تبیین مفهوم مسئولیت و مسئولیت پذیری و تشریح نظریه های آن

این پایان نامه در مورد مسئولیت پذیری و با موضوع تبیین مفهوم مسئولیت و مسئولیت پذیری و تشریح نظریه های آن می باشد.احساس مسئولیت مفهومی است که باعث می شود افراد اهداف خود را دنبال کرده، با دیگران ارتباط مناسبی برقرار کرده و در یک جامعه با هماهنگی و مشارکت با یکدیگر زندگی کنند و از این روست که این مفهوم تأثیر بسزایی در زندگی افراد دارد (بیرهوف،1387). مسئولیت به عنوان یک احساس وابستگی یا نوعی ارتباط با فرد نیازمند، تعریف شده است که تعهد به عنوان عامل اصلی برای احساس مسئولیت شناخته شده است (شوالتز ، 1977).

مفهوم مسئولیت می تواند حداقل سه رابطه را در بربگیرد "مسئول بودن در مقابل چیزی، در مقابل کسی و در برابر رابطه یا قضیه ای. مسئولیت شامل جنبه های مختلف اخلاقی، عملی و در نظر گرفتن پیامدهای یک عمل است. انسان هنگامی مسئولانه برخورد می کند که با توجه به دیدگاه های اخلاقی عمل نماید و بپذیرد که مسئول پیامدهای اعمال خویش است" (بیرهوف،1387: 232). مسئولیت از نظر لغوی به معنای موظف بودن به انجام دادن امری است (معین،1345: 4077). در معنای عام حقوقی نیز مسئولیت به مفهوم متعهد و موظف بودن شخص به انجام یا ترک عملی است (شهیدی ،1389: 49). از اواخر قرن سیزده میلادی، در شرایطی که حقوق، تابع مذهب و اخلاق بود، اصطلاح مسئول به معنی کسی که در مقابل خداوند نسبت به زندگی و اعمالش پاسخگو است، در اخلاق مذهبی رواج پیدا کرد. بعدها در جریان غیر مذهبی شدن اخلاق، واژه مسئولیت پذیری وارد اخلاق عرفی گردید و به معنی پاسخگو بودن فرد در مقابل وجدانش که در بردارنده قانون اخلاقی مطابق با طبیعت و اخلاق است،تثبیت شد. سرانجام به معنی کسی که در مقابل دادگاه نسبت به نتایج رفتار و اعمال و تقصیرش پاسخگو است، به حیطه حقوقی راه یافت" (بادینی،1384: 24).

از دیدگاه دسبونس و رابی (ترجمه نونهالی، 1388) اندیشه مسئولیت اصولاً از عمل کردن به اختیار در حکم تملک اراده است و از آزادی جدا نیست. با این همه، این عناصر را نباید به ترتیب خاصی طبقه بندی کرد. یعنی آنکه آزادی اصل و اراده محرک، کنش است و مسئولیت پذیری تفکر و قبول مسئولیت آنچه که انجام داده ایم، می باشد. همچنین مسئولیت پذیری به عنوان "عمل کردن همچون یک آدم بالغ و بزرگسال، هدف داشتن و ابتکار به خرج دادن و در نظر گرفتن کارهایی که باید انجام می شدند و باید انجام شوند" تعریف شده است (پالمر،آلبرتی فرونر ، 1386: 121).

مرگلر و همکاران (2007) معتقدند که مسئولیت پذیری در معنای توانایی نظم دادن به تفکرات احساسات و رفتار فردی همراه با اراده و قدرت انتخابگری خود به عنوان مسئول و پاسخگوی اصلی پیامدهای فردی و اجتماعی آن می باشد. از دیدگاه سرتو (1989) مسئولیت پذیری به مثابه الزام و تعهد درونی فرد برای انجام مطلوب همه فعالیت هایی است که به عهده او گذاشته شده و نشأت گرفته از واقعیت های درونی هر فرد می باشد. لذا این مفهوم با پذیرش و انجام یک مسئولیت یا وظیفه متناسب با سطح توانایی ها، استعداد ها و علایق فردی توأم می باشد. فرمهینی فراهانی (1390) نیز مسئولیت پذیری را به معنای بر عهده گرفتن امر یا کاری و پاسخگو بودن در برابر کار یا وظیفه به عهده گرفته شده می داند.

فهرست مطالب

مسئولیت پذیری 50
2-3-1 تعریف مسئولیت پذیری 50
2-3-2 تبیین مفهوم مسئولیت و مسئولیت پذیری 50
2-3-3 مسئولیت پذیری از منظر جامعه شناختی و روان شناختی 55
2-3-3-1 هابرماس 55
2-3-3-2 هومنز 55
2-3-3-3 ویکرز 55
2-3-3-4 آدلر و روانشناسی فردی 56
2-3-3-5 دیدگاه پرز گشتالت درمانی 56
2-3-3-6 دیدگاه تحلیل تبادلی اریک برن 57
2-3-3-7 دیدگاه واقعیت درمانی گلاسر 57
2-3-3-8 دیدگاه مراجع- محوری راجرز 57
2-3-3-9 دیدگاه وجود گرایان فرانکل 58
2-3-4 اهمیت و جایگاه مسئولیت پذیری از منظراسلام 58
2-3-5 مسئولیت پذیری اجتماعی 60
2-3-6 ابعاد و مؤلفه های مسئولیت پذیری اجتماعی 62
2-3-6-1 بعد شناختی 62
2-3-6-2 بعد عاطفی 63
2-3-6-3 بعد عملکردی 63

پیشینه تحقیق
2-4-1 تحقیقات داخلی
2-4-2 تحقیقات خارجی

منابع فارسی
منابع لاتین