بررسی تاثیر زمان و غلظت محلول پاشی Zn و تنش رطوبتی بر عملکرد و کلروفیل کل گلرنگ تابستانه

 

خشکی از جمله تنش­های محیطی است که به­عنوان مهمترین عامل محدود کننده رشد و تولید گیاهان زراعی در اکثر نقاط جهان و ایران شناخته شده است. از آنجایی كه بیشتر نقاط كشورمان در مناطق خشك ونیمه خشك قرار گرفته است که دارای منابع آب محدودی است، كشت گیاهان متحمل به خشكی حائز اهمیت است و از طرفی خاك های زراعی كشورما به دلایل متعددی دچار كمبود شدید ریز مغذی ها و ازجمله روی(Zn) می باشند . از این رو این تحقیق با هدف مطالعه تاثیر زمان و میزان کاربرد Zn به همراه بررسی تاثیر تنش رطوبتی بر عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ تابستانه در سال زراعی 1391 در استان اصفهان انجام گرفت. این بررسی با استفاده از طرح کرت­های دو بار خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد که فاکتور های آزمایش شامل سه سطح آبیاری( آبیاری کامل(آبیاری در مراحل کاشت، رشد رزت، رشد طولی، گلدهی، گرده افشانی و پر شدن دانه)، قطع یک دور آبیاری در مرحله گلدهی و قطع یک دور آبیاری در مرحله دانه بندی) به عنوان فاکتور اصلی، و سه زمان کاربرد عنصر روی (محلول پاشی سولفات روی در هنگام کاشت،  محلول پاشی در زمان گلدهی و محلول پاشی در زمان شروع دانه بندی) به عنوان فاکتور فرعی و سه غلظت مصرف کود روی (صفر، سه در هزار و شش در هزار)  به عنوان فاکتور فرعی فرعی بود. بررسی ها نشان داد که تیمار آبیاری تاثیر معنی داری بر ارتفاع، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و کلروفیل در سطح احتمال یک درصد و بر وزن هزار دانه در سطح احتمال 5 درصد معنی دار بود. نتایج تجزیه واریانس همچنین نشان داد که زمان کاربرد سولفات روی بر تعداد غوزه، دانه در غوزه و کلروفیل در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد و صفات وزن هزار دانه، عملکرد دانه و درصد روغن در سطح 5 درصد معنی دار بود و غلظت سولفات روی بر تعداد غوزه، دانه در غوزه، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک و کلروفیل در سطح احتمال 1 درصد معنی دار شد، به طوری که بهترین بازده را غلظت 3 در هزار سولفات روی داشت. به طور کلی عملکرد دانه تحت تنش خشکی کاهش یافت ولی محلول پاشی سولفات روی باعث افزایش عملکرد شد، بنابراین محلول پاشی این عنصر به ویژه در مرحله آغاز گلدهی در تحمل گلرنگ به تنش خشکی و افزایش عملکرد تحت تنش مفید می باشد.

کلمات کلیدی: گلرنگ، تنش خشکی، مراحل رشد، غلظت و زمان کاربرد سولفات روی.

 

 

 

فهرست مطالب

 

عنوان

صفحه

چکیده

1

فصل اول

کلیات

2

1-1- مقدمه

3

1-2- منشأ و اهمیت گلرنگ

5

1-3- خصوصیات گیاهی

6

1-4- هدف

9

فصل دوم

بررسی منابع

10

2-1- مراحل نمو گلرنگ

11

2- 2- واکنش­های گیاه به تنش

13

2-3- عناصر ریز مغذی

14

2-4- فرم های روی در خاک

15

2-5- نقش روی در گیاه

16

2-6- مکانیسم های جذب و انتقال روی

17

2-7- تاثیر تنش خشکی بر عملکرد واجزای عملکرد

20

2-8- تاثیر تنش خشکی بر درصد روغن و عملکرد روغن

23

2-9-تاثیر غلظت و زمان مصرف کود "روی" بر عملکرد و اجزای عملکرد

23

2-10- تاثیر غلظت و زمان مصرف کود "روی" بر درصد روغن و عملکرد روغن

25

2- 11- شاخص برداشت

25

فصل سوم

مواد و روش­ها

27

3- 1-  مشخصات محل اجرای آزمایش

28

3- 2- عملیات زراعی و روش اجرای آزمایش

28

3- 3- صفات مورد بررسی و نحوه اندازه­گیری آنها

29

3-3-1- ارتفاع بوته:

29

3-3-2- کلروفیل کل:

31

3-3-3- عملکرد دانه:

31

3-3-4- تعداد غوزه در بوته:

31

3-3-5- تعداد دانه در غوزه:

31

3-3-6- وزن هزار دانه:

31

3-3-7-  عملکرد بیولوژیک:

31

3-3-8- شاخص برداشت:

32

3-3-9- درصد روغن

32

3-3-10- عملکرد روغن

32

3- 4- تجزیه و تحلیل های آماری

32

فصل چهارم

نتایج و بحث

33

4-1- ارتفاع بوته

34

4-2-تعداد غوزه در بوته

39

4-3- تعداد دانه در غوزه

42

4-4- وزن هزار دانه

45

4-5- عملکرد بیولوژیک

48

4-6- عملکرد دانه

50

4-7- شاخص برداشت

53

4-8- میزان کلروفیل کل

57

4-9- درصد روغن

59

4-10- عملکرد روغن دانه

61

نتیجه­گیری و پیشنهادها

63

نتیجه گیری

64

پیشنهادها

66

پیوست ها

67

منابع

70

چکیده انگلیسی

76

فهرست جداول

عنوان

صفحه

جدول 3-1- مشخصات خاک محل آزمایش

27

جدول 4- 1 –نتایج تجزیه واریانس صفات آزمایش

33

جدول4- 2- ضرایب همبستگی صفات مورد بررسی در آزمایش

36

جدول ب-1- مقایسه میانگین صفات مورد آزمایش

65

فهرست نمودارها

عنوان

صفحه

شکل 3-1 – نقشه طرح اجرا شده در مزرعه

29

شکل 4-1- اثر تنش خشکی بر ارتفاع بوته گلرنگ

35

شکل 4-2- اثر متقابل آبیاری و غلظت روی بر ارتفاع گلرنگ

35

شکل 4-3- اثر تنش خشکی بر صفت تعداد غوزه در بوته گلرنگ

38

شکل 4-4- اثر تیمارهای مختلف محلول پاشی بر صفت تعداد غوزه در بوته گلرنگ

38

شکل 4-5- اثر غلظت های مختلف محلول پاشی بر صفت تعداد غوزه در بوته گلرنگ

39

شکل 4-7- تاثیر تنش خشکی بر صفت تعداد دانه در غوزه

41

شکل 4-8- تاثیر زمان مصرف سولفات روی بر صفت تعداد دانه در غوزه

41

شکل 4-9- تاثیر غلظت های مصرف سولفات روی بر صفت تعداد دانه در غوزه

42

شکل 4-10- تاثیر تنش خشکی بر صفت وزن هزار دانه

43

شکل 4-11- تاثیر مراحل مصرف سولفات روی بر صفت وزن هزار دانه

45

شکل 4-12- تاثیر غلظت های مصرف سولفات روی بر صفت وزن هزار دانه

46

شکل 4-13- تاثیر تنش خشکی بر عملکرد بیولوژیک

48

شکل 4-14- تاثیر غلظت های محلول پاشی بر عملکرد بیولوژیک

48

4-16- تاثیر تنش خشکی بر عملکرد دانه

50

شکل 4-17- تاثیر مرحله محلول پاشی بر عملکرد دانه

50

شکل 4-18- تاثیر غلظت محلول پاشی بر عملکرد دانه

49

شکل 4-19- تاثیر تنش خشکی بر شاخص برداشت

54

شکل 4-20- تاثیر غلظت محلول سولفات روی بر شاخص برداشت

54

شکل4-21- تاثیر زمان کاربرد غلظت محلول سولفات روی بر شاخص برداشت

53

شکل 4-22- تاثیر تنش خشکی بر کلروفیل

57

شکل 4-23- تاثیر زمان محلول پاشی بر کلروفیل

57

شکل 4- 24- تاثیر تنش خشکی بر درصد روغن دانه

59

شکل 4-25- تاثیر غلظت محلول پاشی بر درصد روغن دانه

59

شکل 4-26- تاثیر تنش خشکی بر عملکرد روغن

61

شکل 4-27- تاثیر  زمان محلول پاشی بر عملکرد روغن

61

شکل 4-28 – تاثیر محلو پاشی بر عملکرد روغن

62

مهندسی کشاورزی