مبانی نظری بی آر تی ، حمل و نقل، اتوبوس تندرو، پارکینگ، ایستگاه

تاریخچه حمل و نقل در جهان و ایران :

بررسی­های تاریخی آشکار نموده است كه از آغاز زندگی بشر در كره خاكی موضوع حمل و نقل و جابجائی انسانها و كالا مطرح بوده است. در زمینه تكامل و تحول حمل و نقل مدارك روشن و گویا در دسترس محققین نبوده است و تصاویری كه از آن زمان به صورت فسیل به جا مانده به سختی از روی آنها به وضع حمل و نقل انسانهای اولیه پی برده­اند. روی این اصل،‌ اطلاعات در این مورد مبتنی بر حدسیات بوده است و آنچه كه مسلم است زنان در آن زمان در حمل و نقل نقش اساسی داشته­اند كه با وسائل سنتی محموله­های خودشان را به محل مورد نظر حمل می­كردند و به این ترتیب انرژی آنها بدون اینكه در تولید مورد استفاده قرار بگیرد بیهوده تلف می­شد. بررسی­هایی كه در این زمینه بعمل آمده حاكی از آن است كه در اروپای شرقی از "سورتمه" بعنوان وسیله نقلیه استفاده می­شد، در مصر و آشور هم از سورتمه برای جابجائی بارهای سنگین بهره­برداری می­كردند. (A. Burns , William: 1956)

سیصد سال قبل از میلاد مسیح فراعنه نیز از سورتمه استفاده می­كردند. در اسكاندیناوی در مسافرت­ها از اسكی استفاده می­شد كه با مرور زمان برای سهلوت كار چرخهایی به سورتمه اضافه كردند. چرخ بعنوان نماد و سمبل حمل و نقل نوین در ایجاد تمدنی كه از آن به نام تمدن قرن بیستم یاد می­شود بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است. همچنین با اهلی كردن حیوانات از نیروی آنها بعنوان نیروی محركه استفاده می­كردند. از رودخانه­ها و دریاچه­ها نیز برای حمل از شناورها
بهره­برداری می­شد و به علت مشكل بودن ساختن قایق چوبی از درختان و از پوست آنها برای جابجائی استفاده می­شد و گاهی دسته­هایی از نی را به هم می­بستند وشناورمی­ساختند. همچنین خیكهایی را پراز باد نموده و به جای قایق از آنها استفاده می­كردند. با گذشت زمان توانستند از بادبان بهره­برداری بكنند و بدین ترتیب بار زیادتری را به جاهای دور منتقل می­كردند، لازم به ذكر است كه عوامل طبیعی، امثال خشكسالی و زلزله و پدیده­های دیگر به نوبه خود از انگیزه اصل تحرك و جابجائی انسانها بودند كه برای پیدا كردن منابع جدید و بهره­برداری از زمینهای قابل استفاده كه دور از یكدیگر قرار گرفته بودند، آنهارا به تكاپو و تلاش وا می­داشت (رضائی 1389).

برای رسیدن به هدف، نیاز به وسایل حمل و نقل پیشرفته بود و گاهی برای لشكركشی و جنگ و جدال امكانات پیشرفته ضروری بوده است تا اینكه در قرن هیجدهم در اروپا با استفاده از نیروی بار در وضع مهاجرت و حمل و نقل دگرگونی عمیق بوجود آمد به طوری كه در حال حاضر ما شاهد پیشرفت­های همه جانبه حمل و نقل و تكنولوژی مربوطه هستیم و حتی بشر به فضا به راحتی می­تواند دسترسی پیدا كند.

در حال حاضر حمل و نقل و ارتباطات در مناسبات اجتماعی و اقتصادی جهان نقش اساسی دارد. شیوه­های صنعتی حمل و نقل در اوایل قرن بیستم به كشور ایران راه یافته است و مثل سایر مناطق دیگر جهان، در اندك زمانی دگرگونی­هایی در ابعاد مختلف اقتصادی و اجتماعی و سیاسی كشور ایجاد كرده است. هنری فورد مخترع آمریكائی هم به موازات این تحولات در 1896 اتومبیل خود را برای اولین بار به نمایش گذاشت (پاكدل؛ 1386:‌9).

اتوبوس­های موتوری با سوخت بنزین به سال 1905 در شهرهای لندن و پاریس مورد استفاده قرار گرفتند. همچنین اولین خط اتوبوس در شهر نیویورك در سال 1905 شروع به كار كرد. از سال 1920 تا سال 1940 تغییرات زیادی در شكل وسایل نقلیه و یا شكل عملكرد سیستم به وجود نیامد. بعد از جنگ جهانی دوم،‌ كارخانه­های اروپایی برای برطرف كردن نیازهای خود شروع به كار كردند كه درنتیجه مدلهای مختلفی از اتوبوس­ها؛ مانند اتوبوس­های آكاردئونی در سال 1950 به وجود آمد. لازم به ذكر است كه مطالعات نسل جدید اتوبو­س­های با فن­آوری پیشرفته در آمریكا كه در اصطلاح TTB گفته می­شود از سال 1992 شروع شده است. در نیمه دوم قرن بیستم انواع اتوبوس­ با شكل­ها و عملكردهای متفاوت ساخته شده و در كشورهای مختلف به كار گرفته شده است.

تاریخچه حمل و نقل نشان می­دهد كه آزمایشات برای سیستم اتوبوس برقی از سال 1880 میلادی شروع شد. اما سیستم­هایی كه آزمایش شدند مطمئن و قابل اعتماد نبودند و نتوانستند نشان دهند این سیستم قابلیت استفاده عملی را دارد.

قبل از جنگ جهانی اول در سال 1910 یك خط اتوبوس برقی با مسیر كوتاه در ((هالیوود)) و به فاصله كوتاهی همین سیستم در شهر ((مریل) راه­اندازی شد. هر دوی این سیستم­ها در مسیرهایی كه از تقاضای كمی برخوردار بودند، استفاده شدند. بنابراین نتوانستند از نظر اقتصادی هزینه­های ساخت پروژه را تأمین و آن را توجیه­پذیر كنند.