معماری تزئینی ایران

معماری
دانلود تحقیق رشته معماری معماری تزئینی ایران

مقدمه: هنر معماری ایران از پیشینه ای دیرپا برخوردار بوده و ریشه در باورها، اعتقادات و سنت های گذشته مردم ایران دارد. معمار هنرمند ایرانی با بهره گیری از سابقه درخشان معماری این سرزمین و خلاقیتها و آفرینش های هنری، اعتقادات خود در عرصه جلوه و تجلی هنر، مناسب ترین، موزون ترین و زیباترین بناهای مذهبی و غیرمذهبی را برپا كرده و آن چنان درخشیده است كه هیچ فلسفه ای جز فلسفه عشق و ایثار و ایمان توجیه كننده آن نیست.در عرصه بروز و ارائه فضاها و تزئینات معماری ایران عناصر، اجزا، تركیبات و نقوشی به چشم می خورد كه با در نظر گرفتن و توجه به شرایط منطقه ای و اقلیمی، تداوم، اشتراك و همبستگی خیره كننده ای را متبلور كرده است. گویی در تمام آنها رازی است كه نتیجه آن جز حركت از كثرت به وحدت چیزی نیست. رازی كه برخواسته از تفكر واحدی است كه نشأت گرفته از ارزشهای اولیه و ارزشهای افزوده شده به آن در طی قرون و اعصار متمادی است. تاریخ معماری ایران به طور كلی به دو بخش معماری گذشته تا نیم قرن اخیر و معماری جدید از نیم قرن پیش تاكنون تقسیم می شود. این تقسیم به سبب وجوه تمایز و بیگانگی بسیاری است كه بین این دو دوره وجود دارد. سنت چند هزار ساله معماری ایران كه آكنده از فراز و نشیب ها و گونه گونیهای فراوان است تا اوایل قرن چهاردهم( هجری شمسی) علی رغم تغییرات دارای وجوه اشتراك بسیاری بود. با ورود ناگزیر معماری جدید این سنت چند هزار ساله به هم ریخت و نوعی اغتشاش و آَشفتگی جایگزین آن شد. در معماری گذشته علی رغم فراز و نشیب های بسیار، توجه به اشتراكی مداوم مشهود است. بدین ترتیب كه در شهرها و روستاهای ایران تا قرن پیش فرهنگ حاكم بر معماری ایجاب می كرد كه حتماً در ساختمان جدید اعم از خانه و مدرسه و مسجد و بازار و آب انبار و غیره از الگوها و قالب های موجود در زمینه تكینك، مصالح، عملكرد، هندسه وتزئینات و غیره استفاده شود، و حوزه عمل معمار و سازنده بیشتر چگونگی تركیب عناصر موجود بود تا دستكاری آنها. در چنین فرهنگی كار معمار كاملاً معلوم ونحوه استفاده وی از این الگوها كاملاً مشخص بود. عناصر معماری به كار برده شده در هر بنایی همانند كلمات محاوره ای برای جمله پردازی و یا سرودن شعر احتیاج به تعریف مجدد و تشخیص هویت نداشت. بدین ترتیب برای هر معمار عناصر كاملاً آشنایی برای طراحی آماده شده بود كه با توجه به موقعیت مكانی و توان مالی از آنها استفاده می كرد. پس معماری گذشته هم چون گنجینه ای لایزال از امكانات معمارانه بود كه هر معمار با توجه به خلاقیت و دانش و تجربه عملی خود می توانست از آنها بهره برداری كند. به طور خلاصه هنرمندان گذشته ما می دانستند كه از چه چیز، چه مقدار و در كجا، استفاده كنند. و بدینسان تداوم فرهنگ معماری حفظ می شد و زنجیره پیوسته فرهنگ ملی از هم نمی گسست. معماری اروپا نیز تا حدود قرن 19 م به طور كلی روندی مشابه با روند پیش گفته را پیمود. سنت معماری گذشته در همه جا حاكم بود و آشنایی هر معمار با سبك ها و راه و روش معماری گذشته از الزامات اولیه به شمار می رفت. انقلاب صنعتی، تفكر مدرن و استفاده از مصالح جدید در اروپا تحولی عظیم در معماری ایجاد كرد كه نتایج آن تا به امروز نیز مشهود است و به دنبال آن در اوایل قرن 20 نهضت های معماری جدید به همراه نهضت های هنری دیگری متولد شدند كه تأثیرات آنها از شرق تا غرب جهان امروز را دربرگرفت. در ایران نیز با رواج معماری جدید رشته های دیرپای فرهنگ معماری سنتی كاملاً گسسته شد و سیمای شهرهای كشورمان را معماری امروز با روش های معماری جدید خانه، مدرسه، بازار، بیمارستان، ایستگاه، فرودگاه و حتی مسجد ساخته شد.( صارمی ،1376: 13- 12 ) از نظر تاریخی تغییر در شیوه اندیشیدن معماران و دیگر هنرمندان از زمانی آغاز شد كه ارتباط ایران با اروپا به طور مستقیم برقرار شد و پادشاهان و بزرگان قاجار به طور مستمر راهی اروپا شدند. این راهیان غرب به همراه خود نقاشی ها و پارچه ها و موضوعات تزئینی اروپای قرن 18 و 19 را به ایران آوردند. بدین ترتیب بهره گیری از نقشهای هنر اروپا كم كم در معماری ایران رواج یافت و تزئینات باروك، روكوكو و سبك استیل امپراطوری، به خانه اشراف و بزرگان راه پیدا كرد و به عنوان هنر نو معرفی شد. این تأثیر كم كم از تزئینات در سطح، پا فراتر گذاشت و پلانهای معماری را دربرگرفت.(همان: 142) این روزها گفتن«مرگ بر نهضت تجدد» بسیار متداول است. این در حالی است كه این نهضت در تحولات معماری نقش وسیعی داشته و با توسعه افكار اجتماعی- سیاسی صد سال اخیر همگام بوده است. نهضت جدید با الهام از جنبش های اجتماعی و نوع دوستانه قرن نوزدهم میلادی، انقلاب صنعتی و تحولات سیاسی و هنری كه به همراه آن ظهور كرد، الگوهای معماری مورد استفاده در طراحی ساختمان ها، محلات مسكونی و زیرساخت های شهری را دگرگون ساخت. این نهضت، فن آوری جدید طراحی ساختمان را معرفی كرده و آن را توسعه داد و شاید مهمتر از آن معماران و طراحان محیط را به مسائل اجتماعی طراحی مسكن و فضاهای عمومی متوجه ساخت.(جان لنگ، 1381: 3). کلمات کلیدی: تزئینات معماری هنر معماری ایران پیشینه معماری و تزیینات تزئینات معماری ایران باستان تزئینات معماری دوره اسلامی