بررسی هنر و معماری اسلامی در مساجد

معماری
دانلود مقاله رشته معماری بررسی هنر و معماری اسلامی در مساجد (مطالعه موردی:مسجد جامع صنعا) *هدیه:15 صفحه کار تحقیقی از استادیادر دانشگاه تربیت مدرس:)- چکیده: مسجد جامع صنعا از قدیمى ترین مساجد جهان است و حتى دستور ساخت آن را به رسول اكرم(ص) نسبت داده اند. در سال 1972 به هنگام بازسازى ضلع غربى مسجد كه بر اثر باران شدید فرو ریخته بود, فضایى میان سقف و پشت بام پدیدار گشت كه انبوهى از نسخه هاى كهن قرآن را در خود جاى داده بود. قاضى اسماعیل اكوا كه در آن زمان رئیس بخش عتیقه هاى صنعا بود, باتوجه به اهمیت و ارزش فوق العاده این میراث, درصدد جلب حمایت مالى خارجى براى دسته بندى, ترمیم و حفظ نسخه ها برآمد. ابتدا دانمارك پیشنهاد انتقال نسخ به كپنهاگ را ارائه كرد كه به دلیل عدم امكان تعیین دقیق تعداد دستنوشته ها یا برآورد معقول ارزش آنها از سوى یمن پذیرفته نشد. در سال 1974 این نسخه ها كه در آن هنگام در كیسه هایى بزرگ در زیرزمین موزه ملى یمن انبار شده بود, به آلبرشت نُت3 استاد تاریخ زبان عربى در دانشگاه بُن كه به یمن سفر كرده بود, نشان داده شد. با تلاش هاى نُت كه به ارزش بى بدیل این یافته ها پى برده بود, وزارت امور خارجه آلمان هزینه مالى پروژه حفظ و رده بندى این نسخه ها را تقبل كرد. این هزینه كه بالغ بر 1/1 میلیون یورو بود, بیشترین كمك مالى اى بود كه تا آن زمان از سوى آلمان غربى به یك پروژه فرهنگى در خارج اختصاص مى یافت. توافق نامه میان آلمان و یمن در پاییز 1980 امضا شد و نخستین متخصصان از سال بعد كار خود را آغاز كردند. کلمات کلیدی: مسجد جامع صنعا هنر و معماری اسلامی ویژگیهای معماری مسجد جامع صنعا مقدمه: منظور از هنر و معماری اسلامی، همان هنر و معماری سرزمین‌های‌ - خاورمـــیانه، آفریقای شمالی، هند شمالی و اسپانیا - است‌ که از آغاز قرن هفتم میلادی تحت حاکـمیت مسلمانان قرار گرفتند.اهمیت تزیینات خوشنویسی و شکل مسجد، دو ویژگی اصلی هنر و معماری اسلامی هستند که عمیقاً با ایمان اسلامی ارتباط دارند و در همان روزگار آغازین دین پیشرفت کردند. پیامبر اسلام، حضرت محمد، تاجــری ثروتمند در مـــکه بود که در حدود 40 سالــگی مجموعه عمیقی از وحی را دریافت کرد و شروع به تبلیغ دین جدیدی نمود‌. این وحی‌ها که مسلمانان آن‌ها را پیام الهی می‌انگارند، در قرآن - کتاب مـــقدس مسلمانان – جـمع‌آوری شده است. میراث غنی زبانی و ادبیات عرب در احــساس احـــترام عمیق نسبت به قرآن نقش داشت. مرکزیت قرآن در فــرهنگ اسلامی و جذابیت ویژه شکل ‌خــط عـربی سبب شد از کــلام نوشـــتاری، به ویژه آیات قرآنی به عــــنوان کتیبه‌های مساجد استفاده گردد و نیز تزیینات خطاطی و شیوه‌های آن در تمام شاخه‌های هنر اسلامی پیشرفت نماید. در سال 622‌ پس از میلاد، همان سالی که مبدأ تاریخ اسلامی قرار گرفت، ‌حضرت مــحمد به شهر یثرب - که بعداً مدینه نام گرفت، هــجرت نمود. در آن‌جا جامعه‌ای از مومنان که در پیرامون خانه محمد به عبادت مشــغول بودند، گردهم آمدند. نمازگزاران عادی جامعه جدید در این مکان ساده، شکل مسـجد را پایه‌گذاری کردند که عبارت بود از محوطه‌ای محصور و مستطیلی با آلونک‌هایی ( خانه‌های همسران حضرت محمد ) که در طـول یک ضلع آن قرار گرفـته بودند و یک ایوان ناهموار (سایه‌بانی که در اصل برای استفاده از سایه بوده است‌) که در یک طرف برای مسلمــین فقیرتر در نظر گرفته شده بود‌. از این رو، تقریباً تمام مــساجد نقــشه خانه حضرت محمد را تکــرار می‌کردند و عــبارت بودند از ‌یک محــوطه محصور (صـــحن)، ساختمانی در یک طـــرف برای نماز و طـاق‌هایی قوسی (رواق‌ها) در اطـراف محوطه. اولین پیروان حضرت مـــحمد[ص] ‌که از شبه جــزیره عربســـتان بودند در مـــقایسه با امپراطـــوری‌هایی که بعداً فــتح کرده و سبک‌های هـــنری آن را به عــنوان سرمشق خود گرفتند‌، هیچ‌گونه سبک هنری بومی و مخصوص به خود نداشتند. با گسترش اسلام، متناسب با شرایط متفاوت اقلیمی و مــصالح در دسترس در فتوحات اسلامی و با جذب و اقتباس از شیوه‌های هنرهای بومی‌، انواع هنری آن بالیدن گرفت و نقش‌هایی که در یک ناحیه باب بود، به زودی‌ جهان بزرگ اسلام‌ را فرا گرفت. بنابراین هنر اسلامی از منابع فراوانی گسـترش یافته است. شیوه‌های رومی‌، مسیحیت باستان و بیزانسی در مــعماری پیشین اسلامی مورد اقتباس قرار گرفت. تاثیر هنر ساسانی _ هنر مــعماری و تزییـــنی ایرانِ پیـش از اسلام در دوران حـــکومت ساسانیان _بر هنر اسلامی‌بالاترین اهمیت را داشت‌. شــــیوه‌های آسیای مرکزی با تاخت و تازهای تاتار و مغول به هنر اســـلامی نفوذ کرد و هنر چــینی تأثیر ‌تکوین‌گری بر نقاشی، سفالگری و پارچه‌بافی اسلامی گذاشت. فهرست مطالب هنر و معماری اسلامی _ خواستگاه ها و ویژگی ها _ سیر تاریخی _ معماری _مساجد _ محراب / صحن _ مناره _ گنبد _ ایوان / طاق محرابی / منبر و مقصوره _ مدرسه _ معماری غیر مذهبی _ حرم ها و آرامگاه ها _ تزیینات معماری صنعا، شهر و پایتخت یمن مسجد جامع الکبیر طرح ترمیم و بازسازی مسجد بزرگ صنعا بررسی ویژگی های معماری مسجد جامع صنعا