آخوند خراساني

آخوند خراساني از سلسله حماسه سازان تاريخ ايران است. وي مرجع تقليد، مدرس كم‌نظير حوزه علميه نجف و رهبر انقلاب مشروطه بود. تمامي تاريخ‌نويسان مشروطه حتي مخالفان رهبري او را در نهضت مشروطه پذيرفته‌اند. اما شگفت! كه درباره‌اش كمتر از ساير دست اندركاران نهضت مشروطه سخن به ميان آمده است.

صدها كتاب و مقاله درباره مشروطه نگاشته شده است، اما هنوز جاي حرف باقي است. انقلاب مشروطه پيچيده‌ترين رخداد سياسي تاريخ معاصر ايران تا پيش از انقلاب اسلامي است. دوران رهبران مشروطه از متن رخدادها و دسيسه‌هاي انگليس و روسيه براي به انحراف كشاندن مشروطه، موجب شد تا قيام مشروطه بين شب و سپيده دست و پا بزند. آخوند خراساني كوشيد به سان آفتاب نيمه شب، زواياي تاريك اين نهضت را روشن سازد.

آخوند خراساني در سال 1255 هـ .ق در مشهد ديده به جهان گشود، پدرش، ملاحسين هراتي علاوه بر تبليغ، به تجارت ابريشم نيز مشغول بود. ملاحسين روحاني وارسته‌اي بود كه براي امرار معاش هماره در بين راه هرات و مشهد، در رفت‌و آمد بود. وي در سفرهاي تبليغي‌اش مردم را با كلام اسلامي آشنا مي‌ساخت. در يكي از همين سفرها، در كاشان ازدواج كرد. ثمره اين ازدواج، چهار پسر به نام‌هاي نصرالله، محمدرضا، غلامرضا و محمدكاظم (آخوند خراساني) بود. سرانجام مهر پيشواي هشتمين امام، او را به مشهد كشاند تا براي هميشه در شهر شهادت ساكن شود. (1)

آخوند خراساني در 12 سالگي وارد حوزه علميه مشهد شد. ادبيات عرب، منطق، فقه و اصول فقه را در حوزه مشهد فرا گرفت. در 18 سالگي ازدواج كرد و در 32 سالگي، همراه كاروان زيارتي عتبات عاليات، براي ادامه تحصيل عازم نجف شد. شوق تحصيل او را بر آن داشت تا سرپرستي همسر و فرزند نوباوه‌اش را به پدرش بسپارد و آنها را به خاطر مشكلات سفر، همراه خود نبرد.