ماهیت و اهمیت سرمایه در گردش و عوامل موثر در تعیین میزان آن

مبانی نظری و پیشینه تحقیق مدیریت سرمایه در گردش

مقدمه
دنیای اقتصادی به سرعت در حال تغییر و تحول می‌باشد. تغییرات سریع فن‌آوری همگام با افزایش رقابت جهانی مسئولیت مدیران را در فعالیت‌هایشان سنگین‌تر می‌کند. یکی از فعالیت‌های اساسی مدیریت تصمیم‌گیری می‌باشد. مسئله تصمیم‌گیری در تمامی زمینه ‌های امور مالی به چشم می‌خورد و این قاعده از مدیریت سرمایه در گردش مستثنی نیست. سرمایه در گردش از اقلام مهم دارایی‌های واحدها و بنگاه‌های اقتصادی تلقی می‌شود که در تصمیمات مالی ‌نقش قابل‌توجهی دارد. توسعه کمی و کیفی فعالیت‌های تجاری، توسعه کمی وکیفی قلمرو مدیریت مالی را به دنبال داشته و به تبع آن مدیریت مالی را پیچیده‌تر نموده است. تداوم فعالیت بنگاه‌های اقتصادی تا میزان زیادی به مدیریت منابع کوتاه مدت آن بستگی دارد، زیرا فعالیت‌های عملیاتی در یک دوره‌ی عادی که معمولا سالانه است به شناخت سرمایه در گردش و مدیریت مطلوب آن مربوط می‌شود، به طوری که از این طریق نتایج مورد انتظار تحقق و امکان تداوم فعالیت در بلند مدت فراهم می‌شود. مدیریت سرمایه در گردش در ارتباط با تصمیمات تامین مالی و کنترل دارایی‌های جاری واحدهای تجاری از یک طرف و تامین مالی بلند مدت منابع مالی و مخاطرات ناشی از تامین مالی کوتاه‌مدت و بلندمدت از طرف دیگر اهمیت موضوع را آشکار می‌سازد.

ماهیت رشد دارایی‌های کوتاه مدت از منابع مالی کوتاه مدت باید مورد توجه مدیران مالی قرار گیرد، تا شرایط لازم برای تحقق اهداف کوتاه مدت و تداوم فعالیت در بلند مدت فراهم شود. مدیریت سرمایه در گردش با تامین مالی و مدیریت دارایی‌های جاری موسسات در ارتباط است (نیکو مرام، 1381، 5).ارزیابی عملکرد فرآیند رسمی فراهم آوردن اطلاعات در مورد نتایج کار است این امر سبب شناسایی نقاط قوت سازمان و بزرگ جلوه دادن آن به منظور خلق ارزش‌های بیشتر در واقع عملکرد مطلوب‌ترمی‌شود، چرا که با تجزیه و تحلیل فعالیت‌های گذشته بنگاه ، نگاهی به آینده داشته تا بیشینه نمودن ارزش‌ها کمک نماید.اهمیت ارزیابی عملکرد از زوایای مختلف قابل بررسی است. داشتن توان و امکان ارزیابی عملکرد یک ضرورت انکار ناپذیر است و تمام بنگاه‌های انتفاعی ناگزیر از سنجش عملیات خود در دوره‌های مختلف هستند، مضافا زمانی که مدیران چاچوب های تصمیم گیری، معیارهای عملکرد و پاداش داشته باشند که آن‌ها را به داشتن حالت مالکانه بر انگیزانه بهترین عملکرد را خواهند داشت.

ماهیت و اهمیت سرمایه در گردش
سرمایه درگردش نیازهای مالی کوتاه‌مدت موسسه تجاری را برآورده می‌کند. سرمایه در گردش یک سرمایه معاملاتی است که بیشتر از یک سال در شرکت باقی نمی‌ماند .وجهی که در این اقلام سرمایه گذاری می‌شود در طول عملیات تجاری تغییرمی‌کند. همان طوری که گردش خون در بدن انسان جهت حفظ زندگی یک نیاز خیلی مهم است گردش وجه نقد برای تداوم عملیات تجاری بسیار ضروری است (کیسی ون ، 2006) .سرمایه درگردش در یک شرکت، مجموعه مبالغی است که در دارایی‌های جاری سرمایه‌گذاری می‌شود اگر بدهی‌های جاری کسر گردد سرمایه در گردش خالص بدست می‌اید. بسیاری از دارایی‌های جاری از محل بدهی‌های جاری تامین مالی می‌شوند در عین حال برخی از شرکت‌ها بخشی از دارایی‌های جاری خود را از محل بدهی‌های بلند مدت یا از محل حقوق صاحبان سهام تامین می‌کنند (ریموند. پی، به نقل از جهانخوانی 1389) .

هر واحد انتفاعی که نسبت جاری بیش از یک دارد سرمایه در گردش مثبت دارد. برای سطح معینی از بدهی‌های جاری، هر چه سرمایه در گردش واحد انتفاعی بیشتر باشد نسبت جاری آن بالاتر خواهد بود. قرارداد وام‌های بلند مدت غالبا شامل مواردی ناظر بر نگه‌داری مبلغ معینی از سرمایه در گردش می‌باشد. مقصود از در نظر گرفتن این موارد، تامین حاشیه ایمن مناسب برای وام دهندگان است. اگر سرمایه در گردش ضعیف شود شرکت به سختی می‌تواند شکوفا مانده و به فعالیت خود ادامه دهد. نبود سرمایه در گردش کافی به عنوان یک علت اصلی ورشکستگی واحدهای تجاری کوچک در بسیاری از کشورهای در حال توسعه و پیشرفته قلمداد می‌شود. موفقیت یک واحد تجاری بستگی به توانایی‌اش در جهت دریافت وجه نقد بیشتر از پرداخت آن می‌باشد (شباهنگ، 1381،).اهمیت روز افزون مدیریت سرمایه درگردش باعث شده است که این موضوع به صورت یک رشته تخصصی مدیریت مالی در آید. در شرکت‌های بسیار بزرگ تعدادی مدیر اجرایی متخصص حضور دارند که تمام وقت و انرژی خود را منحصراً صرف اداره‌ی سرمایه‌ی در گردش شرکت می‌کنند. دلایل اهمیت این موضوع به شرح زیر است (ریموند. پی، به نقل از جهانخوانی، 1389) . ‌

1- سطح واقعی و مطلوب دارایی‌های جاری (با توجه به تغییراتی که در فروش واقعی و پیش بینی شده رخ می‌دهد) دستخوش تغییرات دائمیاست. این وضع باعث می‌شود که درباره‌ی سطح مطلوب یا مورد انتظار از دارایی‌های جاری به صورت مستمر تصمیماتی گرفته شود. ‌
2- شاید با توجه به تغییراتی که در میزان دارایی‌های جاری رخ داده است، مدیران مجبور شوند در تصمیماتی که قبلاً برای تامین مالی گرفته‌اند تجدید نظر کنند. ‌
3- میزان منابع و مصارف وجوهی که به سرمایه در گردش تخصیص داده می‌شود باید نسبت به کل دارایی‌ها و بدهی‌ها مشخص شود. ‌
4- اگر مدیریت سرمایه در گردش صحیح نباشد احتمال کاهش فروش و سود بوده و چه بسا شرکت در پرداخت به موقع دیون و تعهدات خود نا توان بماند (ریموند پی نو، به نقل از جهانخوانی، 1380). ‌

فهرست مطالب
مدیریت سرمایه در گردش 10
2-2-1- ماهیت و اهمیت سرمایه در گردش 12
2-2-1-1- مدیریت حساب‌های دریافتنی 14
2-2-1-2- مدیریت موجودی کالا 16
2-2-1-2-1- مدیریت موجودی کالا و سیستم به هنگام (JIT) 18
2-2-1-3- مدیریت حساب‌های پرداختنی 19
2-2-1-4- مدیریت چرخه تبدیل وجه نقد (متغیر وابسته تحقیق) 19
2-2-2- عوامل موثر در تعیین میزان سرمایه در گردش 20
2-2-3- سیستم جامع مدیریت سرمایه در گردش 23
2-2-3-1- شرایط درون شرکتی مدیریت سرمایه در گردش 23
2-2-3-2- شرایط و الزامات محیطی سرمایه در گردش 25
2-6- پیشینه تحقیق 26
2-6-1- بررسی نتایج پژوهش‌های صورت گرفته در خارج از کشور 26
2-6-2- بررسی نتایج پژوهش‌های صورت گرفته در داخل کشور 32

منابع