قاچاق انسان در حقوق ایران و اسناد بین المللی

فقه،حقوق،الهیات
دانلود پایان نامه کارشناسی ارشد رشته حقوق قاچاق انسان در حقوق ایران و اسناد بین المللی چکیده در حال حاضر به علت رشد و توسعه روز افزون پدیده قاچاق انسان، این پدیده چه در داخل کشورها به موجب قوانین داخلی و چه در سطح بین المللی بر طبق کنوانسیون های مربوطه، به عنوان یک جرم مهم تلقی شده است. از جمله، در سطح سازمان ملل متحد، پروتکل پیشگیری، سرکوب و مجازات قاچاق اشخاص به ویژه زنان و کودکان اضافه شده به کنوانسیون ملل متحد بر ضد جرم سازمان یافته فراملی ( کنوانسیون پالرمو ) از اهمیت شایانی برخوردار است. به موجب مقررات پروتکل، علاوه بر اینکه کشورها به جرم انگاری قاچاق انسان متعهد و ملزم شده اند، جرایم موضوع پروتکل در حکم جرایم موضوع کنوانسیون پالرمو شناخته شده و لذا ضمانت اجراهای مربوط به جرایم سازمان یافته و سایر جرایم موضوع کنوانسیون از قبیل مسئولیت اشخاص حقوقی، ضبط و مصادره اموال و عواید ناشی از جرم و الزام به در نظر گرفتن مجازاتهای متناسب که به حد کافی بازدارندگی داشته باشند، شامل قاچاق انسان نیز می شود. به علاوه، مقررات پروتکل الزامات خاصی را برای همکاری دولتها در جهت مبارزه و پیشگیری از قاچاق انسان و حمایت از بزه دیدگان این جرم مخصوصاً در بازگشتن توأم با امنیت بزه دیدگان به کشورهای مبدأ و جبران خسارت از آنها در نظر گرفته اند. در کشور ما از سال 1383 با تصویب قانون مبارزه با قاچاق انسان، قانون گذار، عمدتاً ( و حتی صرفاً ) به جرم انگاری این پدیده پرداخته که از نقاط قوت آن، پیش بینی جزای نقدی به میزان دو برابر اموال و عواید مجرمانه است، لیکن چنانچه جرم قاچاق انسان مشمول عناوین مذکور در قانون مجازات اسلامی باشد، به مجازات مقرر در سایر عناوین محکوم می گردد که با قاعده تعدد معنوی جرم مغایرت دارد و ممکن است موجب عدم صدور حکم جزای نقدی شود. در هر حال این امکان است که عواید مجرمانه ناشی از قاچاق انسان بر اثر انطباق موضوع با مواد قانونی دیگری که فاقد مجازات مالی باشند در عمل برای بزهکاران باقی بماند در حالی که برای سرکوب این جرم که با انگیزه های مالی صورت می گیرد، محروم سازی مجرمین از عواید مجرمانه باید قطعیت داشته باشد. در قانون مبارزه با قاچاق انسان نیز ابهاماتی مشاهده می شود که در پایان نامه به آنها مفصلاً پرداخته شده است. به سبب ماهیت فراملی این جرم، هیچ کشوری به تنهایی در مبارزه با جرم مذکور نمی تواند توفیق چندانی داشته باشد و از این رو پیشنهاد این است که کشور ایران هر چه سریعتر به پروتکل پالرمو در خصوص قاچاق اشخاص به ویژه زنان و کودکان ملحق شود. کلید واژه: قاچاق انسان کنوانسیون پالرمو جرم سازمان یافته حمایت از بزه دیده مقدمه تحولات جهان معاصر که از یک سو به تحکیم و توسعه ارزشهای مشترک میان تمامی جوامع بشری منتهی شده، دیوار مرزهای ملی را کوتاه تر و فرهنگ ها را به هم نزدیک ساخته است و از سویی دیگر نیازها و آرمان ها و نگرانی های مشترکی را برای بشر پدید آورده است، از جمله نگرانی های بشریت در قرن حاضر، جرایم سازمان یافته فراملی می باشد که این دسته از جرایم امنیت ملت ها، دولت ها و به طور کلی بشریت را تهدید می کند. از جمله جرایم سازمان یافته فراملی می توان به جرم قاچاق انسان اشاره نمود که از ابتدای دهه 1990 میلادی این پدیده شوم ابعاد وسیعی پیدا کرده است. با عنایت به اینکه قاچاق انسان، به طور مستقیم به کرامت انسانی لطمه می زند و از سوی دیگر کلیه ابعاد سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کشورها به ویژه کشورهای جهان سوم و در حال توسعه را تهدید می کند، رسیدگی و توجه به این جرم را نسبت به دیگر جرایم از اهمیت خاصی برخوردار نموده است تا جایی که اراده ای بین المللی را در جهت مبارزه جدی تر با این پدیده شوم به وجود آورده است. کشور ما نیز از این معضل جهانی مستثنی نبوده و به ویژه به خاطر موقعیت خاص جغرافیایی و هم چنین وجود تفاوت های فرهنگی و اجتماعی فاحش با کشور های همسایه خود، باعث گردیده که بیشتر در معرض این جرم قرار گیرد. الف) بیان مسئله تحولات نوینی که در عصر حاضر در روابط جهانی و منطقه ای پدیدار شده، مرزهای محدود جغرافیایی را در نوردیده و زمینه بروز جرایمی را که در قالب شبکه های هدفمند و برنامه ریزی شده فعالیت دارند بیش از گذشته هموار ساخته است. تسهیل و تسریع ارتباطات، دسترسی به تجهیزات و وسایل مدرن، گسترش روابط مجازی رایانه ای ( اینترنتی و.... ) سیر ناموزون مهاجرت و بالاخره تبعیض ها و بی عدالتی ها و فقدان توسعه فراگیر و همه جانبه در کشورها و به تبع آن مشکلات فراوان سیاسی و فرهنگی و اقتصادی جهان معاصر و بسیاری مسائل دیگر، به تکثیر و توسعه برخی از انواع نوین جرایم از جمله قاچاق انسان در گستره منطقه ای و فرا منطقه ای دامن زده است. قاچاق انسان یکی از معضلاتی است که بویژه در دهه های اخیر و در کنار قاچاق مواد مخدر و کالا گریبانگیر جامعه بشری بوده است. قاچاق انسان به منظور استفاده از نیروی کار، بهره برداری جنسی، فروش اعضای بدن و مواردی از این قبیل کشورهای جهان را به تامل بیشتر در این زمینه فرا می خواند قاچاق انسان حیثیت و کرامت انسانی نوع بشر را بصورت جدی تهدید می کند. گستره دامنه فعالیت شبکه های مجرمانه و بروز صبغه فراملی برخی از آنها، امروز در غالب تهدیدی علیه امنیت و سلامت جوامع در سطح ملی و فرا ملی خود نمایی می کند، بنابراین بررسی و تحلیل اسناد و کنوانسیونهای بین المللی مرتبط با قاچاق انسان و قانون داخلی ایران به عنوان عضوی از جامعه جهانی امر بسیار مهمی در مسیر پیگیری و مبارزه با پدیده قاچاق انسان به شمار می رود. بی تردید وجود قوانین و مقررات جامع نقش بسزایی در کاهش جرایم دارد و قاچاق انسان نیز از این قائده مستثنی نیست در حال حاضر با عنایت به تصویب پروتکل پیشگیری، سرکوب و مجازات قاچاق انسان در سال 2000 و هم چنین قانون مبارزه با قاچاق انسان در ایران (مصوب 1383) انجام تحقیقی تطبیقی به منظور روشن شدن دیدگاه اسناد بین المللی و قانون داخلی ایران در خصوص قاچاق انسان ضرورت دارد. علل ریشه ای این معضل از یک سو، مطالعه مفاد کنوانسیونهای بین المللی و اقدامات انجام گرفته در سطح بین المللی و منطقه ای و داخلی و راهکارهای ارائه شده توسط آنها از سوی دیگر ما را در فهم نواقص و خلاء های قوانین مذکور و اتخاذ تدابیر صحیح و کارآمد یاری می نماید. فهرست مطالب چکیده 1 مقدمه 3 بیان مسئله 2 سوالات تحقیق 3 فرضیه های تحقیق 3 ضرورت و اهداف تحقیق 4 روش تحقیق 5 سازمان دهی تحقیق 5 بخش اول:قاچاق انسان،خصایص جرم شناختی و جایگاه پروتکل الحاقی به کنوانسیون پالرمو در مبارزه با این جرم فصل اول: قاچاق انسان و مفاهیم مرتبط با آن 10 مبحث اول: تعریف قاچاق انسان و خصایص آن 10 گفتار اول: تعریف قاچاق انسان 11 گفتار دوم: خصایص بزه قاچاق انسان 18 الف) عدم رضایت واقعی بزه دیده یا افراد زیان دیده از جرم 11 ب) خصیصه تجاری یا سوداگرانه جرم قاچاق انسان 12 ج) خصیصه سازمان یافتگی جرم قاچاق انسان 13 مبحث دوم: مفاهیم مرتبط یا مشابه با قاچاق انسان 28 گفتار اول: مقایسه قاچاق انسان و قاچاق مهاجرین 29 گفتار دوم: مقایسه قاچاق انسان و جرم به بردگی گرفتن یا فروش برده 33 گفتار سوم: مقایسه قاچاق انسان و جرم استثمار و بهره کشی جنسی یا قوادی سازمان یافته 38 فصل دوم: خصایص جرم شناختی قاچاق انسان 45 مبحث اول: خصایص مربوط به جنبه سازمان یافته و فراملی جرم 45 گفتار اول : عواید و سود حاصله از ارتکاب جرم و آمار موجود در این خصوص 46 گفتار دوم: وجود حلقه های بزه کاری قاچاق انسان در بیش از یک کشور 54 مبحث دوم: خصایص مربوط به بزه دیده 58 گفتار اول: خاموش بودن و ضعیف بودن بزه دیده به عنوان عامل دشواری کشف جرم 59 فصل سوم: جایگاه پروتکل الحاقی به کنوانسیون پالرمو در مبارزه با جرم قاچاق انسان 63 مبحث اول: اقدامات بین المللی انجام شده پیش از تصویب پروتکل قاچاق انسان 64 گفتار اول: کنوانسیون ها و اسناد مربوط به برده داری، تجارت برده و عناوین مشابه 65 گفتار دوم: اعلامیه ها و کنوانسیون های دیگر مرتبط با بحث قاچاق انسان 68 میحث دوم: چگونگی شکل گیری پروتکل الحاقی به کنوانسیون پالرمو و محتویات پروتکل 83 گفتار اول: چگونگی شکل گیری، تدوین متن و امضاء پروتکل و روند تصویب آن تا به امروز 85 گفتار دوم: محتوای پروتکل در یک نگاه کلی 87 بخش دوم:قواعد ماهوی و شکلی ناظر بر تعقیب کیفری بزه قاچاق انسان و حقوق بزه دیدگان این جرم فصل اول: قواعد ماهوی مربوط به بزه قاچاق انسان 95 مبحث اول: عناصر تشکیل دهنده جرم 96 گفتار اول: عنصر قانونی 96 الف ) عنصر قانونی جرم قاچاق انسان 96 ب) عنصر قانونی جرایم در حکم قاچاق انسان 100 ج) مواد اختصاص یافته به تعریف جرم قاچاق انسان و جرایم ملحق به آن در پروتکل الحاقی به کنوانسیون پالرمو 102 گفتار دوم: عنصر مادی جرم 105 الف) رفتارهای مصداق عمل مجرمانه در جرم قاچاق انسان 105 ب) شرایط مادی لازم برای تحقق جرم 111 1- تاثیر رضایت یا عدم رضایت بزه دیده 111 2- وسایل مورد استفاده در ارتکاب جرم 115 3- اهمیت جابجایی مکانی و ضرورت یا عدم ضرورت انتقال بزه دیده به کشور دیگر 120 گفتار سوم: عنصر معنوی یا روانی جرم 123 الف) علم مجرمانه 123 ب) سوء نیت عام در ارتکاب جرم قاچاق انسان 125 ج) سوء نیت خاص و مقاصد مرتکب از انجام اقدامات مجرمانه 127 مبحث دوم: سایر قواعد ماهوی مربوط به تعقیب جرم قاچاق انسان 130 گفتار اول: مجازات های اصلی 131 الف) الزامات مندرج در پروتکل الحاقی راجع به مجازات اشخاص حقیقی و یا حقوقی 132 ب) مجازاتهای اصلی مقرر در حقوق ایران 134 گفتار دوم : مجازات های تکمیلی و ضبط و مصادره اموال و عواید مجرمانه 134 الف ) مجازاتهای تکمیلی و تبعی 138 ب ) ضبط و مصادره اموال و عواید مجرمانه در بزه قاچاق انسان 139 فصل دوم: قواعد شکلی مربوط به تعقیب بزه قاچاق انسان و حقوق بزه دیدگان این جرم 144 مبحث اول: قواعد شکلی مربوط به تعقیب جرم قاچاق انسان 144 گفتار اول: عدم ضرورت شکایت شاکی خصوصی 146 گفتار دوم: امکان بهره گیری از فنون و شیوه های مخصوص و فوق العاده در تحقیق و تحصیل ادله جرم 147 گفتار سوم: ضبط و توقیف اموال متهمین در طی رسیدگی کیفری به جرم قاچاق انسان 150 گفتار چهارم: حمایت از شهود و مطلعین در جرم قاچاق انسان 152 مبحث دوم: حقوق بزه دیدگان و حمایت از آنها در جرم قاچاق انسان 163 گفتار اول: حق بزه دیده مبنی بر دخالت موثر در فرآیند کیفری 163 گفتار دوم: حق بزه دیده مبنی بر دریافت غرامت و جبران خسارت 166 گفتار سوم: حق بزه دیده مبنی بر دریافت اجازه اقامت در کشور میزبان و یا دریافت مساعدت برای بازگشتن به وطن خود 171 نتیجه‌گیری و پیشنهادات 184 پیوست 191 منابع و مآخذ 206