بررسی مدلها و زیرساختهای مدیریت دانش و مبانی زیرساخت آن

مدیریت
دانلود پایان نامه رشته مدیریت بررسی مدلها و زیرساختهای مدیریت دانش و مبانی زیرساخت آن چکیده در قرن بیست و یكم جوامعی موفق و توسعه‌یافته به احتساب می‌آیند كه جایگاه علم، دانش و اندیشه در آن‌ها عالی‌تر و همچنین منزلت پژوهشگران، عالمان و دانشمندان نزد آن‌ها بالاتر و افزون‌تر است. در دنیای امروز، سازمان‌ها در رویارویی با محیط‌های غیرقطعی و غیر قابل پیش‌بینی كسب و كار خود، برای رسیدن به موفق پایدار و رقابت نیاز به توسعه و تقویت مدیریت دانش خود دارند. تاکنون تعاریف مختلفی از مدیریت دانش ارایه شده است. به عنوان مثال می‌توان به تعریف زیر اشاره نمود: "مدیریت دانش كشف و مدیریت سطوح مختلف دانش از اشخاص، تیم‌ها و سازمان‌ها در جهت افزایش كارایی سازمان است." برای درك مدیریت دانش، لازم است دانش و تفاوت آن از اطلاعات را شناخت. همانطور كه نشان داده شد، اطلاعات و دانش نقاطی در امتداد افزایش ارزش و نقش بشر هستند. داونپورت و پروساك به این مسئله اشاره نمودند كه بعضی از محققین علاوه بر سه طبقه‌بندی داده، اطلاعات و دانش، به مسائل دیگری مانند حكمت ، بصیرت ، تصمیم‌گیری و عمل را نیز توجه نموده‌اند. هر چند آن‌ها ترجیح دادند كه به طبقه‌بندی سه‌تایی (دانش، اطلاعات و داده) بسنده كنند ولی بر این مسئله تاكید داشتند كه تفاوت بین آن‌ها بسیار مهم است. ناتوانی در تشخیص تفاوت بین این سه می‌تواند باعث ناكارآمدی، بیهودگی و ضررهای اقتصادی بسیار زیادی برای سازمان است. به طور کلی مدیریت دانش در اختیار گرفتن دانش کارکنان سازمان و حتی دانش خارج از سازمان و انتشار به هنگام آن برای انجام وظایف موجود در سازمان می‌باشد، که رشد و توسعه بیشتر سازمان را در پی خواهد داشت. هدف مدیریت دانش شناسایی، جمع‌آوری، دسته‌بندی و سازماندهی، ذخیره، اشتراک، اشاعه و در دسترس قرار دادن دانش در سطح سازمان می‌باشد. در سازمان‌هایی که به شکل سنتی اداره می‌شوند دانش از بالا به پایین در طول خطوط سازمانی در جریان است. در این صورت دانش به ندرت در زمان درست و در جایی که بیشترین نیاز به آن وجود دارد، قابل دسترس است. اما در سازمان های دانش محور که به اجرا و پیاده‌سازی مدیریت دانش پرداخته‌اند، دانش در کل سازمان جاریست و هرکس به فراخور نیاز خود در زمان مناسب می‌تواند از آن در جهت انجام وظایف خود استفاده کند. مدیریت دانش، موضوعی پیچیده و پویاست. موفقیت مدیریت دانش مستلزم نگرشی سیستمی است كه كلیه عوامل و اجزاء و فرایندهای مدیریت دانش را مد نظر قرار دهد. هر گونه جزء نگری ممكن است چالش های جدی بر سر راه موفقیت برنامه های مدیریت دانش به وجود آورد. بسیاری از سازمان ها بر این باور هستند كه دانش، مهمترین دارایی آنهاست، اما در عمل كمتر به آن پایبندند. یكی از دلایل عمده این امر آن است كه سازمان ها نمی دانند چگونه به سراغ مدیریت دانش بروند. برای این منظور در این بخش مدل‌های مختلف مدیریت دانش مورد بررسی قرار می گیرد. بر اساس نگرش و رویكردی كه صاحبنظران نسبت به مدیریت دانش اتخاذ كرده اند، مدل های مختلفی شكل گرفته است. اثربخشی هر كدام از این مدل ها به موقعیت و جایگاهی بستگی دارد كه سازمان در آن قرار گرفته-است. زیرساخت‌های مدیریت دانش در مقالات و نوشته های مدیریت دانش به طیف وسیعی از عوامل که می توانند بر موفقیت اقدامات مدیریت دانش تأثیر بگذارند، اشاره شده است. محققین و دانشگاهیان هر یک دیدگاه متفاوتی در خصوص مدیریت دانش اتخاذ کرده و گستره ای از راه حل های فناوری تا مجموعه ای از دستورات عملی را در نظر گرفته اند. با این حال هنوز یک چارچوب استاندارد جهانی که جامع و مانع باشد، برای مدیریت دانش وضع نشده است (وبر و همکاران، 2002؛ رابینز تین مونتانا و همکاران، 2001؛ مایر و ریموز، 2003؛ بک‌من، 1998 ). داونپورت (1998) مؤلفه های اساسی تشکیل دهنده ی مدیریت دانش را عوامل فرهنگی، فرایند عمل، سیاست و فناوری می داند (چانگ منگ یو، 2005). در جای دیگر، وی عوامل مؤثر در مدیریت دانش را شامل پشتیبانی مدیران و تصمیم گیران کلان، وجود استراتژی دانش-محور در سازمان، ایجاد و توسعه ی فرهنگ دانش محوری، ایجاد و توسعه زیرساخت های فناوری و استفاده از راهبرد مدیریت دانش دانسته است. هول سایل و جاش(2000) عوامل مؤثر در مدیریت دانش را شامل فرهنگ، مدیریت، فناوری، سازگاری سازمانی، انگیزه کارمندان و عوامل بیرونی دانسته اند. در مطالعه دیگر که توسط آنان در سال 1997 انجام گرفت. آنان عوامل مؤثر در مدیریت دانش را در سه دسته طبقه بندی کردند: مدیریت، عوامل محیطی و عوامل مربوط به منابع اعم از منابع انسانی و مادی. در اکثر الگوهای مدیریت دانش، به نقش سه عامل فرهنگ سازمانی، عوامل فنی و مدیریت اشاره شده است که به دلیل اهمیت آنها، در این پژوهش به نقش این عوامل در مدیریت دانش پرداخته می شود. فهرست مطالب 2-1-مقدمه 10 2-2- مدیریت دانش 10 2-3- مبانی تئوریک مدیریت دانش 11 2-3-1- دانش چیست؟ 11 2-3-2-روابط داده، اطلاعات و دانش 15 2-3-3- عناصر دانش 16 2-3-4- ویژگی های دانش 19 2-3-5-انواع دانش 22 2-3-5-1- انواع دانش از نظر نوناکا 22 2-3-5-2-انواع دانش از نظر جورنا 23 2-3-5-3-انواع دانش از نظر ماشلوپ 24 2-3-5-4- طبقه بندی بلاکلر از دانش 25 2-3-5-5- طبقه بندی لیدنر و علوی از دانش 26 2-4-مدیریت دانش چیست؟ 26 2-4-1-انتقادات وارد بر مدیریت دانش 27 2-4-2- تاریخچه و علل پیدایش مدیریت دانش 29 2-4-3- تكامل مدیریت دانش 31 2-4-4- ظهور مدیریت دانش 32 2-4-5-فرآیند تكامل مدیریت دانش 33 2-4-6-چرخه مدیریت دانش 37 2-4-6-1-تولید دانش 37 2-4-6-2-جمع‏آوری دانش 42 2-4-6-3- الگوبرداری 44 2-4-6-4- دسته‏بندی دانش 46 2-4-6-5- ذخیره دانش 46 2-4-6-6- انتشار دانش 50 2-4-6-7- بکارگیری دانش 54 2-4-6-8- یکپارچگی دانش 54 2-5- مدل‌های مدیریت دانش 55 2-5-1- مدل عمومی دانش در سازمان 55 2-5-2- مدل نوناكا 57 2-5-3- مدل شش بعدی مدیریت دانش 59 2-5-4- مدل رن جانستون 61 2-5-5- مدل ادل و گراسیون 62 2-5-6- مدل استیوهالس 64 2-5-7- مدل ایجاد و كاربرد دانش ویگ 65 2-5-8-مدل دانش شناسی سازمانی وان كروگ و روس (1995) 70 2-5-9- مدل مدیریت دانش چوو 70 2-5-10-مدل مدیریت دانش بویست 73 2-5-11- چهارچوب مدیریت دانش پرابست 75 2-6- زیرساخت‌های مدیریت دانش 77 2-6-1-عامل فنی (فناوری اطلاعات) 78 2-6-2- عامل فرهنگ سازمانی 80 2-6-3- حمایت مدیریت 82 2-6-4-حس تعلق سازمانی 83 2-6-5- مشاركت در تصمیم گیری 83 2-6-6- عامل مدیریتی 83 2-6-7- فناوری‌های مدیریت دانش 84 2-6-8- مدیریت محتوا 85 2-6-9- طبقه بندی دانش 87 2-6-10- گروه افزار 87 2-6-11- گروه های تسهیم تجربه آن لاین 89 2-6-12- پورتال های سازمانی 90 2-6-13- تحلیل و طراحی شبكه اجتماعی(اس. ان. ای) 92 2-6-14- یادگیری الكترونیك 93 2-6-15- داستان گویی و حكایات 94 2-6-16- ابزارهای بی سیم برای انتقال دانش 94 2-6-17- سیستمهای مدیریت نوآوری و ایده 95 2-6-18- تركیب ابزارها و فناوری های مدیریت دانش 96 2-6-18- سیستم‌های خبره 98 2-7- مبانی زیر ساخت مدیریت دانش 99 2-7-1- فرهنگ سازمانی 100 2-7-1-1-حمایت مدیریت 102 2-7-1-2-حس تعلق سازمانی 102 2-7-1-3-مشارکت در تصمیم گیری 102 2-7-2-فرآیندهای دانش 103 2-7-2-1-پردازش دانش 103 2-7-2-2- انتقال دانش 104 2-7-2-3- تسهیم دانش 104 2-7-3- نظام فناوری اطلاعات 105 2-7-3-1- سیستمهای اطلاعاتی 106 2-7-3-2-مدیریت فناوری اطلاعات 106 2-7-3-3-فرآیندهای کسب اطلاعات 107 2-8- پیشینه پژوهش 107 2-9- جمع بندی 109 منابع و ماخذ فهرست جدول‌ها جدول 2-1: کاربرد انواع مختلف دانش در ساختارهای پنج گانه مینتزبرگ 24 جدول 2-۲: نخستین تلاش ها در راستای مدیریت دانش 29 جدول 2-3 : مدل مدیریت دانش با توجه ساختار كار (جانستون، 2000) 61 جدول 2-4: مدل مدیریت دانش ویگ- سطوح درونی‌سازی (ویگ، 1993) 66 جدول 2-5: ماتریس مدیریت دانش (ویگ، 1993) 68 جدول 2-6: مدل دانش بویست (1987) 75 جدول 2-7: اهداف و نیازمندی‌های پورتال دانش سازمانی 91 جدول 2-8: طبقه‌بندی ابزارهای فناوری اطلاعات بر مبنای زمان و مكان همكاری افراد (رائو، 2005) 96 جدول 2-9: ابزارهای فناوری اطلاعات برای فرآیندهای مدیریت دانش (رائو، 2005) 97 جدول 2-10: ابزارهای فناوری اطلاعات در مدل مارپیچ دانش (نوناكا و تاگوچی، 2001) 98 فهرست شکل‌ها شکل 2-1: سلسله مراتب دانش 12 شکل 2-2: چرخه مدیریت دانش 37 شکل 2-3: چرخه تولید دانش 39 شکل 2-4: مدل عمومی دانش در سازمان 56 شکل 2-5: چارچوب مفهومی فرایندهای ایجاد دانش 58 شکل 2-6: مدل شش بعدی مدیریت دانش (تومی و پری، 2001) 59 شکل 2-7: سلسله مراتب اشكال دانش (ویگ، 1993) 69 شکل 2-8: مروری بر مدل مدیریت دانش چوو (1998) 73 شکل 2-9: مدل مدیریت دانش (بویست، 1998) 74 شکل 2-10: چهارچوب مدیریت دانش با محوریت اجزای اصلی تشكیل‌دهنده (پرابست و همكاران، 2000) 77 شکل 2-11: مبانی زیر ساخت مدیریت دانش(sivan, 2000) 100