مبانی نظری تنش خشکی و محلول پاشی برگی

(فصل دوم تحقیق)

مشخصات این متغیر:

منابع: دارد

پژوهش های داخلی و خارجی: دارد

کاربرد این مطلب: منبعی برای فصل دوم پایان نامه، استفاده در بیان مسئله و پیشینه تحقیق و پروپوزال، استفاده در مقاله علمی پژوهشی، استفاده در تحقیق و پژوهش ها، استفاده آموزشی و مطالعه آزاد، آشنایی با اصول روش تحقیق دانشگاهی

نوع فایل:wordوقابل ویرایش

اثر تنش خشکی ­بر تعداد و سطح  برگ گیاه

محدودیت سطح برگ می­تواند اولین خط دفاعی برای مقابله با خشکی باشد. محدودیت در سطح برگ به معنی کاهش در میزان فتوسنتز تک برگ و جامعه گیاهی است. در شروع تنش آب ممانعت از رشد سلولی منجر به کاهش توسعه برگ­ها می­شود، که کاهش جذب آب و تعرق را به دنبال خواهد داشت. به طور کلی تنش آب نه تنها اندازه هر برگ را محدود می­کند بلکه در گیاهان دارای رشد نا­محدود تعداد برگ­ها نیز به علت کاهش تعداد و سرعت رشد شاخه­ها محدود می­شوند(تایز و زایگر،1382). سلیم و همکاران (2007) گزارش نمودند کاهش سطح برگ بیشتر به دلیل کاهش تعداد برگ است تا اندازه برگ (Saleem et al., 2007    ). نسمیت و ریچی (1992) با اعمال تنش کمبود آب در دوره قبل از گرده­افشانی ذرت مشاهده نمودند که در زمان تنش نه تنها سطح برگ کاهش می­یابد بلکه سرعت رشد آن نیز تحت تأثیر قرار گرفته و ظهور برگ را به تأخیر می­اندازد. به گزارش آنها چنانچه تنش آب بعد از مرحله پنج برگی اعمال شود تعداد کل برگ­ها تغییر نخواهد کرد زیرا تمایز سیستم انتهایی در مرحله فوق پایان یافته است (Nesmith& Rithie., 1992    ). ثقه الاسلامی و همکاران (1384) نیز طی تحقیقی در خصوص اثرات تنش خشکی در مرحله رشد رویشی ارزن نوتریفید به این نتیجه رسیدند که تنش متوسط خشکی باعث کاهش سطح برگ­های بالایی گیاه می­گردد درحالی که تنش شدیدتر باعث کاهش سطح تمامی برگ­ها شد و همچنین با افزایش شدت تنش تعداد برگ نیز کاهش پیدا کرد. کاهش رشد برگ که در آستانه پتانسیل­های آبی برگ روی می­دهد با گونه گیاهی تغییر می­کند، به عنوان مثال در آفتابگردان پتانسیل­های آب برگ 2/0- تا 4/0- مگا­پاسکال موجب توقف رشد برگ می­شوند (Boyer., 1970    ). در ذرت آستانه پتانسیل آب برگی، 7/0- مگا­پاسکال و در سویا 2/1- مگا­پاسکال است (Acevado., 1971    ). وقتی آب کافی باشد برگ­ها در وضعیت عمودی نسبت به تشعشع خورشید قرار می­گیرند و حداکثر فتوسنتز در گیاه انجام می­گیرد، اما میزان تلفات آب در حداکثر مقدار خود قرار دارد، وقتی گیاه تحت تنش کمبود آب قرار می­گیرد، برگ­ها حالت موازی با تشعشع خورشیدی دارند و به این ترتیب بار گرمایی و تعرق کاهش می­یابد، در این حالت نور غیرمستقیم برای فتوسنتز کافی است (کوچکی و همکاران، 1367). 

 

    -     اثر تنش خشکی ­بر کلروفیل (     aو b    )‌ و کارتنوئید برگ

کاهش محتوی کلروفیل تحت شرایط تنش خشکی گزارش شده است و حفظ غلظت کلروفیل تحت شرایط تنش خشکی به ثبات فتوسنتز در این شرایط کمک می­کند (Castrillo & Trujillo., 1994    ). تنش     خشكی     تاثیر     مستقیم     بر     كاهش     شاخص     كلروفیل برگ     و     در     نتیجه  عملكرد گیاه دارد (Schlemmer et al., 2005). آنتولین و همکاران (1995) نیز دریافتند که با افزایش تنش خشکی عدد کلروفیل­متر افزایش یافته و میزان کلروفیل برگ کاهش می­یابد ولی نسبت کلروفیل a/b افزایش می­یابد (Antolin et al., 1995). سینکی و همکاران (2004) نیز گزارش کردند در تنش طولانی مدت، دهیدراسیون  بافت­ها منجر به فرآیند اکسیداتیو شده که باعث زوال ساختار کلروپلاست و کاهش کلروفیل و در نهایت کاهش فعالیت فتوسنتزی می­شود(Sinaki., 2004). به نظر می­رسد کاهش کلروفیل تحت تنش به واسطه اثر کلروفیلاز و در نتیجه تجزیه کلروفیل می­باشد. کاهش محتوی کلروفیل کتان تحت تنش خشکی نیز توسط محققین دیگر گزارش شده است (‌ Shukry., 2001).

اثر تنش خشکی ­بر تعداد و سطح  برگ گیاه

محدودیت سطح برگ می­تواند اولین خط دفاعی برای مقابله با خشکی باشد. محدودیت در سطح برگ به معنی کاهش در میزان فتوسنتز تک برگ و جامعه گیاهی است. در شروع تنش آب ممانعت از رشد سلولی منجر به کاهش توسعه برگ­ها می­شود، که کاهش جذب آب و تعرق را به دنبال خواهد داشت. به طور کلی تنش آب نه تنها اندازه هر برگ را محدود می­کند بلکه در گیاهان دارای رشد نا­محدود تعداد برگ­ها نیز به علت کاهش تعداد و سرعت رشد شاخه­ها محدود می­شوند(تایز و زایگر،1382). سلیم و همکاران (2007) گزارش نمودند کاهش سطح برگ بیشتر به دلیل کاهش تعداد برگ است تا اندازه برگ (Saleem et al., 2007). نسمیت و ریچی (1992) با اعمال تنش کمبود آب در دوره قبل از گرده­افشانی ذرت مشاهده نمودند که در زمان تنش نه تنها سطح برگ کاهش می­یابد بلکه سرعت رشد آن نیز تحت تأثیر قرار گرفته و ظهور برگ را به تأخیر می­اندازد. به گزارش آنها چنانچه تنش آب بعد از مرحله پنج برگی اعمال شود تعداد کل برگ­ها تغییر نخواهد کرد زیرا تمایز سیستم انتهایی در مرحله فوق پایان یافته است (Nesmith& Rithie., 1992). ثقه الاسلامی و همکاران (1384) نیز طی تحقیقی در خصوص اثرات تنش خشکی در مرحله رشد رویشی ارزن نوتریفید به این نتیجه رسیدند که تنش متوسط خشکی باعث کاهش سطح برگ­های بالایی گیاه می­گردد درحالی که تنش شدیدتر باعث کاهش سطح تمامی برگ­ها شد و همچنین با افزایش شدت تنش تعداد برگ نیز کاهش پیدا کرد. کاهش رشد برگ که در آستانه پتانسیل­های آبی برگ روی می­دهد با گونه گیاهی تغییر می­کند، به عنوان مثال در آفتابگردان پتانسیل­های آب برگ 2/0- تا 4/0- مگا­پاسکال موجب توقف رشد برگ می­شوند (Boyer., 1970). در ذرت آستانه پتانسیل آب برگی، 7/0- مگا­پاسکال و در سویا 2/1- مگا­پاسکال است (Acevado., 1971). وقتی آب کافی باشد برگ­ها در وضعیت عمودی نسبت به تشعشع خورشید قرار می­گیرند و حداکثر فتوسنتز در گیاه انجام می­گیرد، اما میزان تلفات آب در حداکثر مقدار خود قرار دارد، وقتی گیاه تحت تنش کمبود آب قرار می­گیرد، برگ­ها حالت موازی با تشعشع خورشیدی دارند و به این ترتیب بار گرمایی و تعرق کاهش می­یابد، در این حالت نور غیرمستقیم برای فتوسنتز کافی است (کوچکی و همکاران، 1367).

 

- اثر تنش خشکی ­بر کلروفیل ( aو b)‌ و کارتنوئید برگ

کاهش محتوی کلروفیل تحت شرایط تنش خشکی گزارش شده است و حفظ غلظت کلروفیل تحت شرایط تنش خشکی به ثبات فتوسنتز در این شرایط کمک می­کند (Castrillo & Trujillo., 1994). تنش خشكی تاثیر مستقیم بر كاهش شاخص كلروفیل برگ و در نتیجه عملكرد گیاه دارد (Schlemmer et al., 2005). آنتولین و همکاران (1995) نیز دریافتند که با افزایش تنش خشکی عدد کلروفیل­متر افزایش یافته و میزان کلروفیل برگ کاهش می­یابد ولی نسبت کلروفیل a/b افزایش می­یابد (Antolin et al., 1995). سینکی و همکاران (2004) نیز گزارش کردند در تنش طولانی مدت، دهیدراسیون  بافت­ها منجر به فرآیند اکسیداتیو شده که باعث زوال ساختار کلروپلاست و کاهش کلروفیل و در نهایت کاهش فعالیت فتوسنتزی می­شود(Sinaki., 2004). به نظر می­رسد کاهش کلروفیل تحت تنش به واسطه اثر کلروفیلاز و در نتیجه تجزیه کلروفیل می­باشد. کاهش محتوی کلروفیل کتان تحت تنش خشکی نیز توسط محققین دیگر گزارش شده است (‌ Shukry., 2001).
علوم پایه