نمی‌دانیم دانش‌آموزان در مدارس دولتی "زبان" بیاموزند یا خیر؟

گروه اجتماعی ؛ محمود امانی طهرانی مشاور علمی رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی با بیان اینکه تکلیف خود را با زبان خارجی به روشنی مشخص نکرده‌ایم، گفت: نمی‌دانیم که بألاخره می‌خواهیم  دانش‌آموزان در مدارس دولتی زبان را در حد معینی بیاموزند یا خیر؟ بزرگترین ابهام ما چالش در همین سیاست‌گذاری‌های کلان است مردم نیز در چند لایه با یکدیگر در این زمینه تفاوت دارند.

وی ادامه داد: مسائل فرهنگی، اندیشه‌ها، تفکر و مسائل سیاسی و ارتباطات بین‌المللی با یکدیگر پیوند دارند و مهم است که یک سیاست‌گذاری روشن داشته باشیم گروهی کاملاً موافق و گروهی کاملاً مخالف آموزش زبان خارجی هستند و دلایلی خود را دارند این امر باید در شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح و حل بشود.

مشاور علمی رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی با بیان اینکه شبکه کودک و شبکه امید را در رسانه ملی داریم و اگر سیاست کشور، زبان‌آموزی باشد پخش نسخه زبان اصلی برخی برنامه‌ها به توسعه زبان آموزی کمک می‌کند، اظهار کرد: درسه پایه متوسطه اول دو زنگ زبان داریم اما در متوسطه دوم بسته به رشته‌ها و شاخه‌های تحصیلی متفاوت است.

وی با اشاره به اینکه رشد فراگیری زبان به بستر کاربردی آن نیز بستگی دارد، گفت: وقتی در جامعه این بستر صفر است و بچه‌ها در تعامل و مواجهه با زبان خارجی قرار نمی‌گیرند، فراگیری زبان نیز تحت الشعاع است.

مشاور علمی رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی با اشاره به اینکه سن شروع زبان‌آموزی ما بسیار دیر است گفت: اگر هدف این است که بچه‌ها به توانایی چهارگانه دست یابند باید خیلی زودتر و با حجم بیشتری آموزش دهیم و حتی در پاره‌ای موضوعات درسی به موازات زبان مادری، دروس را به زبان خارجی هم بیاموزند.

خواست عمومی مردم با نقشه سیاست‌گذاران مطابقت ندارد

امانی درزمینه وجود 11 هزار و 500 آموزشگاه زبان خارجی گفت: خواست عمومی مردم با نقشه سیاست‌گذاران کشور تطابق ندارد مردم برای رسیدن به خواسته خود زمان و بودجه صرف می‌کنند. در مدرسه تنها زبان تدریس نمی‌شود اما هنگامی که فردی به آموزشگاه می‌رود و وقت کافی هم می‌گذارد یک بسته آموزشی به دست داشته و خروجی بهتری دارد. کسانی به آموزشگاه می‌روند که طالب یادگیری هستند کاری که اکنون کرده‌ایم هم خیلی با حذف زبان از مدرسه تفاوتی ندارد و 60 ساعت آموزش در طول یک سال با ترم یک و نیم ماهه یک آموزشگاه برابری می‌کند.

بیشترین کاهش ساعات آموزش مربوط به زبان خارجی!

مشاور علمی رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی ادامه داد: بیشترین کاهش ساعات آموزش در نظام آموزشی جدید، مربوط به زبان خارجی و علوم تجربی بوده است و اولویت به بخش‌های دیگری رفته است.

وی با بیان اینکه عربی با انگلیسی متفاوت است و تکلیف عربی بر خلاف انگلیسی روشن است، تصریح کرد: سه نوع نگاه و رویکرد وجود دارد، نخست آموزش مبتنی بر قواعد، دوم ارتباط با جامعه عرب زبان و نوع سوم اینکه عربی، زبان قرآن و دین است که مدنظر ماست تا بچه‌ها احادیث و آیات قرآن را درک کنند اکنون تکلیف در این زمینه روشن است، نوع کتاب‌های جدید دیگر عربی حوزوی نیست اصل کار عربی، آموزش به عنوان زبان قرآن است که البته در کنکور با چالش مواجه است و به معنای قبل کنکور پذیر نخواهد بود.

امانی ادامه داد: کننده مجلس در اجلاس بین المللی شرکت می‌کند و زبان خوبی ندارد و احساس خودباوری‌اش را از دست می‌دهد و تصور می‌کند آموزش مدرسه ای کفایت نمی‌کند و دنبال حذف آن می‌رود که این آدرس‌دهی غلط است، با حذف کامل آموزش زبان از مدارس مخالفم اما باید با گونه‌های مختلفی زبان خارجی را تقویت کرد باید این ذهنیت را از بین برد که زبان خارجی یاد گرفتن به معنای تهاجم فرهنگی است زبان فارسی هم آسیب نمی‌بیند به شرط آنکه خوب عمل کنیم.

وی ادامه داد: فضای آموزش‌های غیررسمی باز است مردم ایران امروز از ناحیه ضعف فراوان زبان انگلیسی لطمه می‌خورند و نمی‌توانند حرف خود و پیام انقلاب اسلامی را به خوبی منتقل کنند این ضعف در بخش‌های مختلف اثرگذار است.

امانی درزمینه زبان فارسی گفت: باید دو فرصت را ایجاد کنیم که اکنون کوتاهی می‌کنیم، یک مورد پیش دبستانی است که باید در مناطق دو زبانه فراگیر و اجباری شود و بسته‌های آموزشی ویژه داشته باشد، اکنون نوعی بی‌عدالتی را شاهدیم باید پیش دبستانی بسیار جدی گرفته شود. دوم آنکه در کل کشور موضوع زبان فارسی در کنار ارزشیابی توصیفی، حالت ارزشیابی وتویی پیدا کند.

مشاور علمی رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی ادامه داد: اما در باب آموزش انگلیسی اجبار به همگان غلط است و طبق سندتحول زبان خارجی جزو دروس نیمه تجویزی بوده و به تنهایی کار آموزش و پرورش نیست باید به این خواسته احترام بگذاریم اگر نقش رسانه ملی بیشتر از آموزش و پرورش نباشد کمتر از ما نیست.

وی با اشاره به اینکه امروز زبان انگلیسی به زبان بین‌المللی تبدیل شده است، گفت: ما می‌توانیم حق خود را به وسیله این توانش زبانی از دنیا بگیریم و به عنوان ابزاری از آن استفاده کنیم ضمن آنکه تولیدات بومی و ایرانی خوبی هم در این زمینه دارم.

تسنیم، حیدر تورانی، سرپرست سابق سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی و عضو هیئت علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش با بیان اینکه باید ابتدا به چرایی آموزش زبان توجه کنیم که به خوبی تببین نشده است، گفت: در اوایل دهه 80 خدمت رهبری رسیدیم و ایشان نکاتی داشتند که راهبردهای ما را تعیین می‌کند، کلیات مشخص است ایشان فرمودند زبان عربی را یاد نمی‌گیریم که فقط با چند عرب زبان صحبت کنیم، بلکه قرار است دانش آموزان از کتب مرجع چون قرآن و نهج البلاغه بهره‌مند شوند.

وی ادامه داد: انگلیسی هم همینطور است و بچه‌ها باید بتوانند متون علمی را متوجه شوند و درک مطلب خوبی داشته باشند و هدف فقط صحبت کردن نیست در زبان فارسی نیز باید گنجینه لغات دانش‌آموزان توسعه یابد و آنها بتوانند کتب مهم و ارزشمند ادبیات فارسی را فهم کنند.

این عضو هیئت علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش با اشاره به اینکه کارهایی انجام شده اما کافی نیست، عنوان کرد: زبان انگلیسی و عربی، زبان خارجی محسوب می‌شوند و زبان دوم محسوب نیستند هنوز استانداردها و چارچوب ها مشخص نیست وقتی بحث زبان انگلیسی مطرح است عده‌ای از انتقال فرهنگ بیگانه نگران می‌شوند در حالی که اکنون در دنیا معتقدند زبان انگلیسی، زبان بین‌المللی است.

زبان انگلیسی نباید از پایه‌های پایین‌تر شروع شود

وی ادامه داد: استمرار و تکرار در آموزش زبان بسیار مهم است و با توجه به زمانی که در اختیار داریم بیش از این نمی‌توانیم پیش برویم معتقد نیستم زبان انگلیسی باید از پایه‌های پایینتر شروع شود، زیرا باید ابتدا زبان فارسی تقویت شود اما آموزش زبان انگلیسی را در پایه‌های بالاتر باید در خارج از ساختار آموزش و پرورش با قوت بیشتری دنبال کنیم.

تورانی با اشاره به اینکه مأموریت ما در زبان عربی مشخص است، گفت: در زبان خارجی به ویژه انگلیسی دو مأموریت داریم نخست فهم متون انگلیسی و دوم برقراری ارتباط است. در آموزش رسمی زبان انگلیسی باید از پایه‌های بالاتر یعنی همین پایه ششم آغاز شود نه آنکه از دوره ابتدایی شروع بشود زیرا هم باید گنجینه لغات زبان مادری و هم هویت تقویت شود.

برخی دروس باید به زبان خارجی تدریس شود

وی ادامه داد: با حذف آموزش زبان انگلیسی از مدرسه مخالفم اما باید برای جبران آن راهکارهایی هم اندیشیده شود و برخی درس‌ها هم به زبان خارجی تدریس شود. در واقع یکسری زمان‌هایی برای فعالیت‌های پرورشی و فوق برنامه داریم که زبان انگلیسی هم می‌تواند جزئی از آن باشد.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش ادامه داد: در جامعه کمتر شنیده‌ایم خانواده نگران ضعیف بودن زبان فارسی فرزندش باشد همچنین کمتر شنیده‌ایم معلم تقویتی زبان فارسی بخواهند بگیرند که این امر ناشی از فرهنگ عمومی جامعه یا حتی رویکرد آموزش و پرورش است.

پایان/