بررسی و مطالعه  موضوع  شهادت و قضا در علوم فقهی اسلامی دارای 33 صفحه وبا فرمت ورد وقابل ویرایش می باشد
چکیده
موضوع این مقاله شهادت  در حقوق ایران و مطالعه تطبیقی آن در فقه های  اسلامی می باشد و با توجه به اینکه بینه ( شهادت ) به عنوان یکی از ادله  اثبات دعوا ، نقش مهمی در اثبات دعاوی ، در حقوق امروز به خود اختصاص داده ،  لذا بحث و بررسی پیرامون شرایط صحت و اعتبار بینه ( شهادت ) را می طلبد .  بررسی نصوص و مستندات حقوق دانان ، که همگی حاکی از قبول بینه و شهادت به  عنوان یکی از ادله اثبات دعوا می باشد.
در مقاله حاضر خلاصه ای از نظر فقهای اسلامی اعم از سنی و شیعه در خصوص  بینه كه یك موضوع فقهی در ابواب قضا و شهادت است آورده شده و با مراجعه به  منابع معتبر فقهی و جمع آوری نظرات آنان كـه معروف و مشهور بوده اند و بینه  و شهادت كه در لـسان نبی مكرم اسلام و ائمه طاهرین(علیهم السلام) بدان  تصریح شده و با بیان «البینه علی المدعی» راه قضاوت اسلامی را به جامعه  آموخته اند، مورد بحث و تطبیق قرار گرفته است، لذا پس از مراجعه به متون و  منابع معتبر، با مطالعه و ترجمه آنها به صورت دسته بندی و به تفكیك از جهات  اشخاص، مذاهب و نیز مستندات آنها كه اغلب آیات، احادیث و نظرات فقهی می  باشــد جمع بنــدی و بــه رشته تحریر در آمده است.
مقاله در سه گفتار تنظیم شده است: گفتار اول کلیات، گفتار دوم آراء  فریقین درخصوص بینه و گفتار سوم به جمع بندی و نتیجه گیری پرداخته است.
مقدمه :
 شهادت نه فقط پایه و اساس تاریخ را تشکیل می دهد بلکه اغلب سازمان های  اجتماعی مخصوصاً قضایی روی این اصل استوار شده است و به عبارت دیگر شهود و  مطلعین چشمان و گوشهای عدالتند .
در همه سیستم های حقوقی شهادت شهود به عنوان یکی از ادله اثبات دعوی  همواره مورد استفاده طرفین دعوی ، در اثبات ادعاهای آنان بوده است لیکن  حدود استفاده و درجه اعتبار آن از کشوری به کشور دیگر متفاوت میباشد .
در ایران باستان به خاطر اهمیتی که برای گفتار افراد قائل بوده اند ،  شهادت برادر و زن بدون توجه به درجه قرابت قابل استماع بوده است . ( مدنی  ،ج.، ۱۳۶۸ ج ۲ : ۴۸۶ )
ابتدا بایستی گفت ، آنچه که مرا بر آن وا داشت ، تا این موضوع را به  عنوان مقاله  خویش انتخاب نمایم ، اتکاء پیش از اندازه رویه قضایی ، در  صدور آراء به استناد شهادت شهود بود ، به طوری که در حقوق امروز تمامی  دعاوی با شهادت قابل اثبات می باشند و در این خصوص هیچ نوع محدودیتی وجود  ندارد ، در حالی که تا سال ۱۳۶۱ و قبل از انجام اصلاحات در قانون مدنی ،  محدوده گواهی دقیقاً مشخص بود.
گواه هنگامی که به ادای شهادت می پردازد ، حتی در صورتی که کمال صداقت  را داشته باشد ، باز هم کمتر پیش می آید که گواهی او خالی از اشتباه و  اشکال باشد زیرا ممکن است از بیان مطالبی خود داری نماید که به نظر او بی  ارزش می باشد در حالی که در نظر قاضی دارای اهمیت می باشد ، یا نتواند  واقعه را به طور کامل در ذهن خود نگهدارد به همین دلیل قانون گذار و فقها  شرایط بسیار سنگینی را برای ادای شهادت در ماده ۱۳۱۳ قانون مدنی ، ماده ۲۳۳  قانون آیین دادرسی مدنی ناظر به ماده ۱۵۵ آیین دادرسی کیفری را مقرر نموده  اند. تعداد شهود در حقوق اسلام موضوعیت داشته و صرفنظر از شرایط فردی ، که  شهود باید از جهت اداء داشته باشند هر یک از موضوعات مذکور در محاکمه  بانصاب خاصی از شهود قابل اثبات است ( ماده ۲۳۰ قانون آیین دادرسی مدنی  دادگاه های عمومی وانقلاب ) و تا قبل از تصویب این قانون ، در حقوق ایران ،  مورد شهادت عددی نبوده بلکه وزنی بوده .   
            فقه و حقوق اسلامی