قسمتی ازین مجموعه
تحقیق زمینه ای
مزه ها به وسیله جوانه های چشایی تشخیص داده می شوند این ساختارها در دهان و گلو قرار دارند و اکثر آن ها (حدود 10000 عدد) در سطح فوقانی زبان واقع شده اند. آن ها تنها می توانند 4 مزه اصلی را تشخیص دهند.
شیرینی، ترشی، شوری و تلخی. هر مزه به وسیله جوانه های چشایی واقع در یک ناحیه خاص از زبان تشخیص داده می شود: تلخی در پشت، ترشی در کناره ها، شوری در جلو و شیرینی در نوک. حس بویایی ما به همراه این4 مزه اصلی، ما را قادر به افتراق طیف وسیعی از مزه های جزئی تر می کند.
حس چشایی
مواد داخل دهان در تماس با موهای ظریفی قرارمی گیرند که روی جوانه های چشایی زبان واقع هستند. این موها، تکانه هایی عصبی تولید می کنند که از طریق رشته های عصبی به یک ناحیه تخصص یافته در مغز می روند.
انواع مزهها
مزه ترشی:
حس چشایی
مزه ترشی به دلیل اسید ها به وجود میآید، یعنی به وسیله یون هیدروژن و شدت درك این طعم نیز تقریبا متناسب با لگاریتم غلظت یون هیدروژن است. بنابراین هرچه غذا اسیدی تر باشد، احساس ترشی آن هم شدیدتر خواهد بود.
مزه شوری:
مزه شوری به وسیله نمكهای یونیزه و عمدتا یون سدیم ایجاد میشود. كیفیت مزه شوری تا حدودی از یك نمك به نمك دیگر فرق میكند، زیرا بعضی نمكها علاوه بر شوری، سایر حسهای چشایی را هم تحریك میكنند.
مزه شیرینی:
حس چشایی
مزه شیرینی ناشی از دسته واحدی از مواد شیمیایی نیست. بعضی انواع مواد شیمیایی كه موجب بروز مزه شیرینی میشوند عبارتند از: قندها، گلیكولها، الكلها، كتونها، آمیدها و…؛
بیش تر موادی كه موجب بروز طعم شیرینی میشوند،مواد شیمیایی آلی هستند.
مزه تلخی:
همانند شیرینی، طعم تلخی نیز ناشی از یك ماده شیمیایی نیست. در این جا نیز موادی كه باعث بروز طعم تلخی میشوند، تقریبا همگیمواد آلی میباشند.
دستگاه چشایی یک دستگاه حسی برای حس مزه میباشد. چشایی یکی از حواس پنجگانه است.(چهار حس دیگر عبارتند از:بویایی، لامسه، بینایی، شنوایی) چشایی درک مولکولهای خاصی در مواد است. در موجودات زنده به مولکولهای خاصی حساسیت وجود دارد مثلاً ترش بودن یک ماده یعنی وجود حالت اسیدی در آن.
بینی ما که بوی غذا را تشخیص می دهد در فهمیدن مزه کلی زبان کمک می کند. بو در حقیقت قسمتی از مزه است. در مورد قهوه و آبمیوه این بوی آنهاست که در فهمیدن مزه واقعی آن کمک می کند. هنگامی که مایعات به درون دهان می روند زبان مزه را تشخیص می دهد در حالیکه بویی که وارد بینی می شود توسط اعصاب بویایی به مغز می رسد و به این طریق لذت واقعی مزه آن به دست می آید.هنگامی که سرما خورده ایم ، تب یا یبوست یا سوء هاضمه داریم؛ گیرنده های چشایی به وسیله ناخالصی هایی پوشیده می شود و به طور کامل فعال نمی شوند. گرمای بدن در هنگام تب یا داغی غذا هم فعالیت گیرنده های چشایی را مختل می کند. بنابراین ما مزه واقعی را در این شرایط نمی فهمیم.تعداد گیرنده های چشایی روی زبان بزرگسالان در حدود ۳۰۰۰ است که بسیار بیشتر از کودکان است. هر چقدر بزرگ می شویم این گیرنده ها کارایی خود را از دست می دهند و سرانجام از کار می افتند و به این ترتیب تعداد آنها هم کمتر می شود. در یک انسان ۴۰ ساله به طور مثال تعداد گیرنده های چشایی در حدود ۴۰ عدد است. گیرنده های چشایی مانند دیگر سلول های پوستی دائما در حال جایگزین شدن هستند. در حدود نصف گیرنده های چشایی در طی ۱۰ روز جایگزین می شوند.