پایان نامه پیاده سازی مدیریت دانش در کتابخانه ها

پایان نامه پیاده سازی مدیریت دانش در کتابخانه ها با موضوع بررسی فعالیت‌های مربوط به مدیریت دانش در کتابخانه‌های دانشگاهی شهرشیراز بر اساس الگوی بوکویتز و ویلیامز می باشد.

اجرای مدیریت دانش در کتابخانه‌های دانشگاهی جهت خدمات دهی بهتر به محققین به منظور شکوفایی آموزش و پژوهش بسیار سودمند است. در پژوهش حاضر فعالیت‌های مربوط به مدیریت دانش مورد بررسی قرار گرفت و الگوی بوکویتز و ویلیامز به عنوان الگویی که تمام عوامل مدیریت دانش را در نظر دارد، برگزیده شد. یافته‌ها حکایت از آن دارند که وضعیت فعالیت کسب دانش با میانگین 21/3 درحد متوسط است. سایر مؤلفه‌های کاربرد، یادگیری از فرایند، تسهیم و مبادله، ارزیابی، ایجاد و تثبیت، و استفاده ی بهینه از دانش، به ترتیب با میانگین 86/2، 63/2، 70/2، 79/2، 87/2، 61/2، در وضعیت پایین‌تر از حد متوسط قرار دارند که لزوم توجه بیشتر در ارتباط با این مؤلفه‌ها را از جانب مدیران و کتابداران این کتابخانه‌ها می‌طلبد.

هم چنین به ترتیب فعالیت های کسب؛ ایجاد و تثبیت؛ کاربرد؛ ارزیابی؛ تسهیم و مبادله؛ یادگیری از فرایند؛ و استفاده ی بهینه از دانش دارای بیشترین میانگین در بین کتابداران کتابخانه های دانشگاهی شهر شیراز می باشند. هم چنین، یافته ها حکایت از آن دارد که در کل فعالیت های مربوط به مدیریت دانش در کتابخانه های دانشگاهی شهر شیراز بر اساس الگوی بوکویتز و ویلیامز با میانگین 81/2، در حد پایین تر از متوسط قرار دارد.

وظایفی که برای کتابداران در مدیریت دانش مورد تأکید قرار گرفته است در راستای مهارت‌های مدیریت اطلاعات آن‌هاست. به طور مثال، آموزش کاربران یکی از وظایفی است که کتابداران می‌توانند عهده دار شوند، زیرا کتابداران همواره نقش اصلی را در آموزش سواد اطلاعاتی داشته‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که بیش از نیمی از دلایل عدم موفقیت برنامه‌های مدیریت دانش به آموزش ناکارآمد کاربران مربوط می‌شود (کوئینگ و سریکانتایا، 2002).توانایی کتابدار در ارزیابی حجم عظیمی از اطلاعات و ارائه‌ی مرتبط‌ترین اطلاعات به کاربران یکی از نقش‌های کتابداران در مدیریت دانش است. یک تصمیم گیرنده در سازمان باید بتواند به اطلاعاتی که پیش رویش گذاشته شده تکیه کند و بداند که این اطلاعات توسط فردی گردآوری شده که نه تنها مهارت‌های تحلیل اطلاعات را داراست بلکه از دانش، فهم تجاری و مهارت‌های بازیابی نیز برخوردار است. (پنتری و گریفیث ، 2003).

از دیگر مسائلی که کتابداران را مناسب‌ترین افراد برای مدیریت دانش مطرح می‌سازد، اهتمام آن‌ها به اشتراک دانش است. اشتراک دانش جزء اصول ارزشی حرفه‌ی کتابداری است و کتابداران پرچم داران ارائه‌ی اشتراک دانش هستند. کتابداران می‌توانند به عنوان رابط میان واحدهای مختلف سازمان عمل کنند و افراد را به یکدیگر متصل کنند. (صراف زاده، 1384) به طور مثال داونپورت و پروساک (1998) دریافته‌اند که دانش کتابداران در اینکه چه کسی روی چه چیزی دارد تحقیق می‌کند آنان را قادر می‌سازد که از طرق مختلف، افراد را به یکدیگر متصل کنند. کتابدارن واسطه‌های کلیدی اشتراک دانش هستند.

فهرست مطالب
فصل اول: مقدمه
1-1. بیان مسئله 5
1-2. اهمیت پژوهش 6
1-3. اهداف پژوهش 10

فصل دوم: ادبیات تحقیق
2-1. مقدمه 10
2-2. مبانی نظری 10
2-2-1. مفهوم دانش 10
2-2-2. انواع دانش 12
2-2-3. سیری در تاریخچه‌ی مدیریت دانش 14
2-2-4. مدیریت دانش 15
2-2-5. الگوهای مدیریت دانش 17
2-2-6. الگوی بوکویتز و ویلیامز 20
2-2-7. فعالیت‌های مربوط به مدیریت دانش بر اساس الگوی بوکویتز و ویلیامز 21
2-2-8. اصول مدیریت دانش 24
2-2-9. عوامل موفقیت مدیریت دانش 27
2-2-10. عوامل حیاتی موفقیت مدیریت دانش از دیدگاه بوکوویتز و ویلیامز 27
2-2-11. موانع مدیرت دانش 29
2-2-12. اهداف مدیریت دانش 30
2-2-13. کتابخانه‌های دانشگاهی 31
2-2-14. نقش کتابداران و اطلاع رسانان در مدیریت دانش 32
2-3. مرور پیشینه 34
2-3-1. تحقیقات انجام شده در داخل کشور 34
2-3-2. تحقیقات انجام شده در خارج از کشور 39
2-3-3. جمع بندی پیشینه 42
2-4. سؤالات پژوهش 43
2-5. تعاریف مفهومی 44
2-6. تعاریف عملیاتی 45

فصل سوم: روش شناسی تحقیق
3-1. مقدمه 48
3-2. روش پژوهش 48
3-3. جامعه‌ی آماری 48
3-4. ابزار پژوهش 49
3-5. روایی پرسشنامه 50
3-6. پایایی پرسشنامه 50
3-7. نحوه‌ی اجرای پرسشنامه و جمع آوری داده‌ها 51
3-8. روش تجزیه و تحلیل داده‌ها 52

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها
4-1. مقدمه 54
4-2. یافته‌های پژوهش 54
4-2-1. توزیع آزمودنی‌ها بر حسب جنسیت، سابفه ی کاری، رشته‌ی تحصیلی، میزان تحصیلات و کتابخانه های دانشگاه ها 54
4-2-2. یافته‌های مربوط به سؤالات پژوهش 56
4-2-2-1. سؤال اول تحقیق 57
4-2-2-2. سؤال دوم تحقیق 58
4-2-2-3. سؤال سوم تحقیق 59
4-2-2-4. سؤال چهارم تحقیق 60
4-2-2-5. سؤال پنجم تحقیق 63
4-2-2-6. سؤال ششم تحقیق 65
4-2-2-7. سؤال هفتم تحقیق 66
4-2-2-8. سؤال هشتم تحقیق 68

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
5-1. مقدمه 71
5-2. بحث، نتایج و نتیجه گیری 71
5-2-1. سؤال اول تحقیق 72
5-2-2. سؤال دوم تحقیق 73
5-2-3. سؤال سوم تحقیق 74
5-2-4. سؤال چهارم تحقیق 76
5-2-5. سؤال پنجم تحقیق 77
5-2-6. سؤال ششم تحقیق 79
5-2-7. سؤال هفتم تحقیق 80
5-2-8. سؤال هشتم تحقیق 82
5-2-9. نتایج 84
5-2-10. نتیجه گیری 85
5-3. پیشنهادها 86
5-3-1. پیشنهادهای پژوهش 86
5-3-2. پیشنهادهایی برای پژوهش‌های آتی 90

فهرست منابع و مآخذ
منابع فارسی 92
منابع انگلیسی 99

پیوست 105

فهرست جدول‌ها
جدول شماره 2-1. گاه شمار مدیریت دانش 15
جدول شماره 2-2. الگوهای مدیریت دانش 19
جدول شماره 2-3. عوامل حیاتی موفقیت مدیریت دانش از دیدگاه دانشمندان مختلف 28
جدول شماره 3-1. همبستگی مؤلفه‌های پرسشنامه با نمره‌ی کل (N=119) 50
جدول شماره 3-2. آزمون پایایی با استفاده از محاسبه‌ی ضریب آلفای کرونباخ 51
جدول شماره 4-1. توزیع آزمودنی‌های بر حسب جنسیت 55
جدول شماره 4-2. توزیع آزمودنی‌ها بر حسب سابقه‌ی کاری 55
جدول شماره 4-3. توزیع آزمودنی‌ها بر حسب رشته‌ی تحصیلی 55
جدول شماره 4-4. توزیع آزمودنی‌ها بر حسب میزان تحصیلات 56
جدول شماره 4-5. توزیع آزمودنی‌ها بر حسب کتابخانه های دانشگاه ها 56
جدول شماره 4-6. میانگین و انحراف معیار فعالیت کسب دانش در کتابخانه های دانشگاهی شهر شیراز 57
جدول شماره 4-7. میانگین فعالیت کسب دانش به تفکیک کتابخانه های دانشگاه ها 58
جدول شماره 4-8. میانگین و انحراف معیار فعالیت کاربرد دانش در کتابخانه های دانشگاهی شهر شیراز.. 59
جدول شماره 4-9. میانگین فعالیت کاربرد دانش به تفکیک کتابخانه های دانشگاه ها 60
جدول شماره 4-10 . میانگین و انحراف معیار فعالیت یادگیری از فرایند دانش در کتابخانه های دانشگاهی شهر شیراز 611
جدول شماره 4-11. میانگین فعالیت یادگیری از فرایند دانش به تفکیک کتابخانه های دانشگاه ها 61
جدول شماره 4-12. میانگین و انحراف معیار فعالیت تسهیم و مبادله ی دانش در کتابخانه های دانشگاهی شهر شیراز 62
جدول شماره 4-13. میانگین فعالیت تسهیم و مبادله ی دانش به تفکیک کتابخانه های دانشگاه ها 63
جدول شماره 4-14. میانگین و انحراف معیار فعالیت ارزیابی دانش در کتابخانه های دانشگاهی شهر شیراز 63
جدول شماره 4-15. میانگین فعالیت ارزیابی دانش به تفکیک کتابخانه های دانشگاه ها 64
جدول شماره 4-16. میانگین و انحراف معیار فعالیت ایجاد وتثبیت دانش در کتابخانه های دانشگاهی شهر شیراز 65
جدول شماره 4-17. میانگین فعالیت ایجاد و تثبیت دانش به تفکیک کتابخانه های دانشگاه ها 66
جدول شماره 4-18. میانگین و انحراف معیار فعالیت استفاده ی بهینه از دانش در کتابخانه های دانشگاهی شهر شیراز 67
جدول شماره 4-19. میانگین فعالیت استفاده ی بهینه از دانش به تفکیک کتابخانه های دانشگاه ها 67
جدول شماره 4-20. میانگین و انحراف معیار فعالیت های مربوط به مدیریت دانش در کتابخانه های دانشگاهی شهر شیراز 68
جدول شماره 4-21. میانگین فعالیت های مربوط به مدیریت دانش به تفکیک کتابخانه های دانشگاه ها 69

فهرست شکل‌ها و تصویرها
شکل شماره 2-1. هرم دانش 11
شکل شماره 2-2. الگوی بوکویتز و ویلیامز 24
شکل شماره 2-3. ارتباط فرایندهای مدیریت دانش وتواناسازها از دیدگاه بوکویتز و ویلیامز 27
شکل شماره 4-1. نمودار هیستوگرام فعالیت کسب دانش 57
شکل شماره 4-2. نمودار هیستوگرام فعالیت کاربرد دانش 59
شکل شماره 4-3. نمودار هیستوگرام فعالیت یادگیری از فرایند دانش 61
شکل شماره 4-4. نمودار هیستوگرام فعالیت تسهیم و مبادله ی دانش 62
شکل شماره 4-5. نمودار هیستوگرام ارزیابی دانش 64
شکل شماره 4-6. نمودار هیستوگرام ایجاد و ثبیت دانش 65
شکل شماره 4-7. نمودار هیستوگرام فعالیت استفاده ی بهینه از دانش 67
شکل شماره 4-8. نمودار هیستوگرام فعالیت های مربوط به مدیریت دانش 68