نقش توزیع فضایی خدمات شهری در توسعه پایدار شهر

جغرافیا و برنامه ریزی شهری
دانلود مقاله کارشناسی ارشد رشته برنامه ریزی شهری توزیع فضایی خدمات شهری و نقش آن در توسعه پایدار شهر چکیده توسعه شهری زمانی می تواند در جهت پایداری قرار گیرد که بتواند راهکارهایی مشخص، برای تامین مطلوب نیازهای خدماتی ساکنان ارائه دهد، لکن به علت نگرش بخشی، ضعف ساختاری مدیریت شهری و فقدان مشارکت مردمی، سازمان‌های خدمات رسان شهری نتوانستند به صورت کارا به توزیع فضایی عادلانه خدمات بپردازند. این پژوهش با هدف ارزیابی نقش توزیع فضایی خدمات شهری در توسعه پایدار شهر انجام شده است و در صدد است که توزیع فضایی خدمات شهری را در ارتباط با سطح برخورداری مناطق شهری تحلیل نماید، سپس نقش آن در پایداری شهری را مورد بررسی قرار دهد. روش مورد استفاده در این پژوهش از نوع توصیفی – تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق کل محدوده قانونی شهر تهران شامل مناطق 22 گانه آن است و داده‌های مورد بررسی که نشان دهنده ویژگی عملیاتی بودن شاخص‌های مختلف خدمات شهری است از منابع رسمی کشور همچون مرکز آمار ایران و شهرداری تهران گردآوری شده اند. برای انجام محاسبات، از تکنیک تاپسیس به منظور رتبه بندی مناطق و آنتروپی شانون در جهت وزن دهی شاخص‌ها استفاده شده است. نتایج نشان دهنده توزیع فضایی نامناسب خدمات شهری در مناطق 22 گانه شهر تهران است و اختلاف در سطح برخورداری یکی از مهمترین عوامل ناپایداری توسعه در مادر شهر تهران تشخیص داده شده است. بررسی‌های حاصل از این تحقیق نشان می‌دهد که، صرف وجود خدمات در یک شهر، حتی اگر که بیش از نیاز واقعی باشد و یا با سرانه استاندارد برابر باشد نمی تواند جوابگوی نیاز همه ساکنان شهر باشد و به پایداری شهر منجر شود؛ بلکه در کنار این مساله، باید این امر مهم مورد توجه ویژه قرار گیرد که این خدمات به چه شکلی توزیع شده‌اند و پراکندگی فضایی آنها از چه الگویی تبعیت می‌کند. واژه های کلیدی: خدمات شهری توسعه پایدار شهر تهران توزیع فضایی تاپسیس مقدمه توسعه شهری زمانی می تواند در جهت پایداری قرار گیرد که بتواند راهکارهایی مشخص را برای تامین مطلوب نیازهای خدماتی ساکنان ارائه نماید، که به علت نگرش بخشی، ضعف ساختاری مدیریت شهری و فقدان مشارکت مردمی، سازمان‌های خدمات رسان شهری نتوانستند به صورت کارا به توزیع فضایی عادلانه خدمات بپردازند، این در حالی است که تمرکز مراکز خدمات رسانی در یک مکان ضمن ایجاد مناطق دو قطبی و بالا وپایین در شهرها هجوم جمعیت مصر ف کننده را به آن مناطق سرازیر می کند که این خود فشار زیست محیطی، ترافیکی، آلودگی اعم از صوتی و هوا و. .. را به دنبال خواهد داشت و از سوی دیگر جذب کاربری‌های مکمل و موازی و نیز تشدید قطبی شدن فضایی را در شهرها به دنبال خواهد داشت، به گونه ای که اکنون در شهرها شاهد محیط‌های متراکم و نامطلوب که با توسعه پایدار ناسازگار است می‌باشیم. هر یک از سطوح تقسیمات کالبدی شهر براساس نیازهای شهروندان خدمات مختلفی را نیاز داشته و بر این اساس خدمات مختلف نیز باید با توجه به آستانه جمعیت مورد نیاز در سطح مناطق توزیع شوند؛ لذا توزیع نامتعادل امکانات و خدمات مفهوم شهر پایدار را به چالش می کشاند(خاکپور و باوان پوری، 1388: 187). کاستی‌های ارائه خدمات در شهر، ضریب برخورداری را کاهش داده و سبب بروز نوعی بیم و عدم اطمینان می‌شود. زندگی در شرایط عدم اطمینان و محرومیت، زیاده طلبی و تحقق آن را از راه‌های غیر قانونی و نامشروع ترویج داده و در نتیجه نظم و نسق اجتماعی لازم برای زندگی جمعی را در هم می‌ریزد (رهنمایی و شاه حسینی، 1389: 26). از آنجایی که تهران به عنوان پایتخت ایران نقش اساسی در سطح ملی و منطقه ای و حتی بین المللی بر عهده دارد و با مسائل و مشکلات عدیده ای از نظر شاخص‌های پایداری روبرو است، بررسی و تحلیل توزیع فضایی و نابرابری خدماتی موجود در آن اهمیت ملی دارد و نتایج آن می تواند در افزایش کارآمدی مدیریت شهر موثر باشد. با این رویکرد می طلبد که توزیع فضایی و اختلاف سطح برخورداری مناطق شهری را از خدمات شهری، در ارتباط با توسعه پایدار شهر ارزیابی و تحلیل نمود. فهرست مطالب توزیع فضایی خدمات شهری و نقش آن در توسعه پایدار شهر مطالعه موردی مادرشهر تهران چکیده واژه های کلیدی: 1- مقدمه 1-1- طرح مساله -2- ضرورت و اهمیت -3- اهداف -4- سوال‌ها و فرضیه -5- پیشینه پژوهش -6- روش پژوهش -6-1- ساختار تاپسیس و مراحل اجرای آن مفروضات زیر بنایی این روش عبارتند از: جدول 1) وزن دهی شاخص‌ها با استفاده از آنتروپی شانون شاخص های پژوهش شاخص‌های مورد استفاده در این پژوهش عبارتند از: - دیدگاه ها و مبانی نظری پژوهش 2-1- توسعه پایدار شهری -8- محدوده پژوهش -2- اصول اصلی راهبرد توسعه شهر 3- تحلیل یافته ها شکل (1): توزیع فضایی پارک و فضای سبز در مناطق شهر تهران شکل (2):توزیع فضایی خدمات بهسازی و نوسازی در مناطق شهر تهران شکل(3): توزیع فضایی خدمات آموزشی در مناطق شهر تهران شکل(4): توزیع فضایی خدمات فرهنگی- مذهبی در مناطق شهر تهران شکل(5): توزیع فضایی خدمات رفاهی- پذیرایی در مناطق شهر تهران شکل(6): توزیع فضایی خدمات رفاهی- پذیرایی در مناطق شهر تهران شکل(7): توزیع فضایی خدمات اداری در مناطق شهر تهران شکل(8): توزیع فضایی خدمات بهداشتی- درمانی در مناطق شهر تهران شکل(9): توزیع فضایی خدمات انتظامی در مناطق شهر تهران شکل(10): توزیع فضایی خدمات اجتماعی در مناطق شهر تهران شکل(11): توزیع فضایی مجموع خدمات شهری در مناطق شهر تهران جدول (2): سطح بندی مناطق 22 گانه شهرتهران از نظر نمره پایداری حاصل از مدل تاپسیس شکل(12) نمودار سطح برخورداری مناطق از خدمات شهر منابع - نتیجه گیری