یهود

پيامبر اكرم‏صلى الله عليه وآله پس از هجرت به مدينه، برخوردهاى گوناگونى با يهوديان اين شهر داشته كه از اين ميان، جنگ‏هاى آن‏حضرت با بنى‏قينقاع، بنى‏نضير، بنى قريظه و خيبر شهرت يافته است. هم‏چنين آن‏حضرت سريه‏هايى را براى كشتن برخى چهره‏هاى مفسد يهودى اعزام نموده‏اند، ليكن درباره برخوردهاى مسالمت‏آميز ميان رسول خدا و يهوديان كمتر سخن به ميان آمده‏است. در اين‏جا دو مورد مهم از اين برخوردها بررسى مى‏گردد: يكى انعقاد قرارداد صلح ميان آن حضرت و گروه‏هاى يهودى مدينه و ديگرى تلاش ايشان براى برقرارى صلح با يهود خيبر پيش از جنگ با خيبريان، هرچند اين تلاش به نتيجه نرسيده‏است.

منابع اصلى اين تحقيق عبارت‏اند از دو كتاب «السيرة النبويه‏» و «المغازى‏». السيرة النبويه كه به سيره ابن هشام شهرت دارد در واقع سيره ابن‏اسحاق است كه عبدالملك بن هشام (متوفاى 213ق) آن را جمع‏آورى كرده و گاه از آن كاسته و گاه مطالبى را برآن افزوده‏است. محمدبن اسحاق (متوفاى 150ق) قديمى‏ترين سيره نويسى است كه روايات او در تاريخ اسلام جايگاه ويژه‏اى دارد. او كارهاى پراكنده پيش از خود را جمع كرده و سيره منظمى را به دست داده‏است. با وجود آن همه مطالبى كه اين مورخ درباره روابط پيامبرصلى الله عليه وآله و يهود آورده، از پيمان آن حضرت با سه گروه يهودى مدينه سخنى به ميان نياورده‏است، بلكه گزارش او از پيمان عمومى به گونه‏اى است كه مورخان بعدى، گروه‏هاى اصلى يهود را هم در اين قرار داد سهيم دانسته‏اند و به نظر مى‏رسد اين توهم ناشى از واژه‏هايى است كه ابن‏اسحاق در اين گزارش به‏كار برده‏است.