اصول اخلاقی معاصر در روزنامه نگاری و بررسی نمونه های جهانی آیین نامه های اخلاقی

رسانه و علوم ارتباطات
دانلود پایان نامه کارشناسی ارشد رشته رسانه و علوم ارتباطات اصول اخلاقی معاصر در روزنامه نگاری و بررسی نمونه های جهانی آیین نامه های اخلاقی مقدمه : با آنکه جوامع انسانی اختلافاتی بر سر مذهب و عقیده دارند، در برخی از ارزش ها مشترکند. شاید بتوان گفت این ارزش ها وجه مشترک همه انسان هاست؛ وجهی که امکان می دهد انسان، انسان باقی مانده و بتواند با همدیگر زندگی نماید. اخلاقیات هستة این ارزش هاست. هر چند فلسفة اخلاق همه جوامع همانند نبوده و هر مکتب بر اساس فلسفة عام خود دارای مبانی خاصی برای اخلاق است، اما برخی ارزش ها تقریبا در همه نقاط جهان و برای هر جامعة مذهبی یا غیر مذهبی، ایدیولوژیک یا غیر ایدیولوژیک، توسعه یافته یا توسعه نیافته- مشترکند و همگان در مقام نظر و عمل به آن احترام می گذارند چنانچه، عدالت (در معنای وسیع آن)، امانت، مهرورزی، راستگویی، درستکاری، همنوع دوستی و ... از جمله این ارزش های اخلاقی مشترک بین تمام ملل جهان است. اخلاق ستون دین و خیمة اجتماع است، هیچ جامعه نمی تواند در صلح و آبادانی زندگی نماید، جز آنکه حکمرانان و مردمان آن به ارزش های اخلاقی پایبند باشند. دین برای استمرار یک جامعه ضروریست؛ اما تاریخ نمونه های متعددی از جوامع غیردینی را نشان داده است، چنانکه سخنی از حضرت علی(ع) است که می گوید: (حکومت با کفر باقی می ماند، اما با ظلم باقی نمی ماند)، پس جامعة بدون ایدیولوژی شاید حتا بهتر از دیگر جوامع از امنیت و آبادانی برخوردار باشد، اما بدون اخلاق نمی توان مانع فروپاشی اجتماعی و سیاسی شد. متون آموزشی مربوط به ارتباط تجاری و فنی عموماً رویکرد اصول گرا به موضوع دارند؛ ولی در متون آموزش دهندة ارتباطات میان فردی نگاهی غیر اصول گرا یا نسبی گرا به اخلاق ارتباطی دیده می‌شود. دخالت عوامل اجتماعی (یعنی سیاست و اقتصاد و فرهنگ) و عوامل آموزشی و حرفه‌ای در نگاهی به اصول و موازین اخلاقی ارتباطات، رسانه‌ها و به طور خاص روزنامه‌ها به خوبی اهمیت و پیچیدگی، در یافتن پاسخ به پرسشهای مطرح شده در ابتدای این نوشته را نشان می‌دهد. در یک نکته، جهت گیری اخلاقی در فعالیت ژورنالیزم تابع دیدگاه‌ها و ایدیولوژی‌های جوامع مختلف و مواد، مراکز و نحوة آموزش اصول اخلاقی در کار ارتباطات است. فعالیت در عرصة ژورنالیزم، به عنوان یک حرفه، مسایل اخلاقی بسیاری را بر می‏انگیزد، اما اینکه اخلاق در ارتباطات چه موضوعاتی را تحت پوشش می‏دهد؟ بهتر است به دید عمیق پاسخی را به این پرسش تهیه کرد. این موضوعات متعدد هستند و ممکن است بر سر آنها در میان کارشناسان و صاحب نظران این حوزه و در کتابها و مقالات منتشر شده راجع به موضوع، توافق کامل وجود نداشته باشد؛ ولی مواردی که اهمیت بیشتری داشته و بیشتر از پیش مورد بحث قرار گرفته اند، عبارتند از؛ کنترول و نظارت مستقیم و غیرمستقیم بر انتشار خبر و اطلاعات، تضاد حقیقت با سایر موضوعات، همگونی و ناهمگونی اصول اخلاقی با قانون؛ البته هر یک از‏این عناوین، موضوعات فرعی دیگری را در بر می‌گیرد و به قدری گسترده و پیچیده است که می‏شود در بارة هر یک چندین کتاب نوشت. منظور از کنترول و نظارت مستقیم و غیرمستقیم بر انتشار خبر و اطلاعات، جلوگیری از انتشار خبر و یا مواخذه، تهدید و تطمیع رسانه ها و ژورنالیستان پس از انتشار خبر به منظور اصلاح مطالب منتشر شده، عذرخواهی اجباری رسانه و ژورنالیستان شده، چاپ اجباری پاسخ مطالب منتشر شده و یا خط‌دهی به رسانه برای آینده و قبول خودسانسوری است. این کنترول و نظارت ممکن است از ناحیة دولت و سازمان‌های وابسته، شرکت‌های اقتصادی قدرتمند و یا احزاب و گروه‌های فشار صورت گیرد.اگر چه حقیقت و گفتن حقیقت به خودی خود و صرف نظر از سایر عوامل بسیار ارزشمند است و می‌تواند شعار روز ژورنالیستان باشد، ولی همین ارزش ممکن است با سایر ارزش‌های اجتماعی و حرفه‌ای تعارض پیدا کند و انتخاب یکی از آنها یک مسالة اخلاقی را آشکار کند. گفتن حقیقت ممکن است با منفعت و مصلحت عمومی، تاثیر اصلاحی آن، حفظ حریم خصوصی، و احترام به سلیقه و ذایقة فرهنگی خوانندگان تضاد داشته باشد. کلمات کلیدی: اخلاق رسانه ای اصول اخلاقی روزنامه نگاری جرایم مطبوعاتی و رسانه ای نمونه های جهانی آیین نامه های اخلاقی هدف تحقیق: توجه به اخلاق در رسانه ها یا اخلاقیات ویژة رسانه ها را جدیت می بخشند. توجه به لوازم و تبعات موادی که در رسانه ها عرضه می‏شوند (خشونت و جرم) ایجاد فضای پر از تفاهم میان کارشناسان و صاحب نظران و نیز کارگزاران و مردم، همچنین رعایت برخی حریم ها (حریم حقوق فردی و شأن و منزلت افراد) هیچ یک بدون اخلاق قابل تحقق نیستند. حتا اگر قوانین رسانه ها به اندازةکافی گویا باشند، رعایت برخی از اصول اخلاقی توسط رسانه ها همچنان ضرورت دارد. نه حقوق می‏تواند جای اخلاق را بگیرد و نه اخلاق قادر است بر جایگاه حقوق بنشیند. این دو مکمل یکدیگرند. نظام حقوقی معمولاً پس از وقوع جرم دخالت می‏کند و پیش از آن نقش اخطار دهنده دارد، ولی اخلاق به صورت یک نیروی ارادی و خود آگاه در درون خود افراد عمل می‏کند.روی این مسأله که رسانه‏ها چطور می‏توانند در نشر وپخش برنامه و نشر ستون های اخباری و روزنامه‏ای اخلاقی عمل کنند لازم دیده شد تا پایان نامه ای را در مورد اصول اخلاقی ارتباطات به گونة تحقیقی رویدست گیرم که بی گمان هدف محوری این اثر برملا ساختن و شناختاندن اصولی است که ژورنالیستان را در عرصة فعالیت های شان به وجه احسن یاری رساند. حقوق رسانه‌ها دیگر اصطلاحی ناشناخته نیست. ژورنالیستان و همه كسانی كه در سایر انواع رسانه‌ها به فعالیت حرفه‌ای مشغول هستند، پذیرفته‌اند كه باید در چارچوب ضوابطی حركت كنند كه قانونگذاران ترسیم كرده‌اند، اما هنوز هم «اخلاق رسانه‌ها» اصطلاحی است برای برخی ناشناخته و حتا تعجب‌آمیز. مفهوم اصول اخلاق رسانه‌ ها مقصود از اصول اخلاق رسانه‌ها مجموعه قواعدی است كه باید دست‌اندركاران رسانه‌ها داوطلبانه و براساس ندای وجدان و فطرت خویش در انجام كار حرفه‌ای رعایت كنند؛ بدون آن‌كه الزام خارجی داشته باشند یا در صورت تخلف دچار مجازاتهای قانونی گردند. فهرست مطالب مقدمه : 7 هدف تحقیقResearch Target: 15 اهمیت تحقیق :Research Importance 16 طرح مسألهFeature Problem: 19 چارچوب نظری تحقیق:Frame Work Of Research : 20 محدود یت های تحقیق Research Limitation : 21 فصل نخست:مفاهیم کلیدی پژوهش Key Points of Research 24 عرف چیست؟ قانون کدامست؟ What is Tradition & which is Law? 32 عرف چیست؟What is Tradition? 32 رابطه بین قانون و عرف: Relation between Law & Tradition 34 از عرف اخلاقی تا اخلاق عرفی: 36 نسبت بین عرف و اخلاق چیست؟ What is the relation between Tradition and Ethics? 37 رویة قضایی:Jurisprudence 38 نظم اجتماعی: Public Order 42 فصل دوم:نگاه گذرا به اخلاق حرفه ای و حرفه ژورنالیزم 55 اخلاق كاری و ابعاد آن: 56 تعهد و تعهد كاری: 57 ژورنالیزم Journalism: 58 ژورنالیزم شغل است یا حرفه؟ 58 راهکارهای حرفه‏ای شدن ژورنالیست 61 عناصر متشكله تعریف قانونی ژورنالیست 66 ژورنالیست حرفه‏ای از دیدگاه برخی از کشورها 72 هندوستان: 74 بنگلادش: 74 الجزایر: 75 سوریه: 75 ایران 76 افغانستان: 77 آیا ژورنالیزم، حرفه‌ی خاص است؟ 77 الف. وظایف فنی ژورنالیستان 78 اصول ۹ گانه ژورنالیزم 82 اساس تحقیق موسسه «پیو» به 82 اخلاق و اصول اخلاقی 87 فصل سوم:تاریخچه و پس منظراخلاق رسانه ای 95 رسانه ها و اخلاق 98 روابط دو سویه رسانه و اخلاق 102 دامنة تأثیر اخلاق رسانه‏ای 103 رابطه حقوق و اخلاق 106 ویژگیهای قاعدة حقوقی 108 تفاوت دستورهای حقوقی و اخلاقی 109 تفکیک مرز حقوق و اخلاق 113 اخلاق رسانه‏ای در روند دموكراسی 117 فصل چهارم:اصطلاحات ویژة اخلاق در ژورنالیزم 126 پیشقدم یا منصف؟ 126 انصاف، صراحت و شفافیت: Fairplay,Clarity,Transparency 128 صداقت:Vericity 129 ممنوعیت پخش:Broadcast Prohabition 130 حریم خصوصی و حق دسترسی آزادانه به اطلاعات 131 تعریف حریم خصوصی Private Domain : 131 2. قلمرو و حوزه‌های‌ حریم‌ خصوصی‌: Private Domain : 142 3. حریم خصوصی اطلاعاتی 142 4. تهدیدها علیه حریم خصوصی 144 روتن‌برگ سه ویژگی تکنالوژی در قلمرو نظارت را چنین بر می شمارد: 144 حرمت حریم خصوصی افراد Veneration private domain: 162 تعارض «حق دسترسی آزاد به اطلاعات» و «حریم خصوصی» 164 حق پاسخگوی Rights of Response 170 حق امتناعRights of Deny : 172 ثبت مخفیانه Recording : 173 ناشناس ماندن Being unknown : 175 تعهدات شخصی : Personal treaties 180 فعالیت های غیرقابل قبول شامل موارد زیر است: 181 دنیای سیاست:Politices World 182 فاصله گرفتن Impassiveness : 186 فشارهای تجارتی Commercial Stress: 187 شجاعت و شرافت حرفه‏ای خبرنگار Journalist Professional Daring: 188 افترا چیست؟What is Lible 195 در قانون رسانه ها نیز نشر مطالب ذیل منع شده است: 198 انواع افترا Kind of Lible : 201 دفاع در برابر اتهام افتراDefence against 202 انتقاد سالم و سازنده: 206 اجتناب از نشر مطالب مستهجن: 207 رسانه های زرد چیست؟ 210 فصل پنجم :اخلاق و اطلاعات 217 انترنت،اطلاع رسانی و اخلاق گرایی 222 اهمیت اخلاق در رسانه ها 225 ضرورت رعایت اخلاق در ژورنالیزم 227 وظایف اخلاقی، و اخلاق ژورنالیزم 229 بایدها و نبایدهای اخلاقی 230 ج – چالش ها و آسیب های اخلاقی: 245 2. نقش ارزش ها و جهت گیری های رسانه در گزینش اخبار: 246 3. نقش عامل قدرت و ثروت در خبررسانی: 246 4. عدم اشتغال ورزی ژورنالیستان در رسانه ها: 248 6. جعل هویت در گرفتن اطلاعات: 250 9. سوء استفاده از اطلاعات جرایم جنسی: 251 اخلاق عكاسیِ خبری جدید در قالب یک مثال 265 نهاد ماده 19Article 19 Foundation 274 مدلی برای قانون آزادی اطلاعات 274 فصل اول: تعاریف و هدف 279 فصل دوم: حق دسترسی به اطلاعات نزد نهادهای عمومی و خصوصی 281 فصل چهارم:استثناها 295 فصل پنجم:«مقام عالی اطلاع‌رسانی» 300 فصل ششم: اجرای قانون توسط «مقام عالی اطلاع‌رسانی» 304 فصل هفتم: هشداردهندگان 309 فصل هشتم: مسؤولیت مدنی و جنایی 310 فصل ششم:پیشینه و نمونه های جهانی نظامنامه های اخلاقی 315 لزوم دید تدوین اصول اخلاق حرفه ای خبرنگاری 320 اخلاق و انتظارات اجتماعی در كلی ترین حالت خود شامل چهار ارزش زیر می‏شود: 323 1 - صداقت و راستگویی 323 2 - انصاف و برابری 323 3 - امانت داری 323 4 - وفاداری و احساس مسؤولیت اجتماعی. 323 پدیدة اخلاقی 324 1. قضاوت اخلاقی 324 2. عاطفه اخلاقی 324 3. اراده و اختیار اخلاقی. 324 اصل اول- حق مردم در دستیابی به اطلاعات: 325 اصل دوم- ژورنالیست باید خود را وقف حقیقت نماید. 326 اصل سوم- مسؤولیت اجتماعی ژورنالیست: 327 اصل چهارم- شرافت حرفه‏ای ژورنالیست: 327 اصل پنجم- دسترسی همگانی و مشاركت: 327 اصل ششم- احترام به حریم خصوصی و حیثیت انسانی: 327 اصل هفتم- احترام به منافع عمومی: 328 اصل هشتم- احترام به ارزشهای جهانی و متنوع فرهنگها: 328 اصل نهم-محو جنگ و سایر مصایب فراروی بشر: 328 اصل دهم- برپایی نظم اطلاعاتی و ارتباطی نوین جهانی: 329 اصل طرفداری از استبداد: 330 اصل طرفداری از آزادی: 331 فصل هفتم:کدهای جهانی اخلاق ژورنالیزم مشکلات، محدودیت‌ها و پیشنهادها 334 کدهای جهانی اخلاق ژورنالیزم و ارتباطات 337 پیش نویس سند میثاق اصول اخلاقی حرفة‎ ‎ژورنالیزم 349 حقوق و‎ ‎امتیازهای ژورنالیزم 351 مسؤولیت اجتماعی خبرنگار 357 اصول اخلاقی ژورنالیستان و رسانه های افغاانستان (طرح ) 359 فصل هشتم:جرایم رسانه‏ای 373 جرم مطبوعاتی چیست؟ 377 الف-تعریف عام جرم مطبوعاتی: 377 ب. تعریف جرم مطبوعاتی: 378 آیا در جرایم مطبوعاتی علاوه‌ بر مدیر مسؤول، نویسنده‌ وژورنالیست هم‌ مسؤولیتی دارند؟ 380 آزادى مطبوعات، جرایم و تخطی های مطبوعاتى 383 منموعیت نشر مطالب از طریق وسایل علنی در قانون جزای افغانستان 386 رسانه ها عامل مسایل جرمی 392 سانسور چیست؟ 407 کاپی رایت چیست؟ 408 قانون رسانه های کشور مصوب اسد 1388 411 ماده سیزدهم:رسانه برقی عامه: رادیو تلویزیون ملی افغانستان: 418 مقایسه قانون رسانه های 1388 با قانون پیشین 433 افزایش مواد 434 دریافت و بررسی تقاضاها برای تاسیس رسانه ها 438 رادیو و تلویزیون ملی: 438 فقرات افزودی در بخش نشرات ممنوعه: 439 معاهده جهانی حق تقلید 1952 442 تصمیم نامه مربوط به ماده یازدهم: 469 نتیجه: 471 پیشنهادها: 476 منابع: 480