بررسی تطبیقی نکاح و طلاق در فقه امامیه و حنفیه

موضوع نکاح و طلاق یکی از مباحث احوال شخصیه است که نیازمند تفحص و بررسی تطبیقی است. در این پژوهش سعی بر ارائه گزارشی مفصل، همراه با استناد به منابع اصلی، در خصوص مواضع اشتراکی و اختلافی بین فقه حنفی و امامیه است. در این پژوهش سعی بر بررسی این مطالب در جهت یافت نقاط مشترک و نیز تبیین مواضع اختلاف، برای تبین هدف والاتر که همانا تقریب بین مذاهب اسلامی است، می‌باشد.

خانواده یک نظام اجتماعی است که رسما در همه جوامع پذیرفته شده و توسعه یافته است. ازدواج پیامدهای حقوقی و واجباتی در پی دارد که احترام متقابل زوجین، درک تکالیف متقابل ایشان، اعتقاد به زندگی مشترک و پایبندی به وظایف زناشویی و ... از جمله این پیامدها است. در صورتی که زوجین درک صحیح و کاملی از زندگی مشترک نداشته باشند، پای تفرقه و جدایی به میان می‌آید.

باتوجه به اشتراکات دینی و مذهبی که در خصوص احوال شخصیه و نیز مراودات و روابط اجتماعی بین حنفیان کشور و اکثریت امامیه وجود دارد و نیز وجود اختلافات مذهبی و تفاوت‌های نسبی در احوال شخصیه بین فقه و حقوق امامیه و حنفیه(که قانون آن را به رسمیت شناخته است) اهمیت موضوع مشخص است. زیرا در مقام ابتلا و عمل به مفاد مواد راجع به احوال شخصیه، زمانی امکان تصمیم‌گیری وجود دارد که بررسی تطبیقی و مقارنه فقهی بین مذاهب صورت گیرد. موارد مشترک دو قانون و افتراقات آن معین و احصا شود.

فهرست مطالب

مقدمه 6
ا: بیان مساله 6
ب: اهداف پژوهش 7
ج: سوالات پژوهش 7
د: فرضیه‌های پژوهش 7
ه: پیشینه پژوهش 8
و: جنبه نوآوری پژوهش 8
ز: روش گردآوری مطالب 9

مبحث اول: ایجاب و قبول 11
گفتار اول: اصل ایجاب و قبول 11
گفتار دوم: الفاظ ایجاب و قبول 13
گفتار سوم: تقدم قبول بر ایجاب 15
مبحث دوم: تنجز عقد 15
مبحث سوم: شروط متعاقدین عقد نکاح 19
مبحث چهارم: شروط زوجه بر زوج و شروط زوج بر زوجه 21
مبحث پنجم: دعوی ازدواج 22
مبحث ششم: محرمات نکاح 23
گفتار اول: ازدواج با محارم 23
ا: محارم نسبی 23
ب: محارم سببی(مصاهری) 25
ج: محارم رضائی 26
گفتار دوم: دیگر اسباب حرمت نکاح 28
ا: وطی به شبهه 28
ب: جمع بین محارم 29
ج: نکاح با فرزند حاصل از زنا 31
د: تعدد زوجات 31
ه: حرمت نکاح با اهل کتاب 33
و: حرمت نکاح در زمان عده 36
مبحث هفتم: ولایت در نکاح 37
مبحث هشتم: مهر 44
گفتار اول: شرایط مهریه 45
ا: مالیت داشتن 45
ب: معلوم بودن 46
ج: دیگر شرایط 48
گفتار دوم: موارد ثبوت مهرالمثل 49
گفتار سوم: شرط تعجیل و یا تاجیل مهر 52
گفتار چهارم: حق حبس در مهر 53
گفتار پنجم: طلاق قبل از دخول 55
خلاصه فصل اول 57

مبحث اول: ایجاب و قبول 60
گفتار اول: لغت شناسی ایجاب و قبول 60
ا: الفاظ ایجاب و قبول 60
ب: ماضی بودن 61
ج: به لفظ عربی بودن 62
گفتار دوم: فوریت در قبول 62
گفتار سوم: کتابت ایجاب و قبول 64
مبحث دوم: شهود عقد 64
گفتار اول: ضرورت حضور شاهد 64
ب) تعدد 66
ج) شرط سماع 66
د) شرط عدالت 67
مبحث سوم: شروط عاقدین 67
گفتار اول: اکراه در عقد 67
گفتار دوم: وقوع عقد به نحو هزل 69
گفتار سوم ازدواج سفیه 70
گفتار چهارم: بلوغ 71
ا: علائم بلوغ 71
ب: سن بلوغ 71
مبحث چهارم: شروط طلاق در عقد نکاح 72
مبحث پنجم: ادعای زوجیت 73
مبحث ششم: محرمات نکاح 73
گفتار اول: نکاح دختر زوجه 73
گفتار دوم: جمع بین محارم 74
گفتار سوم: نشر حرمت به وسیله زنا 78
گفتار چهارم: عدد زوجات 79
گفتار پنجم: حرمت لعان 80
گفتار ششم: تعداد طلاق 81
گفتار هفتم: حرمت رضاعی 84
ا: لبن حاصل ناشی از وطی شرعی یا غیر شرعی؟ 84
ج: میزان لبن 85
گفتار هشتم: نکاح در عده 86
گفتار نهم: نکاح در زمان احرام 87
مبحث هفتم: ولایت در نکاح 88
گفتار اول: ولایت بر بالغه رشیده 88
گفتار دوم: ولایت بر صغیر و مجنون و سفیه 89
گفتار سوم: تزویج بدون مهر صغیر 89
مبحث هشتم: کفائت 89
مبحث نهم: عیوب 90
اـ۱: مصداق وقوع عنن 91
اـ ۲: نیاز به صیغه طلاق 91
ا ـ۳: مهریه در زمان طلاق به دلیل عنن 91
مبحث دهم: خیار شرط در نکاح 92
مبحث یازدهم: مهر 93
گفتار اول: میزان مهر 94
گفتار دوم: ازدواج بدون مهر 95
گفتار سوم: تعجیل یا تاجیل 96
گفتار چهارم: شرط مقداری از مهر برای پدر زوجه 96
گفتار پنجم: پدر و مهریه فرزند صغیر 97
خلاصه فصل 98

مقدمه 100
مبحث اول: شروط طلاق 100
گفتار اول:شرایط مطلق 100
گفتار دوم: طلاق ولی 102
گفتار سوم: طلاق سفیه 103
گفتار چهارم: شرایط مطلقه 104
گفتار پنجم: حضور شاهد 105
مبحث دوم:انواع طلاق 106
گفتار اول: طلاق رجعی 107
گفتار دوم: طلاق بائن 108
ب: انواع طلاق بائن 109
ج: طلاق خلع 109
ج ـ۱: میزان مهر 111
ج ـ۲: عوض خلع 111
ج ـ۳ : شرایط زوجه مخالعه 112
ج ـ۴: شروط زوجه مخالع 113
ج ـ۵: نحوه رجوع 114
مبحث سوم: اشتباه در عدد طلاق 115
مبحث چهارم: عده 115
گفتار اول: وجوب عده 116
گفتار دوم: مدت عده 116

مقدمه 119
مبحث اول: شرایط طالق 120
گفتار اول: اختیار 120
گفتار دوم: قصد 121
گفتار سوم: طلاق بالغ مجنون 121
مبحث دوم: شرایط مطلقه 122
مبحث سوم: صیغه طلاق 123
مبحث چهارم: انواع طلاق 124
گفتار اول: طلاق یائسه 124
گفتار دوم: طلاق خلع 124
ا: طرف کراهت؟ 124
ب: عوض خلع 126
ب ـ۱: از جانب اجنبی 126
ب ـ۲: ما لا یملک 126
ج: صیغه خلع 127
مبحث پنجم: عده 128
گفتار اول: عده خلو 128
گفتار دوم: عده سقط جنین 129
گفتار سوم: عده مدخوله قبل تسع(۹سالگی) 129
گفتارچهارم: عده زن حائض مضطربه 129
خلاصه فصل 130
نتایج پژوهش و پیشنهادات: 131

فهرست منابع و ماخذ 134