پرسشنامه راهبردهای شنیداری با شیوه نمره گذاری، روایی و پایایی

درباره راهبردهای زبان آموزی پرسشنامه معتبر آکسفورد (1990) موجود است که در بسیاری از پژوهش ها درباره راهبردهای زبان آموزی در زبان های مختلف مورد استفاده قرار گرفته است. اما درباره راهبردهای مخصوصِ مهارت شنیدن در مورد هر سه راهبرد فراشناختی، شناختی و اجتماعی- عاطفی، پرسشنامه ای که مورد اجماع پژوهش گران باشد وجود ندارد. پرسشنامه MALQ تدوین شده توسط وندرگریفت (2003) نیز فقط مخصوص راهبردهای فراشناختی بود.

در پژوهش های مربوط به راهبردهای شنیداری که از ابزار پرسشنامه استفاده شده بود، هر پژوهشگر بنابه هدف پژوهش و اکثراً با نگاه به پرسشنامه آکسفورد (1990)، پرسشنامه مربوط به خود را تهیه می کند. برای مثال، کلمنت (2007) برای سنجش بسندگی شنیداری با اندک تغییری در پرسشنامه آکسفورد اقدام به استخراج اطلاعات کرده است. لیکن چنانچه گفته شد، وندرگریفت (1997) بنابر طبقه بندی اومالی و شاموت (1990)، طبقه بندی ویژه ای از راهبردهای فراشناختی، شناختی ویژه مهارت شنیداری ارائه داد. در پژوهش حاضر با نگاه به این طبقه بندی، همچنین پرسشنامه MALQ و نیز پرسشنامه راهبردهای زبان آموزی آکسفورد (1990)، پرسشنامه راهبردهای شنیداری مخصوص این پژوهش تدوین شد. پرسشنامه شامل 25 عبارت است. عبارت های 1 تا 11 مربوط به راهبردهای فراشناختی، عبارت های 12 تا 22 مربوط به راهبردهای شناختی و 23 تا 25 مربوط به راهبردهای اجتماعی – عاطفی است.

11 راهبرد فراشناختی خود از سه زیرمجموعه تشکیل شده-اند. راهبردهای 1 تا 6 راهبرد طرح ریزی، راهبردهای 7 تا 9 ، نظارت و 10 تا 11 راهبرد ارزیابی هستند.
11 راهبرد شناختی نیز خود از زیرمجموعه هایی تشکیل یافته اند. راهبرد 12 تا 15 راهبرد استنتاج، راهبرد 16 و 17 توضیح، راهبرد 18 تصویرسازی، راهبرد 19 خلاصه کردن، راهبرد 19 ترجمه، راهبرد 21 انتقال و راهبرد 22 تکرار هستند.

پاسخ نامه پرسشنامه بر اساس میزان به کارگیری راهبردها به صورت پیوستاری تهیه گردید؛ از مقیاس 1 تا 5. پاسخ هایی که به صورت پیوستاری طرح می شوند، قابلیت بالایی در سنجش عملکرد واقعی آزمودنی ها دارند و اطلاعات استخراج شده از این نوع پاسخ نامه ها به واقعیت نزدیک تر هستند. گزینه های پاسخ نامه به ترتیب زیر هستند:
گزینه‌ 1: هرگز (تقریباً 0% اوقات) این عبارت در مورد من هرگز صحیح نیست.
گزینه‌ 2: به ندرت (تقریباً 20% اوقات یا کمتر) این عبارت در مورد من به ندرت صحیح است.
گزینه 3: گاهی (تقریباً 50% اوقات) این عبارت در مورد من بیش‌تر اوقات صحیح است.
گزینه 4: اغلب (تقریباً 75% اوقات) این عبارت در مورد من بیش‌تر اوقات صحیح است.
گزینه‌ 5: همیشه (تقریباً 100% اوقات) این عبارت در مورد من بیش‌تر اوقات صحیح است.

به این ترتیب آزمودنی ها با توجه به این که راهبردهای ذکرشده در پرسشنامه را به چه میزان به کار می برند، گزینه مناسب را انتخاب می کنند. الزاماتی که درباره زبانِ متن آزمون شنیدن برشمرده شد، درباره پرسشنامه نیز صدق می کند؛ اگر آزمودنی ها زبان مادری یکسانی داشته باشند، بهتر است پرسشنامه به زبان اول آزمودنی ها تدوین شود تا دشواریِ درکِ پرسشنامه، بر به-کارگیری راهبردها تأثیر نگذارد. به هرحال وقتی آزمودنی ها زبان های اول گوناگونی دارند، پرسشنامه به زبان دوم تدوین می شود، لیکن باید کوشید تا آن جا که ممکن است عبارات پرسشنامه روشن و ساده باشد. از این رو، پرسشنامه پژوهش حاضر به زبان فارسی تدوین گردید، لیکن عبارات ساده و روشن هستند.

از آن جا که برای این پژوهش پرسشنامه ای تدوین گردید، لازم بود پایایی پرسشنامه اندازه گیری شود. پایایی پرسشنامه پژوهش حاضر در نرم افزار SPSS محاسبه شد. پایایی پرسشنامه برابر بود با 0.7395 و چنانچه گفته شد در مورد کارهای پژوهشی، پایایی معتبری محسوب می شود.