برای عضویت در کانال فرهنگیان در تلگرام کلیک کنید
قسمتی ازین مجموعه
اصولاً قنات‌ها از چه اجزايي تشكيل شده‌اند؟
قنات، مجرايي زيرزميني است كه آب را از نقاط بالادست به پايين‌دست منتقل مي‌كند. قنات‌ها معمولاً از مظهر قنات يا هرنج مشخص مي‌شوند بعد رفته‌رفته قسمت‌هايي را به نام پسته كه خانه به خانه هستند تشكيل مي‌دهند كه به ديواره‌ي اين پسته‌ها ميله چاه گفته مي‌شود. اين اجزا سپس به مادر چاه مي‌رسد. در ضمن بستر قنات را كوره يا راهرو قنات مي‌نامند كه در زمان‌هاي دور سنگ‌چين بوده سپس به مرور زمان سفالي شده و بعد از سفال آجري و جديداً سيماني شده‌اند. هر قنات حدود ١٠٠ تا ٢٠٠ متر حريم دارد. يعني در اين حريم قنات ديگري نمي‌تواند حفر شود. البته ما قنات‌هايي را نيز داريم كه ٢ طبقه درست شده‌اند و بيشتر در يزد در نقاطي چون مهريز، زارچ و اشك زر و هم‌چنين در كرمان و خراسان به چشم مي‌خورند.
قنات‌ها از زمان شكل‌گيري و ابداع تا كنون چه تغيير و تحولاتي را به خود ديده‌اند؟
تنها چيزي كه تغيير كرده مصالح مورد استفاده در سنگ‌چين بوده است كه همان طور که گفتم اول سنگ‌چين و بعد آجر و حالا سيماني شده است وگرنه باقي اجزاي قنات دچار تغيير و تحول نشده است.
نكته ديگري كه نه در مورد قنات بلكه در مورد آب وجود دارد اين است كه آب براي ايرانيان فقط يك ماده‌ي حيات‌بخش نبوده است. بسياري از باورها، رسوم و عقايد ايراني حول محور آب شكل گرفته است و چنان كه مي‌دانيم در ايران باستان جشن‌هاي متعددي براي آن برگزار مي‌شده است.
◄ آب هاي قنات ها دونوع مي باشند:
در بيشتر نقاط ايران قنات‌ها را با عنوان نر و ماده اطلاق مي‌كنند و هر كدام مشخصات مخصوص به خود را دارند. آب نر معمولاً يك‌سري خصوصيات دارد. مثلاً پرقدرت وپرفشار است، از لحاظ آشاميدن سنگين است و معمولاً در آبياري خرابي به بار مي‌آورد. گل‌آلود است، املاح دارد و در جويي اگر جاري مي‌شود در آن علف هرز كم‌تر سبز مي‌شود و وقتي دست يا بدن آدم با اين آب تماس مي‌گيرد حالت لرزش و چندش به او دست مي‌دهد. ولي قنات ماده آب سبكي دارد، در مسيري كه مي‌رود علف هرز سبز مي‌شود، با آرامش حركت مي‌كند، آب بسيار سبكي دارد، املاح خيلي كمي دارد و هنگام آبياري اصلاً اذيت نمي‌كند. محصولاتي كه از اين آب سيراب مي‌شوند بار بيش‌تري مي‌دهند و هميشه هم زلال است. در واقع قناتي كه ماده باشد در طول سال هميشه يكسان آب دارد حالا چه بارندگي باشد و چه نباشد.
◄ معايب قنات:
در زمينهاي هموار و نواحي که آب زيرزميني شيب کافي ندارد و نيز زمينهاي خيلي سست و ماسه‌اي امکان حفر قنات نيست. آب قنات ، بطور دائم جريان دارد و قابل کنترل نيست. روي اين اصل ، مدام باعث تخليه آب زيرزميني مي‌شود. در فصولي که به آب احتياج نيست و يا احتياج به آن خيلي کم است، امکان جلوگيري از جريان و يا کنترل آن وجود ندارد.
| تگ هاي مطلب: | طرح جابر کلاس سوم |
|---|---|
| قيمت فايل: | 8000 تومان |
| خريد فايل |