در 29 اسلاید قابل ویرایش با فرمت pptx
مقدمه
سالهاست كه انسان به اهیت بهداشت در زندگی خود و محیط زیست پیرامونش پی برده است، زیرا برای انجام كارهای خود به نیرو احتیاج دارد كه این نیرو و انرژی را باید از غذای كافی و مناسب بدست آورد. اگرچه مواد غذایی برای سلامتی لازم هستند، اما آلودگی و فساد آنها میتواند سلامتی انسان را به خطر بیاندازد. امروزه علم بهداشت به صورت شاخهای از علوم تجربی در شعبههای متنوعی دارای ابعاد تخصصی است. بنابراین علم بهداشت اسمی عام است كه به یك یا چند مورد خاص محدود نیست، بلكه دامنهای وسیع به وسعت كل جهان هستی دارد و با پیشرفت علوم گوناگون، وسعت كاربرد پیرامون آن نیز گستردهتر و تخصصیتر میشود.
بهداشت مواد غذایی یكی از شاخههای علم بهداشت محسوب میشود كه به طور مستقیم در سلامت و تندرستی و كیفیت زندگی انسان موثر است. بهداشت مواد غذایی عبارت است از كلیه موازینی كه رعایت آنها در مراحل گوناگون از ماده اولیه، تولید، فرآوری، نگهداری، توزیع و عرضه مواد غذایی موجب فراهم آوردن غذای سالم و با كیفیت بالای بهداشتی و خوراكی خواهد شد. در واقع هدف اصلی از رعایت اصول بهداشتی در مواد غذایی در مرحله اول، سالم بودن غذا و پس از آن بالا بودن كیفیت خوراكی مواد غذایی است كه برای نیل به آن آشنایی با اصول بهداشتی در مراكز تهیه، نگهداری و توزیع مواد غذایی، برای كلیه متخصصان بهداشت مواد غذایی ضروری است. از سوی دیگر آگاهی و داشتن دانش فنی در زمینه فنآوری مواد غذایی (صنایع مواد غذایی) به منظور به اجرا درآوردن اصول بهداشتی بسیار ضروری است، زیرا در غیراینصورت از اجرای اصول بهداشتی در كنترل و پیشگیری از بروز مسمومیتها، عفونتهای غذایی عاجز میمانیم، در صورت همهگیری (اپیدمی) غذایی از پی بردن به منشاء آنها و كنترل و در نهایت برطرف كردن آنها ناتوان خواهیم ماند.
هدفهای رفتاری
در پایان این مقاله دانشجو باید بتواند:
علم بهداشت مواد غذایی را تعریف و نقش آن را در زندگی انسان بازگو كند.
اهمیت رعایت اصول بهداشتی در مواد غذایی را بیان كند.
عوارض ناشی از مواد غذایی آلوده را بیان كند.
روشهای گوناگون نگهداری و محافظت مواد غذایی را نام ببرد.
هدف از محافظت مواد غذایی را بشناسد.
تعریف بهداشت مواد غذایی و اهمیت آن در زندگی
با توجه به رشد جمعیت روزافزون جهان برای اینكه جمعیت جهان دچار كمبود مواد غذا شود، باید از شیوههای جدید نگهداری مواد غذایی استفاده شود. روشهای تهیه و توزیع آنها را بهبود بخشید تا حتیالامكان از ضایعات و تلفات آنها كاست. به طور مثال در اغلب كشورهای جهان به ویژه كشورهای جهان سوم، گندم و گوشت را جزو محصولات و مواد غذایی استراتژیك به شمار میآورند و این به آن معناست كه این مواد اهمیت ویژه دارند و دستیابی به آنها موجب حفظ و نگهداری و استقلال این كشورها میشوند.
با این حال در بسیاری از كشورها به ویژه ایران دگرگونی زیادی در روشهای نگهداری قدیمی و غیربهداشتی صورت نگرفته است و هنوز از روشها و شیوههایی استفاده میشود كه در بسیاری از كشورها منسوخ شده است.
كاربرد روشهای قدیمی و شیوههای غیربهداشتی تهیه، توزیع و مصرف مواد غذایی موجب گسترش روزافزون انواع آلودگیهای میكروبی و بیماریهای همهگیری و كشنده میشود، از جمله میتوان گسترش آلودگی ناشی از میكروب سالمونلا را مثال زد كه از كودكان شیرخوار تا بزرگسالان را تهیه میكند.
بهداشت مواد غذایی موضوعی گسترده است و هدف از بیان و شرح، مطالعه روشهایی برای تولید، آمادهسازی و عرضه یك ماده غذایی است كه از نظر سلامت، دارای كیفیتی مطلوب باشد. اصولاً یك ماده غذایی باید مغزی باشد و از نظر ظاهری مطلوب و در عین حال از مواد زیانبخش نیز عاری باشد.
یكی از وظایف مهم انسان، تامین مواد غذایی سالم و كافی است كه این مواد باید طبق اصول بهداشتی مناسب نگهداری شوند.
فساد چیست؟
فساد عبارت است از «از بین رفتن محصولات یا خصوصیات كیفی موثر آنها». وقتی یك ماده غذایی فاسد میشود، خصوصیات آن تغییر مییابد و از این رو دیگر قابل قبول نخواهد بود. چنین تغییراتی همیشه منشاء میكروبی ندارند و ممكن است یك محصول در نتیجه خسارات ناشی از حشرات، خشك شدن و بیرنگ شدن مقبولیت خود را از دست بدهد، اما در هر صورت در غالب موارد، فساد مواد غذایی در نتیجه فعالیت میكروبی ایجاد میشود، اما علاوه بر میكروبها مواد شیمیایی و سموم هم میتوانند مواد غذایی سالم را ناسالم كنند. مثلاً سمهایی كه برای باغهای میوه و مزرعهها قبل از برداشت استفاده میشوند میتوانند منجر به آلودگی محصول شوند.
صنایع غذایی