اقدام پژوهی چگونه توانستم مشکل بد خطی و نارسا نویسی را در مبینا برطرف سازم؟

چکیده

در پژوهش حاضر ، با توجه به این اصل که کودک بیشتر به بازی علاقه مند است ، بد خطی دانش آموز اصلاح شده است . همچنین به صورت ریشه ای به مشکل پرداخته شده است ، نه این که متوسل به رو نویسی هایبی هدف و خسته کننده شود که در مواردی به تشدید مشکل منجر می گردد . این نوشتار شامل چندین بخش است که پس از بیان مسئله و ارائه ی شواهد و تحلیل داده ها ، راه حلهایی را بطور موقّت در نظر گرفته و سر انجام پس از گزینش روش مؤثّر با نظارت بر آن شواهدی دال بربهبود مشکل ارائه کرده و پس از تأیید وضع مطلوب از جانب چند مرجع ، توصیه هایی شده است. آموزشگاهی که این پژوهش در آن انجام می گردد ، دارای ویژگیهای زیر می باشد : دانش آموز مورد نظر دختری با قد متوسط ( 120 سانتی متر) و وزن ( 25 کیلو گرم) می باشد. او فرزند چهارم یک خانواده ی 4 نفری می باشد. و والدین او دارای سواد چهارم ابتدایی هستند و از نظر مالی در سطح متوسط می باشند.او دارای یک برادر 3 ساله نیز می باشد. در نوشته های این دانش آموز اندازه ی حروف در یک کلمه با هم تناسب ندارند . ( حروف دندانه دار ، ریز و حروف قبلی و بعدی را درشت می نویسد ) دو جزء کلمات ترکیبی را خیلی با فاصله می نویسد ، به طوری که دو کلمه ی جدا از هم تصور می گردد. حروف گودی دار ( مقعر ) مانند ” ی ” ، ” ل ” و ” ن ” را به صورت شکسته و گوشه دار می نویسد. اتصالات حروف را در کلمات به صورت اصولی انجام نمی دهد و در نوشته هایش خط زمینه را رعایت نمی نماید. گاهی که اشتباه می نویسد دوباره بدون پاک کردن ، روی همان کلمه ی اشتباه شروع به تصحیح می نماید . بنابراین نوشته ها ی وی نا مفهوم و کثیف به نظر می رسد. به خاطر همین بد خطی و عدم استفاده از مداد پاک کن در اکثر مواقع ، دفاتر و کتابهایش اغلب کثیف و نا مرتب است. البته گاهی با تشویق های من و مادرش حوصله به خرج می دهد و خوب می نویسد. و این روزنه ای برای شروع به اصلاح وضع موجود برای من می باشد.

مقدمه

اینجانب ،………….. ( لیسانس آموزش ابتدایی و ………….. سابقه خدمت ) آموزگار پایه ی چهارم در اوایل سال تحصیلی با دیدن مشق و املای ” مبینا ” متوجه مشکل بدخطی او که گاهی تا حد نارسا نویسی نیز می رسید ، شدم. با شواهدی که من از این مشکل مبینا داشتم با همکارانم تصمیم گرفتیم در جهت بهبود خط نوشتاری اش به او کمک نماییم ما در این اقدام پژوهی سعی کردیم دانش آموز روش صحیح نوشتن ، مداد در دست گرفتن ، شکل صحیح حروف ، اندازه ی بیاض و سواد حروف ، ابتدا و انتهای نگارش حروف و … را یاد بگیرد. و همچنین برای تقویت عضلات ماهیچه ای دست دانش آموز و هماهنگ تر شدن بیشتر چشم و دست او هنگام نوشتن، فعالیت هایی را در زنگ های هنر و ورزش با همکاری و مساعدت های مدیر و مربی تربیت بدنی انجام دادیم.و همچنین برای رفع موانع فیزیکی،جسمی و نگارشی تا رسیدن به وضع مطلوب تلاش کردیم.  راستی چه عواملی موجب ایجاد این مشکل شده است؟  آیا ضعف از اندامهای نوشتاری اوست ؟  آیا ما می توانیم این مشکل را رفع کنیم ؟ شرایط موثر بر بدخطی دانش اموزان : گانیه معتقد است که برای یادگیری دو دسته شرایط وجود دارد : شرایط درونی یادگیری و شرایط بیرونی یادگیری . البته در بررسی علل بدخطی و بد آموزی خطی دانش آموزان دوره ی ابتدایی علاوه بر عوامل آموزشی و تربیتی و در حقیقت ، کار معلم ، که جزء شرایط بیرونی هستند باید شرایط درونی که مربوط به شرایط روانی کودکان می باشند نیز مورد توجه قرار گیرند چه بسا بدخطی دانش آموزان به دلیل حالات عاطفی نامطلوب و نداشتن هدف و انگیزه برای زیبا نویسی و یا ضایعات استخوانی و یا نداشتن آمادگی روحی روانی و محیط نامناسب و فقر آموزش همچنین تمرینات غلط و فقدان رسیدگی باشد برای ارائه ی راهکار های مناسب عوامل به طور کلی به سه گروه عمده تقسیم بندی می گردد. الف ) عوامل مربوط به خانواده : بی توجهی اولیا به خط بچه ها وطرز نوشتن انها و یا سر مشق نادرست دادن و همچنین والدینی که خودشان بد خط هستند زمینه هایی برای بد خطی فرزندان را فراهم می نماید بدخطی والدین سر مشق نا مناسبی برا ی کودکان است از انجا که خوشنویسی مهارتی است که باید اموخته شود چنان چه کودک در خانواده ای زندگی کند که اعضای ان از ذوق و استعداد بیشتری برخوردار باشند کودک زمینه ی بیشتری برای خوب نوشتن دارد خانواده هایی که به صورت دیکتاتور ی و دموکراسی و ﺁزادی مطلق اداره می شوند نیز تاثیرات متفاوتی بر عملکرد دانش اموز دارند افرادی دوران کودکی خود را در خانه ای اکنده از استبداد و خود خواهی می گذرانند هیچ گاه فرصتی برای ابراز وجود و نشان دادن قابلیت ها و گرایش های خود به دست نمی اورند ( زرهانی خرداد 89 ص 21) کودکانی که در خانواده هایی زندگی می کنند که نسبت به فرزندان خو بی تفاوت اند وار تشویق و تنبیه به موقع برای انجام تکالیف فرزندانشان استفاده نمی کنند در واقع انگیزه ی لازم را برای انجام بهتر تکالیف در فرزندان خود به وجود نمی اورند چنین کودکانی اغلب با اکراه و بی میلی اقدام به نوشتن می کنند و نتیجه ی عملکرد آنها رضایت بخش نخواهد بود همچنین مو قعیت کودک در خانه یعنی تنها فرزند خانواده بودن یا کوچکترین کودک یا تنها دختر خانواده بودن وارتباطی که کودک با خواهر و برادران خود دارد سبب یادگیری های مهارتی بدنی متفاوتی می گردد . انتظارات خاص والدین از فرزندان خود اگر با واقع بینی همراه باشد اختلالی در رفتار بچه ها به وجود نمی آورد ولی اگر این انتظارات بدون توجه به امکانات فرزند باشد سبب بروز عکس العمل های شدید از طرف بچه ها می گردد و سبب شکست بچه ها در انجام کارهای معین می گردد همچنین وضعیت طبقاتی خانواده بر روی یادگیری دانش آموز تاثیر دارد وضع مادی و معنوی خانواده در رشد نوشتن بچه ها تاثیر دارد تحقیقاتی که درباره ی اختلاف استعداد بچه ها در طبقات مختلف به عمل امده است نشان می دهد که پرورش استعداد بچه ها در حد وسیعی مربوط به فرهنگ و راه زندگی طبقات است. شریعتمداری (1367) ب ) عوامل مربوط به معلمان : مسئله ی آمده سازی معلمان برای کاری که بر عهده دارند در همه ی کشور ها به ویژه کشور های در حال ترشد از اهمیت ویژه ای بر خوردار است این اهمیت هم نه نیازی به اثبات دارد و نه تاکید . از طرفی همیشه گفته می گردد که مدرسه یک قدم از اجتماع عقب تر است . زیرا تحولات اجتماعی سریع تر از ان رخ میدهند که مدرسه و معلم بتوانند خود را با ان تطبیق دهند در این صورت معلم چه باید بکند (سانتراک 1387). اگر معلم خط خوبی داشته باشد و حروف را هم به خوبی اموزش دهد و در این رابطه با استفاده از بازی و تمرین عضلات بچه ها را تقویت کند بیشترین تاثیر را در خوب نویسی و خوانا نویسی دارد گاهی اوقات کتاب های درسی هم اشکالاتی در این زمینه دارند که معلم باید ان ها را به خوبی ببیند و با تذکر به موقع اجازه ندهد در شاگردانش دو گانگی ایجاد شود و بد خطی و خوانا نبودن خط اموزگار و بی توجهی او به خط شاگردان نیز عاملی در ایجاد بد خطی و اختلال خط می باشد بهتر است معلمان از دادن تکالیف زیاد در منزل خود داری کنند مواجه شدن دانش آموز با حجم زیاد تکالیف نیز باعث بد خطی دانش آموز می گردد صبر و حوصله و دادن مقدار معینی تمرینات عضلانی در مقدمه ی کار ضروری است تا شاگرد قادر شود عضلات دست را کنترل کند تکنیک های متعددی از جمله مچاله کردن کاغذ یا استفاده از خمیر های بازی و … وجود دارد تا عضلات دست را آماده کند تا به حروف الفبا شکل بدهد و همچنین برای اموزش مهارت خط نویسی به کودکان باید معلمین به این مولفه ها توجه داشته باشند وضعیت نشتن دانش اموز، وضعیت قلم به دست گرفتن دانش آموز وضعیت دست آزاد بچه های راست دست و چپ دست ، حالت قرارگرفتن سر ، تابش نور و مقدار آن در هنگام نوشتن حالت قرار گرفتن پاها در هنگام نوشتن و طرز قرار دادن و فیزیک ایستادن پای تخته برای نوشتن و رعایت حاشیه در دفتر دقت به این ویژگی ها باعث می گردد تا آموزگار بتواند دانش آموزان را به درستی هدایت کند. معلمانی که با دانش آموزان دچار مشکلات رفتاری کار آموزشی می کنند در این زمینه آسیب پذیری بیشتری دارند بیشتر معلمان رغبتی به آموزش این گونه از دانش آموزان نشان نمی دهند (کوپر 1378) معلمان باید به این باور برسند که نوشتن کودکان از طریق تمرینات بیشتر پیشرفت می کنند و ان ها باید در پذیرش تلاش های کودکان حوصله ی بیشتری به خرج دهند واکنش مثبت معلم و بر انگیختن کودک به سمت تلاش بیشتر در ایجاد یک کلاس نوشتن مناسب است (هژبری83) نگرش مثبت معلم نسبت به تلاش های نوشتاری کودک به اندازه ی فراهم کردن زمان و فضا و مطالب نوشتاری مناسب حائز اهمیت است خط خطی کردن ها و نقاشی ها سطوح آغازین نوشتن هستند که در پیشرفت مهارت نوشتن کودک در مراحل بعدی حائز اهمیت هستند بنا بر این این تلاش ها باید مورد تشویق معلمان قرار گیرد ( هادی پور 85) معلم و نقش او در ایجاد زمینه های تجربی و عملی یادگیرنده اهمیت خاص دارد او می توتند فضایی را به وجود آورد که احساس وحشت از کار ها را بر طرف کند و دانش آموز را به انجام کار بهتر در نوشتن حساس ترکند ( معتمدی 86 )لذا معلمان باید اساس کار خود را به کاهش تنش قرار دهند و در مورد خط بچه ها را توبیخ نکنند و خود از نظر خطی الگوی خوبی برای دانش آموزان باشند . ج) عوامل مربوط به دانش اموزان : در میان مهارت های تحصیلی پایه ، نوشتن ملموس ترین مهارت نام گرفته است تفاوت نوشتن با سایر مهارت های ارتباطی این است که نوشتن سندی کتبی از خود به جای میگذارد و همچنین جز مهارت های ظریف حرکتی می باشد . می گویند خط هر کسی نشانه ای از روح او را در خود دارد و هر کسی را می توان از خط او شناخت . برای این که دانش اموز بتواند نوشتن را به نحو احسن انجا م دهد لازم است شرایطی برای نوشتن داشته باشد : 1. از رشد ذهنی کافی برخوردار باشد 2. انگیزه ی کافی داشته باشد 3. از علاقه ی کافی برخوردار باشد 4. بین چشم و دست هماهنگی باشد 5. هماهنگی حرکتی داشته باشد 6. توانایی تطبیق بدن با فضای اطراف را داشته باشد 7. مفهوم نوشتن از راست به چپ را بداند .