مبانی نظری جایگاه بیماریهای صعب العلاج در عیوب فسخ نکاح و عیوب مجوز فسخ نکاح و بررسی آرای فقهای شیعه و سنی

این نوشتار فصل دوم پایان نامه فسخ نکاح با عنوان جایگاه بیماریهای صعب العلاج در عیوب فسخ نکاح و عیوب مجوز فسخ نکاح و بررسی آرای فقهای شیعه و سنی می باشد. در این فصل به بررسی موضوع فسخ نکاح در بیماری‌های جدید با تکیه بر موازین فقهی و حقوقی آن پرداخته و نظریات فقهای مذاهب اسلامی‌و نیز قانون موضوعه جمهوری اسلامی‌ایران را بیان می‌کنیم.

با وجود اتفاق نظر جمهور فقها بر اثبات حق فسخ نکاح هنگام وجود عیب، در حق استفاده، کدام یک از زوجین اختلاف کرده‌اند. نظر فقهای امامیه و همچنین قانون مدنی این است که با وجود عیبی از عیوب مورد نظر در یکی از زوجین طرف دیگر می‌تواند نکاح را فسخ کند و زن و مرد در این حق برابر هستند. از میان مذاهب اهل سنت نیز سه مذهب شافعیه، مالکیه حنابله بر این قول هستند تنها حنفیه با جمهور مخالفت کرده و حق فسخ را فقط به زن داده است. عمده دلیلی که به آن استناد کرده آن است که: با توجه به بهره مندی مرد از حق طلاق، به حق فسخ نیاز ندارد.

به نظر می‌رسد حکم قانون مدنی و فتوای امامیه و جمهور اهل سنت به صواب نزدیکتر باشد؛ زیرا قاعده «الضرر یزال» که مورد اتفاق فقها است، قاعده‌ای کلی و از عمومات شرع است که در مورد زن و مرد، هر دو صادق است و دلیلی بر تخصیص آن بر زن وجود ندارد بلکه از مقاصد شریعت رفع ضرر از بندگان به طور عموم است اگر در این مسأله متضرر شدن زن قابل تصور است ضرر و زیان مرد نیز واضح و آشکار است از طرف دیگر اگر با قناعت به دلیل حنفی‌‌ها حق فسخ نکاح از مرد سلب شود در مقام نقض می‌توان گفت:

زن نیز با برخورداری و استفاده از حق خلع می‌تواند از شوهر جدا شود پس زن و مرد با هم برابر هستند لکن مرد برای جدا شدن از زن با استفاده از حق طلاق علاوه بر زیان اجتماعی ضرر مالی را نیز متحمل خواهد شد. این در حالی است که عامل این جدایی خود زن است او با وجود عیب و عدم اعلام آن به شوهر قبل از عقد یا حادث شدن آن بعد از عقد حصول انزجار در مرد تا حد جدایی از همسر را موجب شده است هدف مرد از ازدواج دست یابی به مودّت در کنار زن است نه جدایی از او چه کسی جبران ضرر مالی مرد را متحمل می‌شود. پس حق فسخ نکاح به سبب عیوب برای زن و مرد هر دو وجود دارد و آنچه جمهور بر آن رفته‌اند به روح شریعت نزدیکتر و با مفهوم حدیث «لاضرر و لاضرار» سازگارتر است.

فهرست مطالب
چکیده: 1
الف) مقدمه: 3
ب) بیان مسئله: 7
ج) اهمیت و ضرورت انجام تحقیق: 9
د) سوالات تحقیق: 9
ه‍) مرور ادبیات وسوابق مربوطه: 9
و) جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق: 13
ز) فرضیه‌های تحقیق: 13
ح) اهداف مشخص تحقیق: 14
ط) تعریف واژه‌‌ها و اصطلاحات فنی و تخصصی: 14
ی) روش شناسی تحقیق: 14
ک) سامان دهی: 15

فصل دوم ـ فسخ نکاح، بررسی مبانی فقهی و حقوقی آن در بیماریهای جدید 26
2 ـ 1 ـ بررسی جایگاه فقهی موضوع: 27
2 ـ 1 ـ 1 ـ دیدگاه فقه شیعه: 27
2 ـ 1 ـ 2 ـ دیدگاه اهل سنت: 30
2 ـ 2 ـ بررسی جایگاه حقوق موضوع: 30
2 ـ 2 ـ 1 ـ طلاق: 33
2 ـ 2 ـ 2 ـ طلاق به درخواست زوج: 33
2 ـ 2 ـ 3 ـ طلاق به درخواست زوجه: 34
2 ـ 2 ـ 4 ـ تخلف از شرط صفت: 35
2 ـ 2 ـ 5 ـ تدلیس: 37
2 ـ 2 ـ 6 ـ امتناع از نزدیکی با شوهر: 39
2 ـ 2 ـ 7 ـ نشوز: 39
2 ـ 3 ـ عیوب در زنان و مردان: 41
2 ـ 3 ـ 1 ـ اقوال فقها پیرامون فسخ نکاح به سبب عیوب: 43
2 ـ 3 ـ 2 ـ حق فسخ نکاح برای زوجین یا یکی از آن دو: 45
2 ـ 3 ـ 3 ـ نقد اقوال مذاهب پیرامون عیوب مذکور: 47
2 ـ 3 ـ 3 ـ 1 ـ اختلاف فقها بر جذام و برص: 47
2 ـ‌3 ـ 3 ـ 2 ـ اختلاف فقها بر عرج، عمی‌و افضاء: 52
2 ـ‌3 ـ 3 ـ 3 ـ نقد دو قول: 52
2 ـ 4 ـ زمان اعتبار این عیوب: 53
2 ـ‌4 ـ‌ 1 ـ قول اول- دیدگاه قانون مدنی و مذهب امامیه: 54
2 ـ‌4 ـ 1 ـ 1 ـ زمان اعتبار عیوب موجود در مرد: 54
2 ـ 4 ـ 1 ـ‌2 ـ‌ زمان اعتبار عیوب موجود در زن: 55
2 ـ 4 ـ 1 ـ 3 ـ قول دوم- دیدگاه حنفیه: 56
2 ـ 4 ـ 1 ـ 4 ـ قوم سوم- دیدگاه شافعیه و حنابله: 56
2 ـ 4 ـ 1 ـ 5 ـ قول چهارم- دیدگاه مالکیه: 56

فهرست منابع و مآخذ: