تحلیل معنایی نقش های سفالینه های نقش و نگار شوش

هنر و گرافیک
دانلود تحقیق رشته هنر تحلیل معنایی نقش های سفالینه های نقش و نگار شوش مقدمه: سفالهای منقوش شوش خیلی ظریف و با خاک بسیار نرمی ساخته شده، رنگ آنها خیلی روشن است و در حقیقت سفید مایل به زرد یا سبز می باشد. نقش آنها سیاه یا قهوه ای یا بنفش تیره است که مستقیماً روی بدنه ظرف قرار داده شده و گاهی این رنگ به قدری ضخیم است که شبیه به لعاب شده و در نتیجه گذشت زمان ترک خورده و ریخته است. نقوش سفال طبقه اول شوش بیشتر به صورت مجالس مجزا از یکدیگر ترتیب داده شده موضوع نقوش هندسی عبارتست از خطوط شکسته و مثلث ها و صلیب شکسته و خطوط عمودی منتهی به ابرو و نیزه هایی که روی پایه هایی قرار دارد، شاخه ها، گل های پنج پر – حشرات – لاک پشت ها – ماهی ها – مارها – لک لک ها – مرغ های آبی گردن دراز با پاهای دراز، بزهای کوهی، بز معمولی، پلنگ ها، کفتارها و سگ ها. نقش انسان نیز با دقت روی این سفال نشان داده است. اگر سبک نقوشی سفالهای این ناحیه را با سفال های تل بکون مقایسه کنیم متوجه می شویم که نقاش در تل بکون بیشتر به خطوط گوشه دار و نوک تیز غلاقه نشان داده است. در حالی که نقوش طبقه اول شوش خط راست بیشتر طرف توجه بوده است. در نتیجه نقوش تل بکون پیچیده تر از نقوش طبقه اول شوش است. در نقوش سفالهای طبقه اول شوش سادگی و روشنی ارزش واقعی خود را در مجموع ترکیب عناصر محو گردیده است. در بکون موضوع های نقاشی به تعداد زیاد در یک محیط محدود گرد آمده است ولی در طبقه اول شوش نقاش با روش منطمی به کار خود پرداخته و سادگی نقوش را کاملاً رعایت کرده است و سعی کرده است بین هر نقش با نقش دیگر یک فضای آزاد و بدون نقش ایجاد کند. در هیچ منطقه از ایران نقش حیوان با این مهارت دیده نشده و در نقش انسان نیز همین مهارت به کار برده شده است. با سفال طبقه اول شوش در ایران نقش سفال به اعلاء درجه کمال می رسد. تمام سفال هایی که بعد از طبقه اول کشف شده از حیث مهارت هنری از آن پایین تر است. سفال طبقه اول شش بالای زمین بکر در قشر چهار یا پنج متری پیدا شد. طبقه دیگری که بین 10 تا 7 متر قرار دارد طبقه مذکور را از طبقه ای که در آن لوحه های پرتو ایلامی پیدا شده جدا می کند. در این طبقه برزخ سفال منقوش بسیار کم است. نام شوش دوم درابتدای این قرن از طرف آقای پوتیه به تمام سفال هایی داده شده که خصوصیات سفال اول شوش را نداشتند. بنابراین تحت نام شوش دوم باید تمام سفال های منقوش واقع بین طبقه لوحه های پرتو ایلامی (در حدود 3000 سال پیش از میلاد) تا زمان «پوزور این شوشیناک« را قرار دارد. این شخص آخرین پادشاه آوان (در حدود 2200 سال پیش از میلاد) بوده است. بنابراین مدت 700 سال به سبک شوش دوم سفال ساخته می شده است. خیلی طبیعی است که در عرض این مدت طولانی درسبک نقوش این سفال تغییرات زیاد رخ داده باشد. ولی طبقه بندیهای مختلفی که برای تشخیص آن پیشنهاد شده آن اندازه واضح و مشخص نبوده است که بتوان به وسیله آن این سفال ها را طبقه بندی کرد. فقط می توان آن را با سفال جمدت نصر و خفچه در بین النهرین مقایسه نمود. با این حال دو دسته متفاوت در این سفال تشخیص داده میشود. یکی سفال منقوش چند رنگ و دیگری سفال منقوش یک رنگ دسته اول با لوحه های پرتو ایلامی همزمان است و تا دوران سلاطین قدیم ادامه می یابد. روی خمیری زرد رنگ این سفال یک نوع بتونه کمرگی زده شد وسپس ظرف سفالین به کوره برده شده است و پس از خروج از کوره روی آن نقوش رنگین قرمز و بنفش و نارنجی و سیاه طرح شده و این نقوش خیلی پردوام نیست. نقش روی شانه های کوزه، یا روی تمام سطح خارجی ظرف، فقط با نقوش هندسی ترکیب یافته، مانند خطوط شکسته و مثلث و لوزی و چهارخانه و تمام اینها به وسیله تقسیم بندی هایی از یکدیگر جدا شده است. سبک نقوش رنگین تا آخر هزاره دوم پیش از میلاد مرسوم بوده و به منزله دنباله سبک شوش اول به حساب می رفت. ولی هنر آن به درجه هنر شوش اول نمی رسد. موضوع نقوش بیشتر خطوط هندسی است و گاهی نیز از نباتات، مانند شاخه های پر برگ و بوته های کوچک یا حیوانات مانند مار، عقرب، ماهی، مرغهای آبی، گاوها و یا از انسان ترکیب یافته. نقوش این سفال در ابتدا خیلی متنوع بوده ولی هر قدر از عمر آنها می گذرد کمتر دقیق می شود. (شکل1) (جنسن ، ه.و.تاریخ هنر ، پرویز مرزبان ، 1359 ، شرکت سهامی افست با همکاری سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی) کلمات کلیدی: سفالینه های شوش نقوش سفالینه های شوش سفالینه های منقوش شوش مفهوم نقوش سفالینه های شوش فهرست مطالب 5-1خصوصیت سفالهای منقوش شوش اول و دوم 2 شکل 1: سفال منقوش به سبک شوش دو http://arseehonar.blogfa.com 5 5-2 انواع نقوش 5 5-3نگاهی به خورشید، مار، ماه، درخت ، پرنده از دیدگاه اسطوره: 6 5-4نقش مار : 8 شکل 7 : جام سفالی ، هزاره سوم ق.م شوش 10 5-5نقش ماه 10 5-6نقش درخت 11 5-7نقش پرنده 11 5-8بررسی نقوش سفالینه های شوش 12 5-8-1بز کوهی 12 شکل 2:نقش بز کوهی روی جام_3500ق.م 13 شکل 3 :نقش مار روی جام_3500ق.م 13 شکل4 : ظرف سفالی با نقش ماهی_3000ق.م 14 5--84نقش آب 15 شکل5 : نقش سگ روی جام_3500 ق.م 15 5-8-5نقش خورشید 15 شکل7 : نقش خورشید به صورت گل چند پر_3000ق.م 17 شکل8 : نقش حیوان شاخدار روی تکه ای از 17 شکل 8: نقش خورشید متعلق به 17 5-8-6نقش ماه 18 شکل9 :نقش ماه روی جام_3500ق.م 18 5-8-7نقش درخت 19 شکل10 :نقش درخت روی تکه ای از ظرف_3500ق.م-نقش بز کوهی بر روی سفالهای پیش از تاریخ ایران-غلامرضا معصومی 20 5-8-8نقش پرنده 20 شکل11 : نقش پرندگان گردن دراز_3500ق.م- فصلنامه علمی- پژوهشی نگره- شماره ۲۱ بهار ۹۱ 21 شکل12 : نقش پرنده(غاز)_روی شانه 21 شکل13: نقش پرنده در حال پرواز 21 5-8-9نقش انسان 22 شکل14 : نقش انسان 22 شکل15 : جام منقوش-نقش کوه روی جام- 23 شکل 16 : نقش زمین 23 شکل 17: نقش کشتزار 24 58--12خط ساده 24 شکل 18 :ظرف سفالی با نقوش آب و آسمان 24 شکل18 :نقش چهار مثلث در کادر مربع 26 5-14-3دایره 26 شکل20 :نقش مربع در کادر دایره- فصلنامه علمی- پژوهشی نگره-شماره 21 بهار 91 27 منابع 28