بررسی تاثیرگذاری شبکه های اجتماعی اینترنتی بر روی مشارکت سیاسی دانشجویان

شبکه های اجتماعی اینترنتی به سرعت در حال رشد بوده و محبوبیت بالایی را به خود جلب کرده اند. این رشد اغلب شرکتهاب تجاری را بر آن داشته تا درصدد سرمایه گذاری مالی به منظور ایجاد، خریداری و تبلیغات در این شبکه-ها برآیند. از طرفی نیز برخی از این شرکتها کارکنانشان را از دسترسی به چنین شبکه هایی محروم کرده-اند و عضویت در این شبکه ها را برای آنان ممنوع کرده-اند. ارتش ایالات متحده عضویت سربازانش را در این سایتهای اجتماعی بویژه در Myspace ممنوع کرده است و حکومت کانادا نیز کارمندانش را از عضویت در فیس بوک منع کرده است(History of Web2،2007).

مشارکت سیاسی مفهومی پیچیده و چند بعدی است. مشارکت سیاسی مفهومی است که برای نظامهای سیاسی دموکراتیک و شبه دموکراتیک حائز اهمیت فراوان است و بسیاری سلامت هر نظام دموکراتیک را در گرو مشارکت سیاسی شهروندانش می دانند. همچون بسیاری دیگر از مفاهیم متداول در علوم سیاسی، بر سر مفهوم مشارکت سیاسی نیز مجادلات بسیاری درگرفته است و اجماع نظردر خصوص تعریف این مفهوم وجود ندارد. فرهنگ علوم سیاسی آکسفورد مشارکت سیاسی را به معنای شرکت کردن در سیاست تعریف کرده است، اما این تعریف همانگونه که کاملا مشخص است، بسیارکلی و مبهم می باشد. مشارکت می تواند اشکال بسیاری به خود بگیرد، از عمل منفعلانه تماشای اخبار تلویزیونی یا گوش سپردن به اخبار رادیو تا عمل رای دهی که بارزترین جلوه مشارکت سیاسی است. عرف چنین بوده است که مشارکت سیاسی را تنها شرکت در انتخابات در نظر می گرفته اند، با این وجود روشن است که مشارکت سیاسی ابعادی فراتر از عمل رای دهی را در بر می گیرد.

هدف از این پایان نامه بررسی تاثیرگذاری شبکه های اجتماعی اینترنتی بر روی مشارکت سیاسی دانشجویان می باشد. ما در اين پژوهش از فرضيه بسيج حمايت كرديم كه طرفداران آن بر نقش مثبت شبکه های اجتماعی اینترنتی در افزايش مشاركت سياسي كاربرانشان تاكيد دارند. هرچند فرضيه بسيج(همچون فرضيه تقويت) در مواردي و بهتر است بگوييم تا حدودي پا را از دايره اعتدال و ميانه روي بيرون گذاشته و به اغراق گويي در ارتباط با تاثيرات اين شبكه ها دچار شده است

فهرست مطالب
چکیده 14
فصل اول: مقدمات و کلیات 15
بیان مساله15
اهمیت پژوهش 17
نتیجه و کاربرد پژوهش 17
پیشینه تحقیق 18
سئوال اصلی25
فرضیه اصلی 25
فرضیه رقیب 25
تعریف مفاهیم25
متغیرها 28
روش تحقیق 28
جامعه آماری پژوهش 28
روش نمونه گیری و حجم نمونه28
پایایی پرسش نامه31
چارچوب نظری32

فصل دوم: مدل تحلیلی پژوهش38
فصل سوم:شبکه های اجتماعی اینترنتی، تاریخچه شکل گیری، ویژگیها و تمایزها45
ظهور نسل دوم وب و پیدایش شبکه های اجتماعی اینترنتی45
"وب2 " چیست؟ 47
تاریخچه شکل گیری شبکه های اجتماعیاینترنتی و روند تکامل آنها53
علل رشد سریع شبکه های اجتماعی اینترنتی56
ویژگیهای شبکه های اجتماعی اینترنتی 58
عملکرد شبکه های اجتماعی اینترنتی59
انواع سایتهای اجتماعی اینترنتی 61

فصل چهارم: آمار توصیفی 63
1-4: ترکیب جنسیتی63
2-4:ترکیب سنی64
3-4:مقطع تحصیلی 65
4-4: حوزه تحصیلی 66
5-4: مدت زمان استفاده دانشجویان از اینترنت 67
6-4: مدت زمان استفاده دانشجویان از شبکه های اجتماعی اینترنتی68
7-4: تغییرات ایجاد شده در مدت زمان استفاده از شبکه های اجتماعی اینترنتی و تعداد کاربران این شبکه ها در ایام انتخابات و رخدادهای پس از آن از نگاه دانشجویان 69
8-4: تاثیر فیلترینگ بر دسترسی جوانان و بویژه دانشجویان به سایتهای اجتماعی فیلتر شده70
9-4: منابع کسب اخبار و اطلاعات روزمره دانشجویان71
10-4 : کیفیت بهره گیری از اینترنت72
11-4:سطح علاقه مندی به مشارکت در گفتگوهای سیاسی-اجتماعی در شبکه های اجتماعی اینترنتی73
12-4: ارزیابی دانشجویان از سطح اعتماد جوانان به شبکه های اجتماعی اینترنتی43
13-4: کیفیت مشارکت دانشجویان در شبکه های اجتماعی اینترنتی 75
14-4: سطح مشارکت در انتخابات76
15-4: سطح فعالیتهای سیاسی- اجتماعی دانشجویان 78
16-4: تاثیر شبکه های اجتماعی بر مشارکت در انتخابات 78
17-4: سطح تاثیرگذاری شبکه های اجتماعی اینترنتی در پیش و پس از انتخابات79
18-4: میزان تاثیرگذاری شبکه های اجتماعی اینترنتی در آگاهی معترضین از زمان و مکان تجمعات اعتراضی 80
19-4:مقایسه سطح تاثیرگذاری شبکه های اجتماعی اینترنتی و شبکه های اجتماعی سنتی بر اعتراضات پس از انتخابات 81
20-4: الگوی مشارکت(مواضع سیاسی پس از انتخابات) 82
21-4: الگوی مشارکت(واکنش شهروندان به تضییع مداوم حقوقشان از سوی حکومت) 83
22-4: عوامل موثر بر مشارکت سیاسی مردم از نگاه دانشجویان 84
23-4: میزان رضایت سیاسی دانشجویان 85
24-4: حمایت از مواضع سیاسی شخصیتها و طیفهای سیاسی 86
25-4: سطح اعتماد دانشجویان به نظام سیاسی87
26-4: سطح تقاضای سیاسی دانشجویان88

فصل پنجم: ارتباط متغیرهای جمعیت شناختی با متغیرهای مستقل:
1-5: ارتباط میان متغیرهای جمعیت شناختی بامدت زمان استفاده دانشجویان از اینترنت و شبکه های اجتماعی اینترنتی90
1-1-5 : رابطه میان سن و مدت زمان استفاده از اینترنت90
2-1-5: رابطه میان جنسیت و مدت زمان استفاده از اینترنت 91
3-1-5:رابطه میان حوزه تحصیلی و مدت زمان استفاده از اینترنت 92
4-1-5: رابطه میان سن و مدت زمان استفاده از شبکه های اجتماعی ایتنترنتی93
5-1-5: رابطه جنسیت و مدت زمان استفاده از شبکه های اجتماعی ایتنترنتی 96
6-1-5: رابطه حوزه تحصیلی و مدت زمان استفاده از شبکه های اجتماعی ایتنترنتی 97
7-1-5: رابطه سن با تغییرات ایجاد شده در مدت زمان استفاده از شبکه های اجتماعی اینترنتی و تعداد کاربران این شبکه ها از نگاه دانشجویان 99
8 -1-5: رابطه جنسیت با تغییرات ایجاد شده در مدت زمان استفاده از شبکه های اجتماعی اینترنتی و تعداد کاربران این شبکه ها از نگاه دانشجویان 99
9-1-5: رابطه حوزه تحصیلی با تغییرات ایجاد شده در مدت زمان استفاده از شبکه های اجتماعی اینترنتی و تعداد کاربران این شبکه ها از نگاه دانشجویان 101
10-1-5: رابطه میان سن و منابع اصلی کسب اخبار دانشجویان102
11-1-5: رابطه میان جنسیت و منابع اصلی کسب اخبار دانشجویان103
12-1-5: رابطه میان حوزه تحصیلی و منابع اصلی کسب اخبار دانشجویان 105
2-5: ارتباط میان متغیرهای جمعیت شناختی با میزان علاقه مندی و اعتماد دانشجویان به شبکه های اجتماعی اینترنتی 105
1-2-5: رابطه سن با سطح علاقه مندی دانشجویان به مشارکت در گفتگوهای سیاسی- اجتماعی در شبکه های اجتماعی اینترنتی 107
2-2-5: رابطه جنسیت با سطح علاقه مندی دانشجویان به مشارکت در گفتگوهای سیاسی- اجتماعی در شبکه های اجتماعی اینترنتی 108
3-2-5: رابطه حوزه تحصیلی با سطح علاقه مندی دانشجویان به مشارکت در گفتگوهای سیاسی- اجتماعی در شبکه های اجتماعی اینترنتی 109
4-2-5: ارتباط میان سن با ارزیابی دانشجویان از سطح اعتماد جوانان به سایتها یا شبکه های اجتماعی اینترنتی110
5-2-5: ارتباط میان جنسیت با ارزیابی دانشجویان از سطح اعتماد جوانان به سایتها یا شبکه های اجتماعی اینترنتی112
6-2-5: ارتباط میان حوزه تحصیلی با ارزیابی دانشجویان ازسطح اعتماد جوانان به سایتها یا شبکه های اجتماعی اینترنتی 113

فصل ششم: بررسی ارتباط میان سرمایه اجتماعی(سطح اعتماد به نظام سیاسی) با متغیرهای مستقل
1-6: ارتباط میان سرمایه اجتماعی با مدت زمان استفاده دانشجویان از اینترنت و شبکه های اجتماعی اینترنتی 115
1-1-6: رابطه میان سرمایه اجتماعی و مدت زمان استفاده از اینترنت115
2-1-6: رابطه میان سرمایه اجتماعی و مدت زمان استفاده از شبکه های اجتماعی اینترنتی 117
3-1-6: رابطه میان سرمایه اجتماعی و تغییرات ایجاد شده در مدت زمان استفاده از شبکه های اجتماعی اینترنتی و تعداد کاربران این شبکه ها از نگاه دانشجویان119
4-1-6: رابطه سرمایه اجتماعی و منابع کسب اخبار روزانه دانشجویان120
2-6: ارتباط سرمایه اجتماعی با میزان علاقه مندی و اعتماد دانشجویان به شبکه های اجتماعی اینترنتی122
1-2-6: رابطه سرمایه اجتماعی و سطح علاقه مندی دانشجویان به مشارکت در گفتگوهای سیاسی- اجتماعی در شبکه های اجتماعی اینترنتی123
2-2-6:رابطه میان سرمایه اجتماعی با ارزیابی دانشجویان از سطح اعتماد جوانان به سایتها یا شبکه های اجتماعی اینترنتی123

فصل هفتم: بررسی رابطه میان میزان رضایت سیاسی با مدت زمان استفاده از اینترنت و شبکه های اجتماعی اینترنتی، میزان علاقه مندی به مشارکت سیاسی در این شبکه ها و سطح اعتماد به شبکه های اجتماعی اینترنتی
1-7: سنجش ارتباط میان میزان رضایت سیاسی و مدت زمان استفاده از اینترنت و شبکه های اجتماعی اینترنتی125
1-1-7: ارتباط مابین میزان رضایت سیاسی با مدت زمان استفاده از اینترنت125
2-1-7: ارتباط مابین میزان رضایت سیاسی با مدت زمان استفاده از شبکه های اجتماعی اینترنتی127
3-1-7: ارتباط مابین میزان رضایت سیاسی با تغییرات ایجاد شده در مدت زمان استفاده از شبکه های اجتماعی اینترنتی و تعداد کاربران این شبکه ها از نگاه دانشجویان 129
4-1-7: ارتباط مابین میزان رضایت سیاسی و منابع کسب اخبار روزانه دانشجویان130
2-7: سنجش ارتباط مابین سطح رضایت سیاسی باسطح علاقه مندیبه مشارکت سیاسی درشبکه های اجتماعی اینترنتی و اعتماد دانشجویان به آنها 131
1-2-7: رابطه میزان رضایت سیاسی و سطح علاقه مندی دانشجویان به مشارکت سیاسی در شبکه های اجتماعی اینترنتی131
2-2-7:رابطه میزان رضایت سیاسی وارزیابی دانشجویان از سطح اعتماد جوانان به سایتها یا شبکه های اجتماعی اینترنتی133

فصل هشتم: بررسی ارتباط میان مواضع سیاسی با متغیرهای مستقل
1-8: سنجش رابطه میان مواضع سیاسی و میزان استفاده از اینترنت و شبکه های اجتماعی اینترنتی135
1-1-8: ارتباط میان مواضع سیاسی و مدت زمان استفاده از اینترنت 135
2-1-8: ارتباط میان مواضع سیاسی و مدت زمان استفاده از شبکه های اجتماعی اینترنتی137
3-1-8: ارتباط میان مواضع سیاسی با تغییرات ایجاد شده در مدت زمان استفاده از شبکه های اجتماعی اینترنتی و تعداد کاربران این شبکه ها از نگاه دانشجویان139
4-1-8: ارتباط میان مواضع سیاسی با منابع کسب اخبارو اطلاعلات روزانه دانشجویان140
5-1-8: ارتباط میان مواضع سیاسی با مدت زمان استفاده دانشجویان از اینترنت142
6-1-8: ارتباط میان مواضع سیاسی با مدت زمان استفاده دانشجویان از شبکه های اجتماعی اینترنتی 144
7-1-8: ارتباط میان مواضع سیاسی و تغییرات ایجاد شده در مدت زمان استفاده از شبکه های اجتماعی اینترنتی و تعداد کاربران این شبکه ها از نگاه دانشجویان146
8-1-8: رابطه میان مواضع سیاسی با ارزیابی دانشجویان از سطح اعتماد جوانان به سایتها یا شبکه های اجتماعی اینترنتی148
2-8: سنجش رابطه میان مواضع سیاسی با سطح علاقه مندی دانشجویان به مشارکت درگفتگوهای سیاسی- اجتماعی در شبکه های اجتماعی اینترنتی 149
1-2-8:ارتباط مواضع سیاسی دانشجویان و سطح علاقه مندی آنان به مشارکت سیاسی در شبکه های اجتماعی اینترنتی149
2-2-8: رابطه مواضع سیاسی و ارزیابی دانشجویان از سطح اعتماد جوانان به سایتها یا شبکه های اجتماعی اینترنتی151
3-2-8: ارتباط مواضع سیاسی دانشجویان و سطح علاقه مندی آنان به مشارکت سیاسی در شبکه های اجتماعی اینترنتی152
4-2-8: ارتباط مواضع سیاسی و ارزیابی دانشجویان از سطح اعتماد جوانان به سایتها یا شبکه های اجتماعی اینترنتی153

فصل نهم: بررسی ارتباط میان تقاضای سیاسی دانشجویان با متغیرهای مستقل
1-9: سنجش رابطه سطح تقاضای سیاسی دانشجویان با مدت زمان استفاده آنان از اینترنت و شبکه های اجتماعی154
1-1-9:ارتباط میان سطح تقاضایسیاسی و مدت زمان استفاده از اینترنت 154
2-1-9: رابطه میان سطح تقاضای سیاسی با مدت زمان استفاده دانشجویان از شبکه های اجتماعی اینترنتی155
3-1-9: ارتباط مابین سطح تقاضای سیاسی و تغییرات ایجاد شده در مدت زمان استفاده از شبکه های اجتماعی اینترنتی و تعداد کاربران این شبکه ها از نگاه دانشجویان 157
4-1-9: رابطه میان سطح تقاضای سیاسی با منابع کسب اخبار و اطلاعات روزانه دانشجویان 158
2-9: سنجش رابطه سطح تقاضای سیاسی دانشجویان با سطح علاقه مندی آنان به مشارکت سیاسی درشبکه های اجتماعی اینترنتی و میزان اعتماد آنان به این شبکه ها160
1-2-9: رابطه سطح تقاضایسیاسی دانشجویان و میزان علاقه آنان به مشارکت سیاسی در شبکه های اجتماعی اینترنتی 160
2-2-9: ارتباط سطح تقاضای سیاسی و ارزیابی دانشجویان از سطح اعتماد جوانان به سایتهای اجتماعی اینترنتی 161

فصل دهم: بررسی ارتباط میان میزان استفاده دانشجویان از اینترنت و شبکه های اجتماعی اینترنتی با میزان رضایت سیاسی، مواضع سیاسی و سطح تقاضای سیاسی
1-10: رابطه میان استفاده از اینترنت و شبکه های اجتماعی اینترنتی با میزان رضایت سیاسی 163
1-1- 10: ارتباط میان مدت زمان استفاده از اینترنت و میزان رضایت سیاسی163
2-1-10: ارتباط میان مدت زمان استفاده از شبکه های اجتماعی اینترنتی و میزان رضایت سیاسی 165
3-1-10: ارتباط مابین تغییرات ایجاد شده در مدت زمان استفاده از شبکه های اجتماعی اینترنتی و تعداد کاربران این شبکه ها از نگاه دانشجویان در ایام انتخابات و اعتراضات پس از آن با میزان رضایت سیاسی166
4-1-10: ارتباط میان منابع کسب اخبار دانشجویان با میزان رضایت سیاسی 167
2-10: بررسی ارتباط میان میزان استفاده دانشجویان از اینترنت و شبکه های اجتماعی اینترنتی با مواضع سیاسی169
1-2-10: ارتباط میان مدت زمان استفاده از اینترنت و مواضع سیاسی 169
2-2-10: ارتباط میان مدت زمان استفاده از شبکه های اجتماعی اینترنتی بامواضع سیاسی 171
3-2-10: ارتباط مابین تغییرات ایجاد شده در مدت زمان استفاده از شبکه های اجتماعی اینترنتی و تعداد کاربران این شبکه هااز نگاه دانشجویان در ایام انتخابات و اعتراضات پس از آن با مواضع سیاسی 173
4-2-10: ارتباط میان منابع کسب اخبار دانشجویان با مواضع سیاسی 175
5-2-10: ارتباط میان مدت زمان استفاده از اینترنت و مواضع سیاسی 177
6-2-10: ارتباط میان مدت زمان استفاده از شبکه های اجتماعی اینترنتی با مواضع سیاسی178
7-2-10: ارتباط مابین تغییرات ایجاد شده در مدت زمان استفاده از شبکه های اجتماعی اینترنتی و تعداد کاربران این شبکه ها از نگاه دانشجویان در ایام انتخابات و اعتراضات پس از آن با مواضع سیاسی 179
8-2-10: ارتباط میان منابع کسب اخبار دانشجویان با مواضع سیاسی 180
3-10: بررسی ارتباط میان میزان استفاده دانشجویان از اینترنت و شبکه های اجتماعی اینترنتی با سطح تقاضای سیاسی181
1-3-10: ارتباط میان مدت زمان استفاده از اینترنت و سطح تقاضای سیاسی 181
2-3-10: ارتباط میان مدت زمان استفاده ازشبکه های اجتماعی اینترنتی با سطح تقاضای سیاسی183
3-3-10: ارتباط مابین تغییرات ایجاد شده در مدت زمان استفاده از شبکه های اجتماعی اینترنتی و تعداد کاربران این شبکه ها ازنگاه دانشجویان درایام انتخابات و اعتراضات پس از آن با سطح تقاضای سیاسی 185
4-3-10: ارتباط میان منابع کسب اخبار دانشجویان با سطح تقاضای سیاسی 186

فصل یازدهم: سنجش ارتباط میان سطح علاقه مندی به مشارکت در مباحثات سیاسی در شبکه های اجتماعی اینترنتی و سطح اعتماد دانشجویان به این شبکه ها با میزان رضایت سیاسی، مواضع سیاسی و سطح تقاضای سیاسی
1-11: ارتباط میان سطح علاقه مندی به مشارکت در مباحثات سیاسی در شبکه های اجتماعی اینترنتی با میزان رضایت سیاسی ، مواضع سیاسی و سطح تقاضای سیاسی 188
1-1-11: رابطه سطح علاقهبه مشارکت در مباحثات سیاسی در شبکه های اجتماعی اینترنتی با میزان رضایت سیاسی188
2-1-11:رابطه سطح علاقهبه مشارکت در مباحثات سیاسی در شبکه-های اجتماعی اینترنتی با مواضع سیاسی 190
3-1-11:ارتباط سطح علاقهبه مشارکت در مباحثات سیاسی در شبکه-های اجتماعی اینترنتی با مواضع سیاسی 191
4-1-11: رابطهسطح علاقهبه مشارکت در مباحثات سیاسی در شبکه های اجتماعی اینترنتی باتقاضای سیاسی 192
2-11: رابطه میانسطح اعتماد دانشجویان به شبکه های اجتماعی اینترنتی با میزان رضایت سیاسی، مواضع سیاسی و سطح تقاضای سیاسی 194
1-2-11: رابطه میانسطح اعتماد دانشجویان به شبکه های اجتماعی اینترنتی با میزان رضایت سیاسی 194
2-2-11: رابطه میانسطح اعتماد دانشجویان به شبکه های اجتماعی اینترنتی با مواضع سیاسی 195
3-2-11: رابطه میانسطح اعتماد دانشجویان به شبکه های اجتماعی اینترنتی با مواضع سیاسی 197
4-2-11:سنجش ارتباط میان سطح اعتماد دانشجویان به شبکه های اجتماعی اینترنتی با سطح تقاضای سیاسی 198

فصل دوازدهم: سنجش ارتباط میان رضایت سیاسیبا میزان مشارکت سیاسی و الگوی مشارکت
1-12: ارتباط رضایت سیاسی با میزان مشارکت سیاسی199
1-1-12: رابطه رضایت سیاسی با شرکت در انتخابات199
2-1-12: ارتباط میان رضایت سیاسی با مشارکت در فعالیتهای سیاسی- اجتماعی 200
2-12: ارتباط رضایت سیاسی با الگوی مشارکت 202
1-2-12: رابطه میان رضایت سیاسی با پذیرش نتایج انتخابات202
2-2-12: ارتباط میان رضایت سیاسی با واکنش شهروندان نسبت به تضییع حقوقشان از سوی حکومت 204

فصل سیزدهم: سنجش ارتباط میان سطح تقاضای سیاسی با میزان مشارکت سیاسیو الگوی مشارکت
1-13: ارتباط مواضع سیاسی با میزان مشارکت سیاسی206
1-1-13:رابطه مواضع سیاسی با شرکت در انتخابات 206
2-1-13: رابطه مواضعسیاسی با مشارکت در فعالیتهای سیاسی- اجتماعی208
3-1-13: رابطه مواضع سیاسی با شرکت در انتخابات 210
4-1-13: رابطه مواضعسیاسی با مشارکت در فعالیتهای سیاسی- اجتماعی211
2-13: ارتباط مواضع سیاسی با الگوی مشارکت213
1-2-13: رابطه مواضع سیاسی و پذیرش نتایج انتخابات213
2-2-13: رابطه مواضع سیاسی با واکنش شهروندان نسبت به تضییع حقوقشان از سوی حکومت 215
3-2-13: رابطه مواضع سیاسی و پذیرش نتایج انتخابات216
4-2-13: رابطه مواضع سیاسی با واکنش شهروندان نسبت به تضییع حقوقشان از سوی حکومت218

فصل چهاردهم: ارتباط میان سطح تقاضای سیاسی(الگوی سطح تقاضا) با میزان مشارکت سیاسی و الگوی مشارکت
1-14:ارتباط میان سطح تقاضای سیاسی با میزان مشارکت سیاسی 222
1-1-14: رابطه میان سطح تقاضای سیاسی با شرکت در انتخابات224
2-1-14: رابطه مواضعسیاسی با مشارکت در فعالیتهای سیاسی- اجتماعی224
2-14 : ارتباط مواضع سیاسی با الگوی مشارکت225
1-2-14: رابطه مواضع سیاسی و پذیرش نتایج انتخابات226
2-2-14: رابطه مواضع سیاسی با واکنش شهروندان نسبت به تضییع حقوقشان از سوی حکومت227
جمع بندی و نتيجه گيري 229
پیوست(پرسش نامه)232
فهرست منابع239
چکیده انگلیسی 241