف و قوت خود را بشناسند.

4- با توجه به نظریه "انسان تنها موجود خود غریب است" می‌بایست بازخوردی مطمئن از سوری افراد مورد قبول خود دریافت کرد تا مطمئن شد دیدگاه افراد نسبت به خودشان دیدگاهی واقع گرایانه است.

5- مهمترین ویژگی ارزیابی و بازخورد 360 درجه، مشارکت دیگران در کارآمد کردن رهبران است. درخواست بازخورد از روسا، همکاران، زیردستان، مشتریان و دیگران، در واقع درخواست مشارکت آن‌ها در فرآیند بهینه‌سازی فردی و عمومی سازمان است. اینگونه به نظر می‌رسد که افراد از رهبرانی حمایت می‌کنند که از آن‌ها درخواست بازخورد کرده و به نتایج حاصل از آن عمل می‌کنند (جونز و برلی، 1379).

فهرست عناوین.
2-1- مقدمه 12
2-2- مدیر کیست؟ مدیریت چیست؟ 13
2-3- وظایف مدیریتی 13
2-3-1- برنامه‌ریزی 15
2-3-2- سازماندهی 15
2-3-3- تأمین نیروی انسانی 16
2-3-4- هدایت 17
2-3-5- کنترل 17
2-4- مهارت‌های مدیریتی 18
2-4-1- مهارت‌های ادراکی 18
2-4-2- مهارت‌های میان فردی یا انسانی 19
2-4-3- مهارت فنی 21
2-5- نقش‌های مدیریتی 22
2-5-1- نقشهای انسانی یا میان فردی 22
2-5-2- نقشهای اطلاعاتی 23
2-5-3- نقش‌های تصمیمی 23
2-6- ویژگی‌های مدیران موفق 24
2-7- ارزیابی عملکرد مدیران 26
2-8- ارزیابی عملکرد 29
2-9- تعریف ارزیابی عملکرد 30
2-10-تعریف ارزیابی عملکرد 30
2-11- منابع ارزیابی عملکرد 30
2-12- فرآیند ارزیابی عملکرد 34
2-13- رویکرد سنتی و جدید ارزیابی عملکرد 35
2-14- بازخورد 360 درجه 36
2-15- سطوح بازخورد 360 درجه 38
2-16- روش‌های ارزیابی در بازخورد 360 درجه 39
2-17- اهداف بازخورد 360 درجه 40
2-18- اهمیت درخواست بازخورد 42
2-19- مراحل فرآیند بازخورد 360 درجه 42
2-20- خصوصیات ارزشیابی کننده 44
2-21- مشکلات بکارگیری ارزیابی 360 درجه 44
2-23- پیشینه تحقیق 45
2-23-1- تحقیقات انجام شده در داخل کشور 45
2-22-2- تحقیقات انجام شده خارج کشور 49

منابع