بررسی حساب‌های بانکی در راستی‌آزمایی یارانه‌ها

مهدی فغانی   با اشاره به اینکه در حال حاضر فقط بحث ثبت‌نام از متقاضیان دریافت یارانه نقدی است، اظهار داشت: در این مرحله نیازمندان متقاضی می‌توانند به سایت مراجعه کرده و اطلاعات خود را ثبت کنند و در صورتی که فردی در سایت ثبت‌نام نکند به منزله انصراف از دریافت یارانه نقدی حساب می‌شود.

وی افزود: در حال حاضر افراد می‌توانند تشخیص دهند که استحقاق مالی را دارند یا خیر تا بتوانند از این یارانه نقدی بهره‌مند شوند.

معاون برنامه‌ریزی و پشتیبانی سازمان هدفمندی یارانه‌ها با بیان اینکه در صفحه اول فرم ثبت‌نام ۶ آیتم وجود دارد، اظهار داشت: تمام سرپرستان خانوار با مطالعه و تأیید آن فرآیند ثبت‌نام را ادامه خواهند داد. در یکی از این بندها آمده که در صورت درخواست سازمان هدفمندی مدارک لازم از سوی افراد به این سازمان ارائه شود.

وی تأکید کرد: در مرحله اول نیز به افراد ثبت‌نام شده یارانه نقدی پرداخت خواهد شد و در صورتی که افراد متقاضی در راستی‌آزمایی شرایط را احراز کنند می‌توانند دریافت یارانه نقدی را ادامه دهند.

به گفته فغانی، تعداد ۴۳ پایگاه اطلاعاتی در اختیار سامانه رفاهی قرار گرفته‌است و اطلاعات خانوار در این سازمان وجود دارد.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا در جریان راستی آزمایی حساب‌های بانکی افراد نیز بررسی خواهد شد، گفت: یکی از پایگاه‌های اطلاعاتی حساب‌های بانکی است و در صورت نیاز در راستی‌آزمایی از این پایگاه اطلاعاتی و دیگر بانک‌های اطلاعاتی استفاده خواهد شد و این موضوع یک تکلیف قانونی برای دولت است و در صورتی که افراد اطلاعات نادرست ارائه کنند دولت به موجب قانون می‌تواند آنها را جریمه کند.

معاون برنامه‌ریزی و پشتیبانی سازمان هدفمندی یارانه‌ها در پاسخ به این سؤال که آیا در مراحل بعدی اطلاعات جدیدی از بعد خانوار دریافت خواهد شد، عنوان کرد: فعلا هیچ مبنایی برای این موضوع وجود ندارد و در حال حاضر با استفاده از دو معیار مجموع درآمد خانوار و نیز مالکیت مسکن سرپرستان خانوار می‌توانند با استفاده از کد ملی خود و زیرمجموعه به همراه شماره حساب خانوار و محل سکونت ثبت‌نام کنند.

فغانی، در خصوص زمان راستی‌آزمایی اطلاعات متقاضیان یادآور شد: این سازمان برای رسیدگی به این موضوع محدودیت زمانی ندارد و بر اساس تعداد ثبت‌نام شدگان یارانه نقدی راستی‌آزمایی را بر مبنای پایگاه‌های اطلاعاتی موجود انجام خواهد داد.

وی تأکید کرد: در صورتی که شرایط فردی برای یارانه نقدی احراز نشود می‌تواند در کمیسیون‌های ماده ۱۰ که مستقر در فرمانداری‌ها و استانداری‌های کشور مستقر هستند اعتراض خود را ثبت کند.

فغانی در پاسخ به این سؤال که آیا افرادی که تاکنون یارانه نگرفته‌اند نیز می‌توانند در این مرحله ثبت‌نام کنند، گفت: فقط افرادی می‌توانند ثبت‌نام کنند که تاکنون یارانه گرفته باشند و مبنای محاسبه آخرین یارانه واریزی مربوط به ۲۲ اسفند سال گذشته است.

معاون برنامه‌ریزی و پشتیبانی سازمان هدفمندی یارانه‌ها در خصوص افرادی که قصد تغییر بعد خانوار را دارند نیز تصریح کرد: در این مرحله افرادی که می‌خواهند خانوار جدید تشکیل دهند امکان ثبت‌نام جداگانه برای آنها وجود ندارد و می‌توانند طبق گذشته زیرمجموعه سرپرست خود ثبت‌نام کنند و پس از آن برای این افراد فرصت و زمان مناسب در نظر گرفته خواهد شد.

شرق: دولت فرم اطلاعات خانوار را سرانجام دو روز مانده به ثبت‌نام از متقاضیان دریافت یارانه نقدی منتشر کرد و قرار است این ثبت‌نام از روز چهارشنبه بیستم فروردین ۹۳ از طریق سامانه مدیریت حساب خانوار به آدرس اینترنتی www.refahi.ir و همچنین توسط مراکز کمیته امداد، بهزیستی، دفاتر پستی، استانداری‌ها و فرمانداری‌ها آغاز شود.

با وجود آنکه بنا بود دولت برای دریافت‌کنندگان یارانه سقف درآمدی مشخص کند اما با انتشار این فرم نهایتا تمام افراد با هر میزان درآمد می‌توانند فرم مزبور را پر کنند. در فرم اطلاعات خانوار، پنج گروه درآمدی تعریف شده که از کمتر از ۶۰۰‌هزارتومان آغاز و به درآمد بیشتر از دو‌میلیون‌و۵۰۰‌هزارتومان ختم می‌شود. این به آن معنی است که افرادی با درآمدهای چند ‌میلیون‌تومانی هم در گروه پنج قرار می‌گیرند و می‌توانند در این طرح خوداظهاری شرکت کنند. پیش از این اما دولت بارها اعلام کرده بود که افرادی که نسبت به تکمیل این فرم‌ها اقدام کنند یارانه دریافت خواهند کرد و تاکید کرده بود که دولت قصد حذف اجباری افراد را ندارد و هدف تنها خودانصرافی افراد است.

بر اساس این نظر بود که کارشناسان و نمایندگان مجلس بر سر سقف درآمدی مشمولان ماه‌ها بحث و بررسی کردند و ارقامی بین ۵/۱میلیون تا دو‌میلیون‌و۵۰۰‌هزارتومان برای سقف درآمد افراد متقاضی مطرح شد تا به این طریق فرم خوداظهاری توسط گروه‌های درآمدی پایین و متوسط جامعه تکمیل شود. اما با همه اینها دولت فرم را به گونه‌ای تعریف کرده که تمام افراد با هر میزان درآمد قادر به تکمیل فرم خواهند بود.

نگرانی بابت چک‌شدن حساب‌های بانکی

ولی مهم‌ترین موضوعی که در روزهای اخیر سبب نگرانی متقاضیان شده است خبر راستی‌آزمایی دولت و بررسی حساب‌های بانکی افراد و نهایتا جریمه افرادی است که اطلاعات ناصحیح در فرم درج کرده‌اند. در حالی دولت در ابلاغیه معاون اول رییس‌جمهور بانک‌ها را مکلف به ارایه اطلاعات صاحبان سپرده کرده که این اطلاعات محرمانه بوده و به عقیده تحلیلگران این اطلاعات قابل استناد نخواهد بود.

به گفته کارشناسان بخشی از واریزها و برداشت‌ها به حساب افراد صوری بوده و دارایی افراد محسوب نمی‌شود بنابراین اگر دولت این عملیات بانکی را ملاک قرار دهد با واکنش متقاضیان مواجه می‌شود. چراکه از یک‌سو دولت میزان گردش حساب فرد را به‌عنوان دارایی وی قلمداد کرده و از سوی دیگر برخی متقاضیان درصدد انکار دارایی‌بودن این ارقام و گریز نپرداختن جریمه برخواهند آمد.  کارشناسان معتقدند برخی از افراد برای بالارفتن گردش حساب خود، مبالغی را به شکل صوری به حسابشان واریز کرده و عده‌ای دیگر، به‌عنوان واسط، برای وابستگان، آشنایان و خویشاوندانشان خود مبالغی را در حساب‌ها جابه‌جا می‌کنند که این دسته از نقل‌وانتقالات به هیچ‌وجه دارایی فرد محسوب نمی‌شود و قابل استناد نیست.

در هر حال با توجه به اینکه ابزار و امکانات کارآمدی برای شناسایی دقیق گروه‌های هدف وجود ندارد؛ دولت تصمیم گرفته است که از اهرم‌هایی تحت کنترل خود برای غلبه بر نواقص استفاده کند.  در همین راستا محمدباقر نوبخت معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس‌جمهور با قدردانی از انصراف‌دهندگان از دریافت یارانه نقدی تاکید کرد: حتی این افراد نیز از تمامی خدمات و تسهیلات دولتی برخوردار خواهند شد.  نوبخت در مورد ذهنیت ایجادشده در جامعه مبنی بر اینکه در صورت عدم ثبت‌نام از سایر خدمات و مزایای ناشی از اجرای گام دوم هدفمندی یارانه‌ها محروم خواهند شد، بیان کرد: دولت قطعا شرایطی را فراهم می‌آورد که تمامی انصراف‌دهندگان و به‌طور کلی افراد نیازمند به خدمات ارایه‌شده از آن برخوردار شوند.

معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس‌جمهور خاطرنشان کرد: با اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها تمامی تسهیلات مرتبط با کمک به حرکت چرخ تولید همچنین خدمات بیشتری که در بخش بهداشت و درمان انجام خواهد شد، به تمامی افراد حتی به کسانی که ثبت‌نام نکرده‌اند، تعلق می‌گیرد.

جزییات فرم منتشرشده

در صفحه نخست شش‌بند توضیح وجود دارد که مربوط به قوانین و مقررات دریافت یارانه نقدی است. در بند یک تاکید شده مطابق قانون فقط افراد نیازمند می‌توانند برای دریافت یارانه نقدی ثبت‌نام کنند. مورد بعدی از متقاضی تعهد می‌خواهد تا صرفا مشخصات افرادی را که هم‌اکنون تحت تکفل دارد، درج کند.  در بند سه متقاضی متعهد می‌شود در صورت درخواست سازمان هدفمندی یارانه‌ها مدارک لازم را برای اثبات درستی اطلاعات اعلام‌شده در فرم ارایه کند، مورد بعدی که انتظار می‌رود مورد توجه متقاضی قرارگیرد، این است که اگر مشخص شود اطلاعات نادرستی در فرم‌ها اظهار شده، به موجب قانون ضمن استرداد وجوه دریافتی تا سه‌برابر یارانه نقدی دریافت شده متقاضی مشمول جریمه قرار می‌گیرد.

در بند پنجم متقاضی یارانه نقدی تایید می‌کند اطلاعاتی که در فرم‌های تقاضای یارانه نقدی درج می‌کند می‌تواند مبنای ارزیابی مالی و رتبه‌سنجی اقتصادی‌اش برای اعطای وام یا سایر تسهیلات از سوی بانک‌ها و موسسه‌های مالی قرار گیرد و دست آخر در بند ششم معنا و مفهوم سطح درآمد ماهانه توضیح داده شده است. بر این اساس میانگین مجموع درآمد ماهانه همه اعضای خانوار در سال ۹۲ شامل درآمد حاصل از شغل اصلی و شغل دوم، دریافت اجاره‌بها، سود سهام، سود سپرده بانکی، عایدی از مستغلات، حقوق ماهانه مستمری و موارد مشابه دقت شود قبل از پرداخت اقساط موردنظر است.

در انتهای صفحه اول متقاضی یارانه نقدی باید تمام شش‌بند ذکرشده را تایید کند که این به منزله فهم دقیق از مقررات دریافت یارانه نقدی تلقی می‌شود. صفحه دو شامل پرسش‌های متداول است، در ابتدا سرپرست خانوار متقاضی یارانه نقدی باید شماره ملی خود را در محل تعبیه‌شده در سمت چپ صفحه بدون خط تیره و فاصله وارد کند.

در صفحه سوم وضعیت مالک‌بودن یا نبودن واحد مسکونی را برای هریک جداگانه مشخص کند. در ادامه متقاضی بر اساس تعریفی که از سطح درآمد در بند شش‌صفحه اول مشخص شده که البته یک‌بار دیگر هم در مستطیلی که مشاهده می‌کند برایش یادآوری می‌شود خود را در یکی از پنج گروه درآمدی قرار دهد، گروه‌های درآمدی به این ترتیب است: کمتر از ۶۰۰‌هزارتومان، از ۶۰۰‌هزارتومان تا یک‌میلیون‌تومان، از یک تا دومیلیون‌تومان، از دو تا ۵/۲میلیون‌تومان و بیشتر از ۵/۲میلیون‌تومان در ماه.

مرحله آخر اطلاعات محل سکونت خانوار است. متقاضی مشخص می‌کند ساکن شهر، روستا یا در زمره عشایر کشور است. بنابر اعلام سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها، ثبت‌نام از سرپرستان متقاضی نیازمند یارانه نقدی که عدد سمت راست شماره کارت ملی آنها «صفر» است از صبح روز ۲۰ فروردین جاری، به‌طور همزمان در سراسر کشور و از طریق شبکه اینترنتی به نشانی www.refahi.ir یا از طریق مراکز کمیته امداد، بهزیستی، دفاتر پستی، استانداری‌ها و فرمانداری‌ها انجام می‌شود.  همچنین سرپرستان متقاضی نیازمند یارانه نقدی که عدد سمت راست شماره کارت ملی آنها «یک» است نیز باید در روز دوم ثبت‌نام یعنی ۲۱ فروردین جاری اقدام به نام‌نویسی در سایت رفاهی کنند.

سرپرستان متقاضی نیازمند یارانه نقدی به ترتیب در روزهای بعد با عدد سمت راست شماره کارت ملی «دو» در روز ۲۲فروردین، عدد «سه» در روز ۲۳فروردین، عدد «چهار» در روز ۲۴فروردین، عدد «پنج» در روز ۲۵فروردین، عدد «شش» در روز ۲۶فروردین، عدد «هفت» در روز ۲۷فروردین، عدد «هشت» در روز ۲۸فروردین و در نهایت عدد «۹» در روز ۲۹فروردین جاری انجام خواهد شد.

همچنین روزهای ۳۰ و ۳۱ فروردین جاری به ثبت‌نام از سرپرستان خانوارهای متقاضی یارانه نقدی تعلق دارد که طی ۱۰ روز قبل به‌هردلیل موفق به ثبت‌نام نشده‌اند.