چارچوب نظری و پیشینه پژوهش بهزیستی معنوی

در پي اهميت يافتن اثر معنويت در بهزيستي، توجه به بهزيستي ناشي از نقش معنويت در زندگي فردي، تحت عنوان بهزيستي معنوي مطرح گشته و مورد بررسي قرار گرفت. بهزيستي معنوي به احساسي از داشتن رابطه با چيزي فراتر از خود اشاره دارد، که معناي زندگي، هدف و ارزش هاي شخصي را ايجاد مي کند. پيشينه بهزيستي معنوي ريشه در مطالعه وابسته هاي سلامت دارد. در طي سال هاي 1960 تا 1970 جنبشي جهت مطالعه عوامل مرتبط با کيفيت زندگي در ايالات متحده آغاز گرديد.

دين به عنوان موضوعي بارز در همه اعصار حضوري آشکار داشته به گونه اي که همواره در آثار و نظريات مختلف فلسفي، جامعه شناختي و روان شناختي اشاراتي به اين موضوع، به صورت موافق يا مخالف وجود دارد که همين مطلب نشانگر اهميت آن براي آدمي است. فرويد معتقد بود که عقايد ديني يا اثري بر سلامت رواني و جسمي ندارد يا اثر منفي بر آن مي گذارد. اليس هم مذهب و دينداري را به طور معناداري با اختلال هاي عاطفي مرتبط مي دانست( کالدور، هاوکز، کاسل و بلامي ،2004). جيمز (1376 )، دين را ايجاد رابطه معنوي با دنيايي نامحسوس به عنوان روح عالم خلقت مي دانست که اين ايجاد رابطه در عالم تنهايي و دور از همه وابستگي ها صورت مي گيرد و به ادراک نظمي نامرئي در ميان پديده هاي جهان هستي و رسيدن به اطمينان و آرامش باطني که آثار ظاهري آن نيکويي و احسان بي دريغ است، منجر خواهد شد( به نقل از خداياري فرد، 1388). جيمز معتقد بود که انسان با رجوع به باطن دين، آرامش و سرور خاصي پيدا مي کند. به اعتقاد او باور به وجود ارزش هاي بالاتر و يک قدرت برتر، برا ي بهداشت رواني انسان ضروري است.

فروم (1950)، نيز بر اين باور بود که مذهب مستبدانه و بي انعطاف در فرد، حالت نوروز ايجاد مي کند اما دين انسان گرايانه و خوش بينانه، باعث رشد استعدادهاي فرد و ارتقاي سطح سلامت او مي گردد( به نقل از چراغي و مولوي،1385).يونگ رفتار مذهبي را از ضرورت هاي وجود آدمي مي دانست. او بيماران خود را بدون معنا و استحکامي ديده بود که دين مي توانست به آن ها عطا کند و معتقد بود که آن ها به دليل نداشتن معنا، بيمار شده اند. او فوايد بهزيستي ساز فراواني را در مذهب مشاهده کرد. يونگ پيامد دينداري و معنويت را التيام دردهاي دروني آدمي و پيشگيري از بيماري هاي رواني مي دانست و آسيب هاي رواني انسان را نيز در همين حيطه قابل درمان مي دانست( آذربايجاني و موسوي اصل،1385).مازلو (1964)، بيان داشت که آدمي به چارچوبي از ارزش ها، فلسفه اي ناظر به حيات ، دين يا بديلي براي دين نيازمند است تا بدان معتقد شود و آن را در پيش گيرد. مازلو بر آن است که روانشناسان انسان گرا کسي را که به مسائل ديني اهميت نمي دهد، بايد بيمار يا نابهنجار وجودي تلقي کنند( به نقل از اميريان،1390).

فهرست مطالب

2 ـ1 ـ 1. بهزيستي معنوي
معنويت، بهزيستي افراد را از طرقي افزايش مي دهد:
2 ـ1 ـ 1 ـ 1. ابعاد بهزيستي معنوي از ديدگاه فيشر
پيشينه تحقيقاتي
2 ـ2 ـ 1. تحقيقات انجام شده در ايران
2 ـ2 ـ 2. تحقيقات انجام شده در خارج از ايران
فهرست منابع و مأخذ
منابع فارسی
منابع انگلیسی