احکام و وضعیت شرط ضمان سرمایه در نظام حقوقی اسلام

فقه،حقوق،الهیات
دانلود مقاله پژوهشی رشته حقوق احکام و وضعیت شرط ضمان سرمایه در نظام حقوقی اسلام چکیده قـرارداد سرمایـه‌گذاری عـقد جدیـدی است که در زمان گذشته سابقه نـداشته است. در قـرارداد سرمایه‌گذاری، اعم از مستقیم و غیرمستقیم، سرمایه‌گذار بدون تضمینات کافی سرمایه خود را در اختیار سرمایه‌پذیـر قرار نـمی­دهد، لذا شرط ضمان سرمایـه در اغلب قراردادهای سرمایه­گذاری درج می­شود. بنابراین، این سؤال مطرح است که شرط ضمان سرمایه طبق قواعد حقوق اسلام چه حکم و وضعیتی دارد. هر شرطی از حیث حکم ممکن است مبطل عقد، باطل و یا نافذ باشد که به نظر می­رسد شرط ضمان سرمایه با توجه به مفهوم عرفی آن نافذ است. کلیدواژه ها سرمایه شرط ضمان ممنوعیت تصرف جبران خسارت وضعیت حقوقی مقدمه در جامعه امروزی سرمایه و سرمایه‌گذاری از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، زیرا با روند توسعه زندگی شهرنشینی و تقسیم شدن افراد جامعه به دو گروه، اقلیت غنی و اکثریت فقیر، دولتها ناچارند جهت ایجاد اشتغال برای افراد فقیر از سرمایه اغنیا ، اعم از داخلی و خارجی، استفاده کنند. به همین جهت دولت ایران در سال 1381، علی­رغم وجود سرمایه هنگفت داخلی، اقدام به تصویب قانون جذب سرمایه خارجی کرده و در راستای جذب بیشتر آن قدم برداشته است. با وجود این ، تعارض منافع سرمایه­گذار و سرمایه‌پذیر از یک جهت و نیاز سرمایه‌پذیر به سرمایه از جهت دیگر موجب شده است که سرمایه‌پذیر نتواند به راحتی جذب سرمایه کند، بلکه برای جذب آن ناچار است امتیازاتی را به سرمایه‌گذار واگذار کند تا او تشویق به سرمایه‌گذاری شود؛ زیرا هر چند سرمایه‌گذار نیز برای تأمین منافع خود نیازمند به محلی امن برای سرمایه‌گذاری است و رکود سرمایه و عدم استفاده از آن به سرمایه‌گذار زیان وارد می‌کند، اما وجود بازار رقابت در جذب سرمایه و نیز وجود سرمایه‌گذاری­های غیرمفید و در عین حال دارای سود کلان برای سرمایه‌گذار، او را در موقعیت مناسب­تری قرار داده و این موضوع موجب شده است که دولت­ها با دخالت در امر سرمایه‌گذاری و هدایت آن به سرمایه‌گذاری مولد و مفید از طریق اعطای امتیازات ویژه به سرمایه‌گذار، او را تشویق به سرمایه‌گذاری در بخش مفید و مطلوب جامعه کنند که یکی از این مشوق­ها ضمان سرمایه است که سرمایه‌پذیر برگشت سرمایه سرمایه‌گذار را تضمین می‌کند. با توجه به اینکه صاحب نظران حقوق اسلامی درباره ماهیت سرمایه­گذاری و حکم شرط ضمان آن اختلاف دارند و بسیاری شرط ضمان سرمایه در عقد مضاربه را موجب تبدیل ماهیت انشایی به عقد قرض دانسته‌اند، این سؤال مطرح است که آیا از دیدگاه قواعد حقوقی اسلام، ضمان سرمایه مشروع است و بر مبنای آن، در صورت تلف یا نقصان، سرمایه‌پذیر باید خسارت وارده را جبران کند و یا چنین شرطی نامشروع است و تعهدی برای سرمایه‌پذیر ایجاد نمی‌شود و در خطر بودن سرمایه شرط مشروعیت سود برای سرمایه‌دار می­باشد و اگر شرط ضمان سرمایه شود، سرمایه‌گذار نمی‌تواند از سود حاصله از سرمایه‌گذاری بهره‌مند گردد. بنابراین، برای روشن شدن وضعیت شرط ضمان سرمایه در حقوق اسلام، لازم است ماهیت قرارداد سرمایه­گذاری، وضعیت شرط ضمان سرمایه و نیز مفهوم ضمان سرمایه از دیدگاه صاحب نظران حقوق اسلامی مورد بررسی قرار گیرد تا وضعیت شرط و یا قرارداد ضمان سرمایه در قواعد حقوقی اسلام بررسی شود. فهرست مطالب وضعیت شرط ضمان سرمایه در حقوق اسلام چکیده کلمات کلیدی مقدمه 1- مفهوم قرارداد سرمایه‌گذاری 2- ماهیت قرارداد سرمایه‌گذاری غیرمستقیم 2-1- عقد قرض 2-2- عقد وکالت 2-3- ودیعه مشروط 2-4- قرارداد سرمایه‌گذاری 3- حکم شرط ضمان سرمایه 3-1- عامل تغییر ماهیت 3-2- مبطل عقد 3-3- بطلان شرط 3-4- صحت شرط 4- مفهوم ضمان سرمایه 4-1- ضمان تصرف در سرمایه 4-2- عدم ورود خسارت به مالک 4-3- تملیک مجانی معادل خسارت وارده د ـ تعهد ضامن به جبران خسارت احتمالی نتیجه منابع