علوم انسانی
مقاله رشته ادبیات فارسی، ادبیات عرفانی، ادیان و عرفان با عنوان ولایت در شعر شاعران عارف با تکیه بر اشعار سنایی، عطار و مولانا مقدمه: ولایت نقطه عطفی است که مشترک میان شریعت، طریقت و حقیقت است. ولایت را قاعده و اساس طریقت دانسته‌اند:«قاعده و اساس طریقت تصوف و معرفت جمله بر ولایت و اثبات آن است که جمله مشایخ اندر حکم اثبات آن موفق‌اند، اما هر کسی به عبارتی دگرگون بیان این ظاهر کرده اند.»(هجویری، : 83: 343) ولایت رقیقۀ وجود است و همان گونه که وجود درجات متعدد و متفاوتی از جهت کمال، نقص، شدت و ضعف دارد؛ ولایت نیز دارای درجات مختلف است. ما در این پژوهش برآنیم که بر اساس دیدگاه‌‌های شاعران عارف: سنایی، عطار و مولوی با تکیه بر مبانی نظری تئوری‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌پردازان ولایت، مروری بر مبحث ولایت در ساحت عرفان داشته باشیم. در این سیر پس از تعریف ولایت و بیان اقسام و مراتب آن، بازتاب ولی در متون نظم عرفانی آورده شده است. باشد که نقش ولایت در دیدگاه عارفان تا حدودی نمایان گردد. عرفان وتصوف سیری است از خود به سوی حق که سالک در این سیر و سلوک، از میدان‌هایی عبور می‌کند. از جمله وادی‌های عرفان ولایت است. در رسالۀ صد میدان خواجه عبدالله انصاری ولایت را میدان هفتاد و هشتم دانسته است. به بیان دیگر سالک، از هفتاد و هفت میدان عبور می کند تا به ساحت ولایت راه می‌یابد. از جملۀ این میدان‌ها می‌توان به توبه و مروت، انابت، فتوت، ارادت، قصد، صبر، جهاد، ریاضت، تهذیب، محاسبت، یقظه، زهد، تجرید، ورع، تقوا، معاملت، مبالات، یقین، بصیرت، توکل، رضا و ... اشاره کرد. شایان ذکر است که این میدان‌ها و بوادی در میان سالکان و عارفان به گونه‌ای مختلف طبقه‌بندی شده است، از جمله عطار سیر «انّا لله و إنا إلیه راجعون» را در هفت وادی خلاصه نموده است.در این گفتار در بارۀ ولایت صحبت خواهد شد. ابتدا ولایت را بر اساس متون منثور تعلیمی عرفانی تبیین می‌کنیم. و بعد از آن شواهد حضور ولایت را در اشعار سنایی، عطار و مولانا باز می‌نماییم. سرانجام، مطالب به دست آمده را تحلیل می‌کنیم. کلمات کلیدی: ولایت عرفان سنایی عطار مولوی ولی فهرست: تعریف ولایت ویژگی ها و نشانه های اولیاء بررسی واژه ولایت تقسیم ولایت مراتب اولیاء ولایت از دیدگاه سنایی، عطار و مولوی نتیجه
