بررسی مصرف مواد در ایران و عوامل تاثیر گذار بر مصرف مواد

مصرف مواد در ایران
در ایران رتبه‌ی نخست مصرف مواد از آن ایپوئیدهاست که شایع ترین ماده‌ی مورد مصرف آنها نیز تریاک است که شایعترین نوع مصرف نیز کشیدن و سپس خوردن است. بنا به گزارش ستاد مبارزه با مواد اپیوئیدی کشور مصرف کنندگان مواد اپیوئیدی تا انتهای سال 1383 حدود 5/4 میلیون نفر بوده‌اند. جابه‌جایی مصرف به سمت کراک به دنبال افزایش قیمت مواد اپیوییدی در 10 سال گذشته اتفاق افتاده است اما بررسی ها نشان داده است کراک ایرانی اغلب متشکل از بلور هرویین و پودر کدیین است و در خانواده‌ی اپیوئیدها قرار می‌گیرد.اما به هر حال رشد مصرف مواد محرک و بخصوص آمفتامین‌ها در کشور در سالیان اخیر زیاد بوده است. مطالعات نشان می‌دهد مصرف کانابیس در یک دهه‌ی اخیر افزایش داشته است ودر سال 1383 پس از تریاک و هرویین قرار داشته است که در سال 1386 بیش از دو برابر رشد کرده است. سن شروع مصرف حشیش نیز در ایران کاهش داشته و در میان فرزندان معتادان بیشتر از هر ماده‌ای مصرف می‌گردد (یوسفی، 1382).

عوامل تاثیر گذار بر مصرف مواد
علل فردی
عوامل ژنتیک، تجارب رشدی و بخصوص چند سال اول زندگی و چند سال اول مدرسه و نوجوانی، خصوصیات شخصیتی، میزان دریافت حمایت از اطرافیان، اختلال‌های روانی همراه، نداشتن مهارت‌های زندگی، شکست‌ها و منابع استرس آور، تأثیر مواد خوشایند بر فرد، وضعیت اقتصادی مالی فرد، باورها و ارزشهای فرد، وجود شرایط پرخطر مثل نداشتن پدر یا مادر، ناراحتی‌ها و دردهای جسمی مثل انزال زودرس یا کمر درد دسترسی آسان فرد به مواد مشخص شده است مصرف کنندگان مواد مخدر عملکرد نامطلوب در روابط جنسی دارند به طوری که اکثریت آنان از توافق پایین در روابط جنسی خود گزارش داده اند (داوسون، 2004؛ نقل از شهابی، 1385).

مصرف مواد به عنوان یک رفتار خشن نسبت به خود نیز در نظر گرفته شده است.(عشایری، 1382؛ نقل از صفاری، 1383) به این نکته اشاره می‌کند که تعارضات مختلف موجب به هم خوردن تعادل در قضاوت افراد می‌شوند و آن زمان است که تصمیم‌گیری برای انسان کار سختی می‌شود در چنین شرایطی افراد با شخصیت‌های متفاوت عکس العمل‌های متفاوتی را نشان می‌دهند.
بعضی از افراد برون‌گرا هستند و این عکس‌العمل‌ها را نسبت به بیرون نشان می‌دهند اما شخصیت‌هایی هستند که جرأت ورزی ندارند و این خشونت به درون بر می‌گردد و برای مثال فرد، بیماری روان تنی و استرس پیدا می‌کند و در واقع بدن به استقبال روان رنجور می‌رود که خود نوعی خشونت بدن است که انواع بیماری‌ها را به دنبال دارد. اعتیاد نیز علاوه بر اینکه به بیرون آسیب می‌رساند نوعی خودزنی و خشونت علیه خودهم هست(صادقی، 1380).

.
.
.

فهرست مطالب
1-6-6سومصرف مواد 1
2-1اعتياد 2
2-1-1تاریخچه مواد 3
2-1-2طبقه بندي مواد 5
2-1-3 وابستگي 8
2-1- 3-1 ملاک های تشخیصی DSM_IV_TRبرای وابستگی به مواد 9
2-1-4 سوء مصرف مواد 10
2-1-4-1ملاك های تشخيصي براي سوء مصرف مواد به شرح زير مي باشد: 11
2-1-5 قطع مصرف يا ترك مواد 12
2-1-5-1 ملاک های DSM_IV_TRبرای ترک مواد: 13
2-1-6همه گير شناسي 14
2-2مصرف مواد در ایران 15
2-3 عوامل تاثیر گذار بر مصرف مواد 15
2-3-1علل فردی 15
2-3-2 عوامل محیطی و اجتماعی 17
2-3-3 مشکلات هیجانی 20
2-3-4عوامل ژنتیکی و زیستی 23
2-3-5 سیستم پاداشمغزی 24
2-4 تاثیر تعاملی مولفه های متعدد با اعتیاد 26
شکل2-1 تعامل عومل موثر در شکل گیری وابستگی به مواد 27
(برگرفته از روانشناسی وابستگی به مواد ،دکترنعیمه بزمی ،1391) 27
2-5مبنای نظری وابستگی به مواد 28
2-5-1نظریات روان پویشی 28
2-5-2نظریات روان تحلیلی 28
2-5-3 روانشناختی خود 29
2-5-4 نظریات رفتاری - شناختی 30
2-5-4-1نظریات شناختی 31
2-5-5 نظریه های یادگیری 32
2-5-5-1 نظریه یادگیری اجتماعی – شناختی 32
2-5-5-2نظریه یادگیری اجتماعی 33
2-5-6دیدگاه های مبتنی بر ویژگی های درون فردی 33
2 -5-6-1مدل بوم شناسی اجتماعی 33
2-5-6-2الگوی تحقیر خود 34
2-5-6-3یادگیری اجتماعی چند مرحله ای 34
2-5-7نظریه تعامل خانواده 35
2-5-8نظریه های یکپارچه نگر 35
2-5-8-1نظریه رفتار مشکل 35
2-5-8-2نظریه گروه همسالان: 36
2-5-8-3 الگوی آسیب پذیری 36
2-5-8-4نظریه تفسیر انتخاب عقلایی 37
2-5-9نظریه های زیستی – روانی 37
2-5-9-1 نظریه وابستگی جسمانی اعتیاد 37
2-5-9-2 نظریه مشوق مثبت اعتیاد 38
2-5-10نظریه های اجتماعی – فرهنگی 38
2-5-10-1نظریه بی هنجاری 39
2-5-10-2نظریه انزوا طلبی مرتون 39
2-5-10-3نظریه برچسب زنی 39
2-5-11نظریات فیزیولوژیک 40
2-5-12نظریه ی سیستم انگیزشی 40
2-6 اهداف درمان وابستگی به مواد 42
2-6-1رویکردها ی درمانی وابستگی به مواد 43
2-6-2 درمان اعتیاد 43
2-6-2-1درمان دارویی 44
2-6-2-2درمان های غیر دارویی 46
2-10-7پیشینه پژوهش 51
2-10-7-1پیشینه داخلی پژوهش 51
2-10-7-2پیشینه خارجی پژوهش 57
2-10-8جمع بندی نتایج پیشینه های پژوهش 61
منابع: 63
منابع فارسی 63
منابع انگلیسی 68