هشدار درباره کاهش بودجه در سه بخش کلیدی مرتبط با دانش‌آموزان

حسین فرزانه در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی ، درباره وضعیت بودجه سال 99 وزارت آموزش و پرورش، اظهار کرد: بودجه تنظیمی در لایحه سال 99 با توجه به شرایط متغیر اقتصادی حاکم بر کشور تهیه شده که این شرایط در زمان تصویب و اجرا نیز به نوعی حاکم است و ممکن است تغییرات غیرمنتظره‌ای را داشته باشیم؛ این ارقام در قالب کلیات حاکم بر بودجه باید بررسی و در نظر گرفته شود و غیر از آن کارا نخواهد بود.

فرزانه با اشاره به کلیات بودجه سال 99 متذکر شد: در مجموع لایحه بودجه 99 با رشد 13.9 درصدی نسبت به سال 98 تنظیم شده که در منابع بودجه عمومی معادل 8.2 درصد، درآمدهای اختصاصی 11.2 درصد و بودجه شرکت‌های دولتی  16.1 درصد افزایش یافته است. نکته بسیار مهم درآمدهای نفتی است که 68 درصد کاهش یافته است. "معادل 105 هزار میلیارد تومان" که ظاهراً قرار است مبلغ 68 هزار میلیارد تومان آن از طریق درآمدهای مالیاتی و واگذاری اموال منقول و غیرمنقول دولتی تأمین شود.

بودجه سال 99 آموزش‌وپرورش در چه بخش‌هایی افزایش داشت؟

 معاون اسبق توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش درباره بودجه آموزش و پرورش در سال 99، عنوان کرد: نخست افزایش‌های مربوط به بودجه سال 99 آموزش و پرورش را بررسی می‌کنیم که بر این اساس اعتبارات کل آموزش و پرورش در لایحه سال 99 معادل 23.1 درصد افزایش نسبت به بودجه مصوب سال 98 دارد که رقمی حدوداً معادل 55.4 هزار میلیارد تومان است با این توضیح که تقاضای آموزش و پرورش با توجه به کسری‌ها و معوقات پرسنلی اجتناب‌ناپذیری رقمی معادل 74 هزار میلیارد تومان بوده است.

فرزانه بیان کرد: کمک به سرانه دانش‌آموزان با رشد 5 درصد به 366.7 میلیارد تومان رسیده که هنوز با حداقل مطلوب فاصله بسیار دارد؛ این رقم با تخمین حدود 13 میلیون نفر از دانش‌آموزان کشور بیانگر سرانه‌ای معادل 28 هزار تومان برای هر دانش‌آموز در طول یک سال است که بسیار ناچیز است، این وضعیت به شرطی است که تخصیص ابلاغی تا پایان سال 100 درصد باشد که در سالهای قبل تا به حال هیچگاه به طور کامل تخصیص داده نشده است.

وی ادامه داد: ردیف مربوط به طرح جامع حمایت و ارتقای مناطق محروم با 5 درصد رشد به 556.5 میلیارد تومان رسیده که همان وضعیت اشاره شده درباره سرانه دانش‌آموزان بر آن حاکم است همچنین فعالیت‌های پرورشی و امور تربیتی مرتبط با  دانش‌آموزان نیز با رشد 6.7 درصدی به رقم 234.7 میلیارد تومان رسیده که در برابر تعداد دانش‌آموزان رقم ناچیزی است.

رشد 10.7 درصدی بودجه طرح خرید خدمات آموزشی

معاون اسبق توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش عنوان کرد: طرح خرید خدمات آموزشی در مناطق کمتر توسعه یافته با 10.7 درصد رشد روبرو است که از دو منظر باید به آن توجه داشت، نخست بررسی جبران کسری و کمبود معلم "افزایش بودجه طرح خرید خدمات آموزشی می‌تواند در تأمین معلم موثر باشد" ، دوم اینکه طرح خرید خدمات آموزشی و اعتبار اختصاص یافته به آن در واقع به عنوان راه حل موقتی برای تأمین کمبود معلم است که با این افزایش‌ها این تصور را در ذهن ایجاد می‌کند که قرار است معلم طرح خدمات آموزشی تبدیل به متن شده و تأمین نیرو از این طریق در اصل قرار گیرد که در آن صورت زیان‌هایی هم دارد.

هشدار درباره توسعه طرح خرید خدمات آموزشی

فرزانه گفت: به کارگیری تعداد زیادی از معلمان در طرح خرید خدمات آموزشی بدون هیچ برنامه‌ای برای آموزش آنها چه در خصوص رفتارهای تعلیم و تربیتی و چه در خصوص تدریس صحیح بار منفی قابل توجهی دارد که گسترش بی‌رویه و بدون برنامه‌ریزی قطعاً نتایج نامطلوبی خواهد داشت.

وی درباره ردیف سازمان‌های آموزش و پرورش استانی "حقوق و مزایا" گفت: این اعتبار با 23.8 درصد رشد نسبت به بودجه مصوب سال 98 به مبلغ52590 هزار میلیارد تومان در بودجه 99 رسیده است.

بودجه سال 99 آموزش‌وپرورش در چه بخش‌هایی کاهش داشته است؟

معاون اسبق توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش درباره کاهش اعتبارات وزارت آموزش و پرورش در بودجه سال 99 عنوان کرد: اعتبار حوزه وزارت آموزش و پرورش با کاهش 4.8 درصدی مبلغ 205.9 میلیارد تومان شده است که قطعاً بر فعالیت‌ها اثرگذار است البته حوزه ستاد باید بتواند در تکمیل تدابیر گذشته و با روند بهتری نسبت به تعدیل نیروی انسانی "کاهش کمی و افزایش کیفی" اقدام کند.

کاهش قابل توجه بودجه تربیت بدنی و ارتقای سلامت دانش‌آموزان

فرزانه با اشاره به اینکه اعتبارات مربوط به حوزه فعالیت‌های تربیت بدنی و ارتقای سلامت دانش‌آموزان با کاهش قابل توجه 34.2 درصدی روبرو شده و به مبلغ 117.000 میلیارد تومان رسیده است البته تربیت بدنی و ارتقای سلامت دانش‌آموزان از فعالیت‌های محوری در آموزش‌و پرورش است که کاهش عمده این ردیف بسیار زیان‌بار است.

کاهش 25.9 درصدی بودجه پیش‌دبستانی

وی عنوان کرد: حوزه فعالیت‌های توسعه کمی و کیفی آموزش پیش از دبستان نیز با کاهش 29.5 درصدی روبرو بوده و اعتبار آن به 52 میلیارد تومان کاهش یافته است، رشد جمعیت دانش‌آموزان دوره ابتدایی و پیش دبستانی و اهمیت آموزش این نونهالان امری مهم و با اولویت است اما چه منطقی در کاهش این اعتبار بوده که مشخص نیست.

بیشترین کاهش بودجه از آن عدالت آموزشی!

معاون اسبق توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش اضافه کرد: حوزه فعالیت کیفیت بخشی به فعالیت‌های آموزشی و پرورشی و توسعه عدالت آموزشی با بیشترین کاهش یعنی 45.3 درصد به رقم 160.4 میلیارد تومان کاهش یافته است این نوع فعالیت‌ها که در راستای وظایف اصلی و محوری تعلیم و تربیت و وزارت آموزش و پرورش است نباید اینگونه مورد کم لطفی قرار گیرد.

فرزانه ادامه داد: فعالیت مربوط به برون سپاری و توسعه مشارکت در آموزش‌های کاردانش نیز با 4 درصد کاهش مواجه شده که اگرچه کاهش نامحسوسی است اما توجیه مطلب برای این نوع فعالیت‌های حیاتی آموزش و پرورش که در سند تحول نیز آمده و از وظایف اصلی آموزش و پرورش قلمداد شده، مشکل است.

رشد 270 درصدی بودجه تعمیر و تجهیز مدارس

وی با اشاره به اعتبارات عمرانی وزارت آموزش و پرورش گفت: در بخش اعتبارات طرح تملک دارایی‌های سرمایه‌ای "عمرانی" نیز در جمع کل معادل 5 درصد نسبت به مصوب سال 98 افزایش یافته است. در بخش تعمیرات و تجهیزات مدارس معادل 270 درصد، گسترش فناوری و ایجاد شبکه هوشمند معادل 54 درصد، تجهیز مدارس عشایری 4 درصد و تجهیز هنرستان‌ها نیز معادل 4 درصد افزایش یافته است و در مقابل در حوزه فعالیت گسترش فناوری اطلاعات در آموزش و پرورش معادل 27 درصد و تأمین تجهیزات و ماشین آلات "لوازم ورزشی" معادل 8 درصد کاهش اعمال شده است.

سال انقباضی برای فعالیت‌های ورزشی دانش‌آموزان

معاون اسبق توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش مطرح کرد: به نظر می‌رسد سال 99 سال انقباضی برای فعالیت‌های ورزشی در آموزش و پرورش است.

فرزانه در باره ردیف‌های متفرقه بودجه آموزش و پرورش درسال 99 ادامه داد: رقمی معادل 200 میلیارد تومان درسال 98 منظور شده بود که علی الظاهر در لایحه 99 نصف یا جابجا شده است همچنین هزینه‌ای تحت عنوان "اعتبار موضوع 27 درصد از9 درصد تعرفه مالیات بر ارزش ادامه داده 15 درصد سهم وزارت آموزش و پرورش" از مبلغ 206 میلیارد تومان به 2090 میلیارد تومان در لایحه سال 99 افزایش داده شده که افزایش چشمگیری است به شرط آنکه اولاً این مبلغ حاصل شود و ثانیاً به آموزش و پرورش تخصیص داده شود.

پرداخت مالیات‌ها به نفع آموزش‌وپرورش، "صوری" است

وی درباره تبصره‌های بودجه سال 99 از جمله پرداخت مالیات از سوی مؤسسات و بنگاه‌های اقتصادی زیرمجموعه نیروهای مسلح و ستاد اجرایی فرمان حضرت امام عنوان کرد: این مبلغ باید جهت توسعه عدالت آموزشی، نوسازی و مقاوم‌سازی و خرید تجهیزات برای مدارس روستایی و مناطق محروم به آموزش‌وپرورش اختصاص یابد اما عملکرد این بند در سنوات قبل قابل توجه نبوده و بیشتر روی کاغذ و برنامه نوشته می‌شود تا اجرای آن.

معاون اسبق توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش درباره اعتبارات مربوط به ادارات کل آموزش و پرورش استان‌ها خاطرنشان کرد: شاید اعتبارات این ردیف بودجه‌ای و تجزیه و تحلیل آن از مهمترین قسمت‌های بودجه آموزش و پرورش است چرا که حقوق و مزایای پرسنل رسمی، قراردادی و سایر پرداخت‌های پرسنلی همگی در این ردیف در سطح استان‌ها و مناطق است و حدود 95 درصد کل بودجه آموزش و پرورش را تشکیل می‌دهد.

دلیل اصلی کسری کالبدی بودجه آموزش‌پرورش

فرزانه ادامه داد: در لایحه 99 اعتبارات این ردیف 95 درصد کل بودجه آموزش و پرورش است که با توجه به کسری‌های حقوق و پرداخت‌های آخر سال و عدم تخصیص کامل بقیه ردیف‌ها این نسبت به حدود 98 درصد هم می‌رسد، آنچه که محرز است و باید به آن توجه کرد این است که معمولاً سالانه بین 4 تا 7 درصد از هزینه‌های اجتناب‌ناپذیر آموزش‌وپرورش به دلیل عدم تخصیص به سال بعد منتقل می‌شود و همین موضوع علت اصلی کسری کالبدی بودجه است.

وی با اشاره به اینکه این وضعیت پیامدهای نامطلوبی دارد، درباره آنها گفت: کاهش انگیزه نیروی انسانی، عدم دستیابی به اهداف کیفی برنامه‌های 5 ساله  و به‌ویژه سند تحول بنیادین، عدم توانایی بهره‌گیری از نوآوری‌های علمی و خلاقیت در نظام آموزش و پرورش کشور، کاهش کیفیت فعالیت‌های آموزشی و پرورشی، رشد و ترویج شیوه یا روش‌های ناموجه در تأمین منابع یا مدیریت هزینه‌ها و کاهش شدید سهم هزینه‌های غیرپرسنلی.

کسری 6200 میلیارد تومانی بودجه سال 98

معاون اسبق توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش با اشاره به اعتبارات اداره کل آموزش و پرورش در سال 98 ادامه داد: برای بررسی وضعیت این ردیف در بودجه 99 ضروری است وضعیت موجود یعنی اعتبارات آن در سال 98 را مورد بررسی قرار داد. در سال 98 با کسری بیش از 6 هزار و 200 میلیارد تومانی بودجه روبه‌رو هستیم که با اعمال جز دو بند ط ماده 28 قانون الحاق 2 و به صرف تسویه اقلام اجتناب‌ناپذیر حقوق و تکالیف قانونی، باید تخصیص 106 درصدی به ردیف اختصاص یابد که با در نظر گرفتن این موضوع اعتباری بالغ بر 2900 میلیارد تومان لاجرم به سال 99 انتقال می‌یابد.

فرزانه بیان کرد: در سال 98 اعتباری بالغ بر 387 میلیارد تومان برای تعیین تکلیف نیروهای پیش‌دبستانی و نهضت در بودجه در نظر گرفته شده است که علی‌رغم اجرای قانون یادشده تخصیص این ردیف حاصل نشده است.

وی ادامه داد: پرداخت حداقل حقوق به 48 هزار متعهد خدمت تا پایان شهریور و بیش از 60 هزار نفر تا پایان اسفند بار مالی معادل 600 میلیارد تومان به عملکرد ردیف استانی اضافه نموده است؛ همچنین اجرای برخی از تکالیف قانونی از جمله پرداخت کمک هزینه مهدکودک به کارکنان زن دارای فرزند زیر 5 سال که اعتباری معادل 350 میلیارد تومان را از سرجمع اعتبار ردیف به خود اختصاص می‌دهد، بحث پاداش پایان خدمت بازنشستگان قطعاً باید از محل و اعتبار ردیف دیگری تأمین شود.

ادامه تسلسل بی‌پایان کسری بودجه در سال 99

معاون اسبق توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش متذکر شد: با توجه به توضیحات ارائه شده درباره وضعیت سال 98 و استمرار این مشکلات به نظر می‌رسد ردیف استانی اگرچه با رشد تقریبی 24 درصد تنظیم شده اما با درنظرگرفتن نرخ افزایش حقوق درسال 99معادل 15 درصد، رتبه‌بندی معلمان که به فرض برابر بودن عملکرد با برآورد دو هزار میلیارد تومان درسال 98 برای 6 ماه درسال 99 نیاز به 4 هزار میلیارد تومان "برای یک سال" و افزایش ضریب سالیانه 15 درصد حداقل به مبلغ 4600 میلیارد تومان نیاز است همچنین کاهش 10 درصدی نسبت به نیاز واقعی درسال 98 که به سال 99 انتقال می‌یابد.

فرزانه گفت: به نظر می رسد در سال 99 حدود 9 هزار میلیارد تومان کسری کالبدی برای آموزش و پرورش در این ردیف وجود داشته باشد که مبنای عدم پرداخت تمام هزینه‌های ضروری به غیر از حقوق استان‌ها و ادامه تسلسل بی پایان کسری‌ها باشد، برخی پیامدهای این کسری عبارتند از: عدم پرداخت حق التدریس شاغلین، نوبت دوم، امتحانات و اضافه‌کار کارکنان اداری، عدم پرداخت هزینه‌های اداری و پشتیبانی بیش از 750 منطقه و 32 اداره کل، عدم پرداخت کسورات سنوات ارفاقی، حق‌الزحمه استخدامی، کمک هزینه مهدکودک، فوت و ازدواج شاغلین و بازنشسته.

پایان/