دوران زندگانی 63 ساله حضرت علی (ع) را می توان به پنج بخش
تقسیم کرد :
1-از ولادت تا بعثت پیامبر اکرم (ص)
2-از بعثت تا هجرت
3-از هجرت تا رحلت پیامبر گرامی (ص)
4-از رحلت نبی اکرم (ص) تا خلافت ظاهری
5-از خلافت تا شهادت
از ولادت تا بعثت
حضرت علی (ع) در سال سی ام عام الفیل ( ده سال قبل از بعثت
) در خانه خدا چشم به جهان گشود . پیامبر اکرم (ص) ، علی (ع) را برای تربیت از شش
سالگی به منزل خود آورد و هیچ گاه آن حضرت را از خود جدا نکرد. امام (ع) در توصیف
این دوران می فرماید :
«... من در آغوش پر مهر او بزرگ شده ام . به هنگام کودکی ،
پیامبر مرا به دامان می گرفت ، به سینه می چسبانید و در بستر خویش جای می داد ،
بدنش را به بدنم می چسباند و من بوی خوش او را استشمام می کردم ، غذا را می جوید و
در دهانم می گذاشت ...»
از بعثت تا هجرت
در این دوره نقش امام (ع) در دو حادثه مهم می درخشد :
نخست اسلام آوردن امام به عنوان اولین مسلمان است که قرآن
چنین پیشگامی را می ستاید . و پیامبر اکرم (ص) نیز به چنین سبقتی تصریح می فرماید
:
«نخستین کسی که ( در روز رستاخیز ) با من در کنار حوض کوثر
ملاقات می کند ، پیشقدم ترین شما در اسلام ، علی بن ابی طالب است.»
دیگری ، خوابیدن حضرت علی (ع) در بستر پیامبر(ص) در « لیله
المبیت » است . امام با جانبازی خویش ، جان پیامبر مکرم (ص) را – که دلیران قریش
تصمیم داشتند وی را در آن شب بکشند و لذا به خانه او هجوم آورده بودند – حفظ کرد و
خطر کرد و خطر ها و پیامدهای آن را بر خویش هموار ساخت.